machinas ad rem aliquam, Cicero ad Attic. Ufar tutte l'invenzioni, che fi può, per far qualche cofa. Quod proverbio dici folet, nullum non movere lapidem . Adhinnio, nis, nivi, nitum, nire, Proprie equorum eft. Plin. Cic. Annitrire come cavallo alla cavalla. Ad hoc, Pli. Cic. vero pro eo utitur, Præterea, & huc accedit, Di più, oltre a quefto. Oltre di ciò, appa di questo. Adhorrefco, refcis rui, refcere. Ovid. Abborrire, Spaventarsi molto per qualche ftrepito, a rumore. Adhortor, taris, tatus fum, tatum, tari. Cohortor, accendo Cicero, Accendere, efortare, infiammare. Adhortatio, nis f. ge. cohortatio & hortatio, Verbale Cic. Efar. tazione. Adhortator, toris, maf. ge. & cohortator, Liv. Efortatore. Adhuc Cicero. Etiamnum etiam nune, jam tum, hactenus, Cicer. Fin' ad ora, o fin quì. Adhuc tua meffis in herba. Ovid. Non fei ancora dove tu credi. Adiaphoron, n. indifferens. Cic. "Græc. 2 td, adimere nomen virgineum, O- Adipalis. Cic. Grasse, Lardo graffato, ade ad Att. Epift. 44. Far compagnia. ad alcuno nel viaggio. adjungere ad fuum imperium acerbitatem na turæ, Cic. offic. 1. Effer crudele, e imperiofo, adjungere provincias ad imperium. Cicero. Aggiungere di nuovo Provincie all' Imperio. Adjunctus, &ta, &tum, conjun&tus, Cicero Aggiunto , accoppiato, applicato, congiunto. Adjun&tio, tionis , fem. gen. animi protenfio. Cic. Applicazione, l'. aggiungere, accoppiare. Adjunctor, roris, mafc. gen. Verbale, conjunctor, Cic. Colui, che aggiunge, ovvero unifce. Adjurgium, gii, neutr. gen. Objurgium, contumelia. Cic. Villania, rampogna. rare Adjurgo, gas, gavi, gatum, gare, to, e vota. Adjaceo, ces, cui, cere, apud ali- idem quod adjunétio, Vitruvius, Adjectivum ab adjicio fit, quafi adjun&tivum, quia fubftantivus ad-Aditus, tus, maf. gen. Verb. ab adjungatur, poftulat autem infinitivum five adjectivum, &c. Adjectus, tus, m. ge. additus, adhibitus, Cic. Aggiunto, accrefciuto. Adjectus, ta, tum, Part. Pl. Aggionto Adigo, gis, egi, actum, igere , CO go, impello, & ad arbitrium voco. Concito aftringo, adduco infigo. Cicer. Condurre, conficcave, guidare, menare, coftringere, sforzare, fpingere a forza, adigere Aditus, ta, tum, part. Cic. Luogo Adjutor, toris, m. g. adminifter, Cic. & Cal. Chi porge ajuto. Adjutorium, rii, neutr. gener. Qui adjungit fubfidium, & præfidium. Cicero. Ajuto Adjudico, cas, cavi, catum, care,† idem, quod aliquid alicui per judicium attribuo. Cic. Attribuire, affegnare, dar giudizio per fentenza, (item ftatuo, Determinare. Plaut.) aliquem in infaniam. Terent. Ri-Adjungo, gas, gavi, gatum, gare. durre a pazzia, fare impazzire, adigere arbitrium, eft cogere adverfarium dare arbitrium. Feft. Adjicio, cis, jeci, jectum, addo, applico, Ćic. Aggiongere, accrefcere. cere Adjicere oculum alicui rei, Cicer. Aver l'occhio fopra alcuna cofa. Adjicialis, & adjiciale, unde coenæ facerdotum dicebantur adjiciales ideft opiparæ, ab adjiciendis dapibus. Varro. Adimo, mis, emi ptum, imere aufero, eripio, fubtraho, deleo, præcido. Cic. 2. de finibus. Tor via, levar via. animam alicui adimere. Pla. Tor la vita ad alcuno. adimere civitatem alicui. Cic. Bandixee privare alcuno della fua Cit Adjutrix, tricis, foemin. gener. Cic. Adjuvamen, is, n. g. Sollievo, ajuto. Opem, adjuvamen alicui af ferre. Ajutor alcuno. Adjuvo, vas, vi, tum vare, adju mentum affero, fuffragor, fublevo auxilior, opitulor, præfidium affeConjungo, Plin. Congiungere, atro, præfidio fum. Cic. Ajutare, taccare, accoppiare, adjungare vi- giovare, dar ajuto, softentare tem. Pli. Legare la vite al palo. dar appoggio, adjuvare aliquem auAdjumentum, ti, neut. gen. Subfi xiliis, & copiis, Cicer. epift. 7. Ajudium, præfidium, Cicero. Giova- tare un' altro con le fue forze. Litmento, follevamento, ajuto. ad- teræ adjuvant ad percipiendam, cojumento effe alicui. Cic. Solleva lendamque virtutem Cicer. pro re, o ajutare alcuno. Archia, Le lettere giovano o per imAdjungo, gis, xi, gere, adne&to, parare le virtù,0 per mantenerle applico, aggrego, adhibeo, atte-Adlaboro, ras, laboro, Cicero, Afxo. Cicero. Aggiungere, accoppia- fannari, faticarsi molto. re, applicare, voltare. adjungere † Adlectus, a, um. Scelto, eletto. aliquem ad amicitiam noftram. Ci- Adlubefco, cis, Pii. Compiacere a fe cero. Far qualch' uno amico. U. Admando, as, avi, idem, quod comxorem fibi adjungere. Cicer. Maritarfi, prender moglie. adjungere animum ad ftudium. Cicer. Applicare, voltare l'animo agli studj: adjungere fe comitem viæ. Cicero Admetus, ti. Rex fuit, qui Alceftem habuit uxorem, quæ Conjugis ægre e vivis exceffum ferens mariti fato fuccubuit, mortemque vice mariti appetiit, quam poftea ad virum fuum ex inferis reduxit Hercules, precibus exoratus ab Admeto. ravigliarsi, o far flima della gran-¡Admonitus, tus, m. g. admonitio, dezza dell' animo d' alcuno, &c. Admifceo, fces, cui, ftum, & xtum, fcere, idem, quod mifceo, Mefco Lare, mifchiare. Admiftura, reæ, f. g. Mescolanza. Il mifchiare una cosa con un' altra. Admiftus, fta, ftum, Part. Miftus, Adminiculo, as, lavi, latum, lare. commiftus, concretus Cice. MeColu. Ajutare. Vide adjuvo, quod fcolato, mischiato, mifturato. verbum eft elegantius, feu admini-Admiftio, ionis, f. gen. concretio culor verbum deponens, Cicero. Cic. Miftura. Ajutare, foftentare, amminiftra- Admiffarius, rii, mafc. gen. Pro lire, Sovvenire. monitum, præceptum, Cic. Avvifo, avvertimento, ammonizione. Admonitum, ti, neut. ge. Lege admonitio. Admonitus tum, Particip. Monitus, Cic. Avvifato, avvertito. ta, Admonitor, toris, mafc. gen. Verbale, qui monet. Cicer. Colui che ammonifce, o avvisa. Admordeo, des, di, fum, dere Virg. Mordere. bidinofo capitur, ut admiffarius e-Admordere aliquem, Plaut. Confuma- Adminiculum, li, ne. ge. adjumen- Adminiftratrix, cis, proprium fœeminæ, quæ alicujus rei curam gerat. Regolatrice, governatrice. Adminiftro, ftras, ftravi, ftratum, Arare, Gero, procuro, guberno, Cic. Amminiftrare, reggere, proc curare. Admirabundus, qui diu miratur. Chi fa in atto di maravigliari. Admiratio, onis, fæ. ge. admirabilitas, miratio. Maraviglia, Rupore, maraviglia per gran veduta. affici admiratione, Cic. Maravigliari. Admirator, toris, mafc. gen. Quint. Chi fi maraviglia. Admirabilis, & hoc admirabile, admi. randus, admiratione dignus, mirandus, admiratione affectus, habens admirationem, Cic. Mirabile,ftupendo, e degno di maraviglia. Admirabiliter. Adverb. qualit. Mirifice, mirum in modum, Cic. Mirabilmente, maravigliosamente. Admirabilitas, atis, fe. ge. admiratio, Cic. Maraviglia, Aupore. Admirandus, da, dum, ideft admiratione dignus, Cic. Dezno di ammirazione, di maraviglia. Admiralus, li, ma. ge. Vives. Ammiraglio, aliter malaffiarcha dici tur. Admiror, raris, vel rare, ratus fum, rari, Sufpicio admiratione afficior, Cicero. Maravigliarsi, ammirare, mirare, e stupefarfi, e reAave Rupefatto. admirari aliquem,; Cic. Fare fima, tener conto, o aver riputazione d' alcuno, conftruitur cum accufativo, vel ablativo mediante præpofitione, de: admiratus fum brevitatem epiftolæ tuæ, Cic. Mi Jon maravigliato della brevità delle votre lettere. admirari res geftas, magnitudinem animi, ingenium eruditionem alicujus, Cicero. Ma ma. g. Lampridius Portinaro, portiero. Admiffivus, a, um, adject. unde aves admiffiva dicta ab auguribus, quæ confulentem juberent facere, Feftus. Admiffura, æ, fœ. ge. actio ipfa qua equi admittuntur ad coitum, ante tempus coitus Silvius. Admiffus, fa, fum, incitatus, commiffus, Cic. Ammelfo, lafciato entrare, Malum admiffum, Cic. Error commeffo. Admitto, tis, fi, ffum, tere, recipio, intromitto, fufcipio, excipio, adhibeo, committo, Cicero. Ricevere, introdurre, ammettere, accettare, e intromettere, fermare, e manda re. admittere dedecus. Cicero. Commettere qualche difetto, o peccato, fceleraggine, admittere equum, Liv. Dare la corfa, e carriera ad un cavallo. admifit equum equa, Juftinus; ideft coire fecit. admittere aliquem in cubiculum, Cic. Lafciare alcuno entrare nella camera. admittere aliquem ad confilium, Sall. Ricevere alcuno al consiglio. ádmitto etiam eft concedo. Concedere. admifit, ut fieret, Ha permeffo che fi faccia. Admodulor, aris, vel lare, latus fum, lari, Ovid. Cantare. Admodum Adverb. quant, idem quod Valde. Cice. Grandemente, molto, e alquanto. admodum adolefcens, Cicer. Molto, o alquanto giovane. Admœnio, nis, nire, Plaut. Getta re le mura a terra. Admolior, liris, idem quod Molior. Admoneo, nes, nui, nitum, nere, commoneo , moneo, ad memoriam alicujus rei aliquem excito.Cic. Avvifare, ammonire, avvertire, admonere ad aurem, Cic. Dire qualche cofa nelle orecchie fecretamente. Item percutio, Percuotere. conftruitur vel cum accufativo duplici vel cum accufativo perfonæ, fed genitivo rei, ut admoneo te illam rem, aut illius rei, admonemus præfentia, commonemus præterita monemus futura. Admonitio, onis, foe. gen. Præce ptum, & monitum, Cicero. Am. monizione, avviso, lavvertimento. Admovendus, da, dum, adhibendus, Cicer. Admoveo, ves, vi, tum, vere, appono, adhibeo, porrigo, extendo. Cic. Approffimare,appreffare, porre appreffo, avvicinare, applicare, Violarum fafciculum ad nares admovere, Cicer. Avvicinare, porve alle mari un mazzo di viole. Ofcula admovere, Ovid. Baciare, dar baci. admovere ftimulos alicui, Cicero. Stimolarlo, admovere au rem, Cic. Afcoltare, admovere a nimum, Cicer. Effer attento, idett applicare animum. Admoveor, paffivum verbi admo veo. Admugio, gis, giví, gitum, gire. Ovid. Muggire, rispondere muggendo, come fa la vacca al toro. Admurmuro, ras, ravi, ratum, rare, admurmurationem facio. Cic. Mormorare, applaudere, fare applauso. Admurmuratio, tionis, fem. gener. approbatio, applaufus murmure fa&tus, Cice. Mormoramento, mormorio, applaufo. Admutilo, las, lavi, latum, lare, Plaut. Tagliare, mozzare, troncar affai Adnafcor, fceris, tus fum, nafci, apud aliquem nafcor, Plin. Nafcer vicino, d' appreffo. tamen adnafci dicuntur membra in hominibus quæ funt præter intentionem naturæ, aut quæ neceffaria non funt, ut fextus digitus in manu. Adnato, tas, tavi, tatum, tare. Frequentativum a verbo adno Nuotare. Adnavigo, gas, gavi, gatum, gare, idem quod ad aliquem locum navigo, Pla. Navigare a qualche luogo. Adneto, nectis, nexui, nexum, ne &tere, Alligo, Cic. Alligare, ligare qualche cosa. Adnexio, nis, verbale, a verbo ad necto, Anneffione, aggiunta, ac. coppiamento infieme. Adnitor, teris, vel tere, fus, vel ni xus fum, niti, idem quod applico, feu applicor, & valde nitor, Cic. Faticars, o forzarsi di fare qualche cofa, o imprefa. adniti ad aliquid. Cic. Appoggiarf, o far appoggiato a qualche cosa. Chi adnifus. Adno, nas, navi, natum, nare, Cæf. Nuotare a qualche parte, adnare naves Cæf. Nuotare alle navi. Adnotatio, is, ab adnoto, as, Avvertenza, annotazione. Adnotator, ris, qui adnotat. ha l'avvertenza. Adnoto, Vide annoto. Adnubilo, las, lavi, latum, lare, Stat. Nuvolari, farfi l'aria nuvolosa. Adnumero, ras, idem, quod ad numerum addo. vide annumero. Annumerare, contare, aggiunge re al conto. Adnumeror raris vel are, atus atque Dominus. Signore, quam vocem Hebræi fæpe legunt loco Jehovah, quod nomen Jehovah habent pro ineffabili, ideo ejus loco aut legunt Adonai, aut Elohim. adoperio, ris, operio, Liv. Aprire, coprire. adpofco, fcis, fcere, idem, quod FIL adprimus ideft, Longe primus, approbus. (approbo. (appropero. adopertus, ta, tum, Ovid. Coperto, adoptator, toris, m. ge. Gel. Ador-adpulfus, fus, mafc. gen. Vibratio tatore. adoptatio, tionis, f, g. Senec. 4- † adoptatus, a, um, particip. ab adpulfio. Spinta, item acceffus pe adquiefco, fcis, fcere. Quiefco,con adoptivus, va, vum, Cic. Cofa adot-† adrianum vinum, Vino di Mare, quod ab ultimis maris finibus af fertur, tiva. re, Plin. Nodrive appreffo. Adobruo, bruis, brui, brutum, bruere, Cic. Sotterrare, coprire del tutto. Adoleo, les, lui, & levi, tum, lere, Virg. Plin. Offerire, facrificare odori accefi, brusciare, e cre-adoptivus, vi, m. g. Gel. Adettivo. fcere, ed aumentare. Adolefco, fcis, lui, & levi, adultum, lefcere. idem, quod crefco, Virg. Crefcere in età, farsi grande. adolefcit atas, & amor, Cicero. Crefce l'età, e l'amore. cum fignificat crefco, attribuitur tam rebus animatis, quam inanimatis, corporeis, quam incorporeis: fic ratio adolefcit, ideft perficitur viriditas camporum adolefcit, ideft augetur. Adolefcens, tis, co. g. Ephebus, juvenis, pubes, Cicer. Giovane mafchio, o femmina fopra dodeci anni. Adolefcentia, tiæ, fœ. ge. Iniens ætas a 14. anno ufque ad 25. & 30. annum Cic. Giovinezza, adolefcenza, età di quattordici infino a' 25. 030. anni. ab ineunte adolefcentia, Dalla giovinezza,o dal principio della giovinezza. Adolefcentor, aris, ari. Varro. Crefcere Jopra modo. Adolefcenturio, is, ivi, verbum de- Adolefcens, fæ. gen. adolefcentula. Adonis, idis, filius Cyniræ Cypriorum Regis, & Myrrhæ, quem Venus in deliciis habuit, formofitate præcellentem. Hic apri dente fub inguine percuffus interiit. Venus miferata in florem Adonium, qui eft fanguinei coloris, eum transformavit. Ovid. adoreus, rea, reum, Virg. Cofa di tiene al mare Adriatico, mare Adriaticum, feu Mare fuperum, Il Mare di Venezia, o Golfo di Venezia. adrado, radis, rafi rafum, radere, Colum. Radere baffo. adrepo, pis, pfi, ptum, pere, Plin. adrumo, as, rumore. adruo, as, fervat ad in compofitione, præter regulam aliorum, propter euphoniam, fignificat arando fubruo. Rivoltar fotto fopra con ( arrodo. vide(arrogo. (afcribo. (affector. affentio. vide affentior. dem, quod aggredior, & invado. Cic. Affaltare, affalire all' impro-aratro. vifo, impetuofamente, adoriri ali- adrodo quid facere,Cic. Dar principio, inco- adrogo minciare a fare qualche cofa, adori- adfcribo ri aliquem a tergo, Liv. asfaltare alt adfcriptivi , qui facile adfcribi pofcuno di dietro, adoriri aliquem iner- funt, ut milites adfcriptitii qui mem, ac imparatum, Cic. pro Mil. facile militiæ adfcribuntur, Chi fi Affaltar alcuno Senz' armi. fcrive alla milizia. adorno pas navi adfector Orno, inftruo, Paro, & comparo, adfentio Cic. Adornare. Boc. Metter all' or- adfentior dine, apparecchiare, adornare ali- adfequor quem, Cic. Inteftare, o perfuadere adfero alcuno. crimen adornare, Cicer. adfervo. Vide affervo. Fingere, immaginare una colpa,t Adfeftrix, cis, f. g. mulier, quæ adornare bellum, Cic. Apparecchia- penes aliquem affidet, Donna che re alla guerra. adornare petitio- fede appo alcuno. nem magiftratus, Cicer. pro Mil. adfevero. Vide affevero. Apparecchiare tutte le cofe per ot-adfeftrix, cis, f.g. Donna, che fede tenere il magiftrato. † Adfipio, is, Saper avanti, preve- Adfpuo, puis, pui, putum, fpuere, Pl. ལྗ.༡ . Adftipulor, ris, affentior, adfentior. Acconfentire, Concordarsi con alcuno. Aditipulari alicujus sétentiæ Favorire, aggiongersi al parere d'al cuno. Adverfatrix, tricis, foe. ge. Verbale. tatura, foftantivo. foe. ge. Scaramuc- rietas, repugnantia. Plin. Avver- e tata apud Jurifconfultos: aliquid emere in adverfione, ideft rem ita Adverfio, onis, fœm. gen. dictio ufiemere cum hac conditione, ut omnis adverfus cafus ab emptore fufcipiatur. Budæus. hofpes. Cice- tum ratus verfo. Plaut. in Rud. animo ad- contrare Adverfator, toris, m. ge. Ter. Il fervo, o ragazzo, che va ad inraris vel rare o levare il Padrone fum, ratum, rari. Var. Riverire, quando è l'ora d'accompagnarlo adorare. onorar molto, cafa, o in qualche luogo. nire, acatus fum Advenio, nis, ni, cedo, & appropinquo, Cicer. Ve- A dveríor, aris, vel are atum, ari. repugno, obfifto, connire, approffimare, accostarsi, artravenio, contrapugno, adverfarius refifto, rerivare. Cum illo advenio. Terent. fum, in aliquem co, Quando giungo a quel luogo. Quicclamo, objeto. Cicer. Opporfi, quid advenerit ferendum, Cic. Sopcontrapporsi, contraftare, contraportif ciò, che avvenirà. riare, impedire, ripugnare, refifteAdvento, tas, tavi, tatum, tare, idem re, ovviare, adverfari alicui, Cic. quod Accedo, Appropinquo, adverefiftere, contrapporfi ad alcuno. Linio, Cic. Approfimare, venire, giunbidini alicujus adverfari. Terent. gere, avvicinari. Adventat feneOpponerfi, e ovviare a qualche sfretus,Ci.La vecchiezza fi approssima. nato pensiero d'alcuno. Adverfari dignitati alicujus. Cic. pro Sylla. OpAdventor, toris, mafc. gen. Verbale, Qui officinam five tabernam ponerfi alla dignità d'alcuno, adverfrequentat. Avventore, che contifante, & repugnante natura. Cic. nua, e frequenta una bottega. Offic. 2. Mentre che la natura stessa ripugnava: & pro adverfor ab antiquis dicebatur adverfo. Adverfum, fi, neu. gen. Sub. res Adftituo, tuis, tuere, Auctor ad He- texe + Adteftatus, ta, tum, Atteftato, tus ma. gen. Ver. ac- infperatus, non quæfitus. Cicer. Ad tempus per aliquod fpatium temporis, Cicer. A tempo, andart pian piano. Adtibernalis,& hoc adtibernale. Fe-t Adverbium, ii, Avverbio. pars O- Adtritus, ta, tum, Spezzato, ridot- rationis indeclinabilis. Adverfarius, ria, rium. Oppofitus inimicus, hoftis, & adverfus, Cic. ut adverfa. Teren. Avversità, cofa ripugnante. mum, Adverfus, fa, fum. Nomen ex partici- vel cum præpofitione in, ut apud eumdem ad volare in informem anum + vel cum præpofitione ad ut apud eumdem, advolare ad a liquem, i. venire. Adultus, ta, tum, ab adolefco. Sive T Ad votum, id eft ex fententia. Quint. Secondo il fuo defiderio, a fua voglia. Adurgeo, ges, fi, gere vehementer urgeo, Cel. Stringere con forza. quando nomen ex participio. Fi-Aduro, is, uffi,ftum, rere, idem,quod uétus, non verus, Cicero. Adumro,Cic. Ardere, bruciare, abbruciare. Aduror eris paffivum ab aduro idem, quod cremor uror, Effer abbruciata. Cic. Aduftus fta ftum. Ter. Arfo. aduftus, Liv. Bruciato, abbruciato, arfo Aduitio, onis, f. ge. Verb. Plin. Arfamento, abbruciamento, brucia mento, arfezzI . 2 brata lætitia. Tacit. Finta allegrezza. Item non abfolutus, Incominciato, designato, ma non fornito, o efpreffo, o dipinto chiaramente. Item obfcurus, Ofcuro, ombrofo. Cic. ut adumbrata virtutum figna habere, ideft obfcura. Adumbratio, tionis, f. gen. Verb. Cic. Prima abbozzatura, linea-Adufque, dictio compof. ex duabus mento d'una pittura. præp. pro ufque ad, Virg. Fino a. Adumbramentum. Luc. Ofcuramen-Adytum, neu. g. five aditum, locus into, ombreggiamento. Aduncus, ca, um, Cic. Piegato, unci cettuato. tus, Adulatrix, tricis, fœm. gen. Virg. num 2 Advocatus, ta, tum, partic. voca- terior templi, ad quem nulli eft aditus nifi Sacerdoti, Virg. Luogo dove entrano pochi, come un fecretario. depol, Jurandi adverbium tam vi. ris, quam mulieribus conveniens, ideft per ædem Pollucis, Cic. Per il tempio di Polluce, certo, per mia fe. Edes, ædis, fę. g. in fing. Sacra do- Advoco, cas, cavi, catum, care, ac- 2 comp. ex ædes, & facio, Extruo, exadinco conftruo parietem duro, facio, Cic. Edificare, fare una cafa, fabbricare. urbem ædificare, Cic. Fabbricare una Città. |