Page images
PDF
EPUB

machinas ad rem aliquam, Cicero ad Attic. Ufar tutte l'invenzioni, che fi può, per far qualche cofa. Quod proverbio dici folet, nullum non movere lapidem . Adhinnio, nis, nivi, nitum, nire, Proprie equorum eft. Plin. Cic. Annitrire come cavallo alla cavalla. Ad hoc, Pli. Cic. vero pro eo utitur, Præterea, & huc accedit, Di più, oltre a quefto. Oltre di ciò, appa di questo. Adhorrefco, refcis rui, refcere. Ovid. Abborrire, Spaventarsi molto per qualche ftrepito, a rumore. Adhortor, taris, tatus fum, tatum, tari. Cohortor, accendo Cicero, Accendere, efortare, infiammare. Adhortatio, nis f. ge. cohortatio & hortatio, Verbale Cic. Efar. tazione. Adhortator, toris, maf. ge. & cohortator, Liv. Efortatore. Adhuc Cicero. Etiamnum etiam nune, jam tum, hactenus, Cicer. Fin' ad ora, o fin quì. Adhuc tua meffis in herba. Ovid. Non fei ancora dove tu credi. Adiaphoron, n. indifferens. Cic. "Græc.

[ocr errors]
[ocr errors]

2

td, adimere nomen virgineum, O-
vid. Levare, tor la virginità. adi-
mere alicui poteftatem faciendi ali-
quid, Cic. 1. Ver. levare ad alcuno
la potenza di far qualche cofa. 2-
dimor, eris, paffivum ab adimo.
Adimpleo, ples, pievi, pletum, ple-
re. Impleo. Plin. Empire.
Adindo, dis, didi, ditum, dere, co-
pulo, Ca. Adunar, metter dentro.
Adinftar, Solinus, Apul. In guifa, a
fimilitudine,metter a fomiglianza.
Adinvenio, venis veni ventum
venire. Idem, quod invenio. Cic.
Trovare.

[ocr errors]

Adipalis. Cic. Grasse, Lardo graffato,
fongia. Coena adipalis, ideft opipa-
ra, Var. & Feft. vide adjicialis.
Adipatus, a, um, Juven. Ingrassa-

ade

ad Att. Epift. 44. Far compagnia. ad alcuno nel viaggio. adjungere ad fuum imperium acerbitatem na turæ, Cic. offic. 1. Effer crudele, e imperiofo, adjungere provincias ad imperium. Cicero. Aggiungere di nuovo Provincie all' Imperio. Adjunctus, &ta, &tum, conjun&tus, Cicero Aggiunto , accoppiato, applicato, congiunto. Adjun&tio, tionis , fem. gen. animi protenfio. Cic. Applicazione, l'. aggiungere, accoppiare. Adjunctor, roris, mafc. gen. Verbale, conjunctor, Cic. Colui, che aggiunge, ovvero unifce. Adjurgium, gii, neutr. gen. Objurgium, contumelia. Cic. Villania,

rampogna.

rare

Adjurgo, gas, gavi, gatum, gare,
& objurgo, reprehendo. Plaut..
Riprendere, dire villania,o ram-
pogne, particula autem, ad, au→
get fignificationem aliquando.
Adjuratus, a, tum, Fatto giura-
re. Ut milites adjurati ad fidem
qui facramento adftricti funt.
† Adjuratio, is, verbale, ab adjuro.`
Giuramento, fcongiuro.
Adjuro, ras, ravi ratum
juro, Cicero. Giurare cen efficacia.
giurare da dovero, adjurare alicui,
Ovid. Promettere con giuramento
ad alcuno. Item nego, Negare, Ser-
vius. Item exorcifmis dæmones e-
jicio. Scongiurare, Laft. libro quar-
to: dæmones adjurati per Chri-
ftum de corporibus fugiunt.
Adjuto, tas, tare. Verbum Fre-
quent. ab adjuvo. Cic. Ajutare
aljutare funus. Terent. adoperarf
nelle efequie.

to, e vota.
Adipifcor, fceris, vel fcere
ptus fum adeptum, adipifci.
Comp. ex ad, & verbo antiquo api-
fcor. Idem quod Nancifcor con-
fequor, obtineo. Cicero. Afegui-†
re, acquistare, ottenere, trovare.
adipifci honores, Cic. Acquistar o-
nori. Judicium adipifci. Terent.
Ottenere, o vincere la lite, adipi-
fci ordinem Senatorium, Cic. Fab.
Effer fatto Senatore.
Adipifcendus, da, dum, Particip. ac-
quirendus, comparandus, Cic. Co-
fa da acquistare, ottenere.
Adifpacium, ii, genus quoddam
fpinæ fimile lenticula.
Adituculus, li, aditus parvus, &
exiguus, diminutivum ab aditus,
tus, qui eft locus quidam fecretior
in templo, pars videlicet remotion
ab hominum congreffu.
Aditur, imperfonale paffivum, vide
fupra adeo.

Adjaceo, ces, cui, cere, apud ali-
quem jaceo, Liv. Giacere appreffa,
vicino.
Adiantum, ti, n. ge. Diofcor. Er-†
ba dianto, Capello di Venere.
† Adides, dum, f. g. tela quædam,†
quæ loro five ligno religata, eji-
Iciuntur in hoftes.
Adjectio, tionis, fę. ge. ab adjicio,

idem quod adjunétio, Vitruvius,
Gionta, aggionzione.

[ocr errors][merged small]

Adjectivum ab adjicio fit, quafi adjun&tivum, quia fubftantivus ad-Aditus, tus, maf. gen. Verb. ab adjungatur, poftulat autem infinitivum five adjectivum, &c. Adjectus, tus, m. ge. additus, adhibitus, Cic. Aggiunto, accrefciuto. Adjectus, ta, tum, Part. Pl. Aggionto

Adigo, gis, egi, actum, igere

,

CO

go, impello, & ad arbitrium voco. Concito aftringo, adduco infigo. Cicer. Condurre, conficcave, guidare, menare, coftringere, sforzare, fpingere a forza, adigere

Aditus, ta, tum, part. Cic. Luogo
dove fi è andato più volte.
Aditio, nis, fę. gen. Plaut. Anda-
ta, partita.

Adjutor, toris, m. g. adminifter, Cic. & Cal. Chi porge ajuto. Adjutorium, rii, neutr. gener. Qui adjungit fubfidium, & præfidium. Cicero. Ajuto

Adjudico, cas, cavi, catum, care,† idem, quod aliquid alicui per judicium attribuo. Cic. Attribuire, affegnare, dar giudizio per fentenza, (item ftatuo, Determinare. Plaut.) aliquem in infaniam. Terent. Ri-Adjungo, gas, gavi, gatum, gare. durre a pazzia, fare impazzire, adigere arbitrium, eft cogere adverfarium dare arbitrium. Feft. Adjicio, cis, jeci, jectum, addo, applico, Ćic. Aggiongere, accrefcere.

cere

Adjicere oculum alicui rei, Cicer.

[ocr errors]

Aver l'occhio fopra alcuna cofa. Adjicialis, & adjiciale, unde coenæ facerdotum dicebantur adjiciales ideft opiparæ, ab adjiciendis dapibus. Varro.

Adimo, mis, emi ptum, imere

aufero, eripio, fubtraho, deleo, præcido. Cic. 2. de finibus. Tor via, levar via. animam alicui adimere. Pla. Tor la vita ad alcuno. adimere civitatem alicui. Cic. Bandixee privare alcuno della fua Cit

Adjutrix, tricis, foemin. gener. Cic.
Ajutatrice, colei che porge aita.
Scelerum adjutrix, Cicero, Ajuta
trice nelle ribalderie.

Adjuvamen, is, n. g. Sollievo, ajuto. Opem, adjuvamen alicui af ferre. Ajutor alcuno. Adjuvo, vas, vi, tum vare, adju mentum affero, fuffragor, fublevo auxilior, opitulor, præfidium affeConjungo, Plin. Congiungere, atro, præfidio fum. Cic. Ajutare, taccare, accoppiare, adjungare vi- giovare, dar ajuto, softentare tem. Pli. Legare la vite al palo. dar appoggio, adjuvare aliquem auAdjumentum, ti, neut. gen. Subfi xiliis, & copiis, Cicer. epift. 7. Ajudium, præfidium, Cicero. Giova- tare un' altro con le fue forze. Litmento, follevamento, ajuto. ad- teræ adjuvant ad percipiendam, cojumento effe alicui. Cic. Solleva lendamque virtutem Cicer. pro re, o ajutare alcuno. Archia, Le lettere giovano o per imAdjungo, gis, xi, gere, adne&to, parare le virtù,0 per mantenerle applico, aggrego, adhibeo, atte-Adlaboro, ras, laboro, Cicero, Afxo. Cicero. Aggiungere, accoppia- fannari, faticarsi molto. re, applicare, voltare. adjungere † Adlectus, a, um. Scelto, eletto. aliquem ad amicitiam noftram. Ci- Adlubefco, cis, Pii. Compiacere a fe cero. Far qualch' uno amico. U. Admando, as, avi, idem, quod comxorem fibi adjungere. Cicer. Maritarfi, prender moglie. adjungere animum ad ftudium. Cicer. Applicare, voltare l'animo agli studj: adjungere fe comitem viæ. Cicero

[merged small][ocr errors][ocr errors]
[ocr errors]

Admetus, ti. Rex fuit, qui Alceftem habuit uxorem, quæ Conjugis ægre e vivis exceffum ferens mariti fato fuccubuit, mortemque vice mariti appetiit, quam poftea ad virum fuum ex inferis reduxit Hercules, precibus exoratus ab Admeto.

ravigliarsi, o far flima della gran-¡Admonitus, tus, m. g. admonitio, dezza dell' animo d' alcuno, &c. Admifceo, fces, cui, ftum, & xtum, fcere, idem, quod mifceo, Mefco Lare, mifchiare.

[ocr errors]

Admiftura, reæ, f. g. Mescolanza. Il mifchiare una cosa con un' altra. Admiftus, fta, ftum, Part. Miftus, Adminiculo, as, lavi, latum, lare. commiftus, concretus Cice. MeColu. Ajutare. Vide adjuvo, quod fcolato, mischiato, mifturato. verbum eft elegantius, feu admini-Admiftio, ionis, f. gen. concretio culor verbum deponens, Cicero. Cic. Miftura. Ajutare, foftentare, amminiftra- Admiffarius, rii, mafc. gen. Pro lire, Sovvenire.

monitum, præceptum, Cic. Avvifo, avvertimento, ammonizione. Admonitum, ti, neut. ge. Lege admonitio. Admonitus tum, Particip. Monitus, Cic. Avvifato, avvertito.

ta,

Admonitor, toris, mafc. gen. Verbale, qui monet. Cicer. Colui che ammonifce, o avvisa.

Admordeo, des, di, fum, dere Virg. Mordere.

bidinofo capitur, ut admiffarius e-Admordere aliquem, Plaut. Confuma-
quus, Plin. Lo stallone per gene- re gli altrui beni, o la fama.
rar cavalli.
Admotus, ta, tum, adhibitus. &
admotus, tus, m. g. Plin. Avvi-
cinamento, approffimamento.
Admonitio, tionis, Applicatio, Cic.
Movimente.

Adminiculum, li, ne. ge. adjumen-
tum, fubfidium, præfidium, & au-
xilium, Cic. Ajuto, foftentacolo, Admiffio, nis, f. gen. ab admitto,
cofa d'appoggiarfi fopra.
Plin. Autorità, libertà di entrare
Adminifter, tri, m. g. minifter, Cic.
ad un Principe.
Miniftro, che s'adopera a far e-Admiffionalis
fequire, o che fa qualche cofa.
Adminiftra, træ, fę. ge. Miniftra,
Cic. Miniftra.

[ocr errors]

Adminiftratrix, cis, proprium fœeminæ, quæ alicujus rei curam gerat. Regolatrice, governatrice. Adminiftro, ftras, ftravi, ftratum, Arare, Gero, procuro, guberno, Cic. Amminiftrare, reggere, proc

curare.

[blocks in formation]

Admirabundus, qui diu miratur. Chi fa in atto di maravigliari. Admiratio, onis, fæ. ge. admirabilitas, miratio. Maraviglia, Rupore, maraviglia per gran veduta. affici admiratione, Cic. Maravigliari. Admirator, toris, mafc. gen. Quint. Chi fi maraviglia. Admirabilis, & hoc admirabile, admi. randus, admiratione dignus, mirandus, admiratione affectus, habens admirationem, Cic. Mirabile,ftupendo, e degno di maraviglia. Admirabiliter. Adverb. qualit. Mirifice, mirum in modum, Cic. Mirabilmente, maravigliosamente. Admirabilitas, atis, fe. ge. admiratio, Cic. Maraviglia, Aupore. Admirandus, da, dum, ideft admiratione dignus, Cic. Dezno di ammirazione, di maraviglia. Admiralus, li, ma. ge. Vives. Ammiraglio, aliter malaffiarcha dici

tur.

Admiror, raris, vel rare, ratus fum, rari, Sufpicio admiratione afficior, Cicero. Maravigliarsi, ammirare, mirare, e stupefarfi, e reAave Rupefatto. admirari aliquem,; Cic. Fare fima, tener conto, o aver riputazione d' alcuno, conftruitur cum accufativo, vel ablativo mediante præpofitione, de: admiratus fum brevitatem epiftolæ tuæ, Cic. Mi Jon maravigliato della brevità delle votre lettere. admirari res geftas, magnitudinem animi, ingenium eruditionem alicujus, Cicero. Ma

ma. g. Lampridius Portinaro, portiero. Admiffivus, a, um, adject. unde aves admiffiva dicta ab auguribus, quæ confulentem juberent facere, Feftus.

Admiffura, æ, fœ. ge. actio ipfa qua equi admittuntur ad coitum, ante tempus coitus Silvius. Admiffus, fa, fum, incitatus, commiffus, Cic. Ammelfo, lafciato entrare, Malum admiffum, Cic. Error commeffo.

Admitto, tis, fi, ffum, tere, recipio, intromitto, fufcipio, excipio, adhibeo, committo, Cicero. Ricevere, introdurre, ammettere, accettare, e intromettere, fermare, e manda re. admittere dedecus. Cicero. Commettere qualche difetto, o peccato, fceleraggine, admittere equum, Liv. Dare la corfa, e carriera ad un cavallo. admifit equum equa, Juftinus; ideft coire fecit. admittere aliquem in cubiculum, Cic. Lafciare alcuno entrare nella camera. admittere aliquem ad confilium, Sall. Ricevere alcuno al consiglio. ádmitto etiam eft concedo. Concedere. admifit, ut fieret, Ha permeffo che fi faccia.

Admodulor, aris, vel lare, latus fum, lari, Ovid. Cantare. Admodum Adverb. quant, idem quod Valde. Cice. Grandemente, molto, e alquanto. admodum adolefcens, Cicer. Molto, o alquanto giovane.

Admœnio, nis, nire, Plaut. Getta

re le mura a terra.

Admolior, liris, idem quod Molior. Admoneo, nes, nui, nitum, nere, commoneo , moneo, ad memoriam alicujus rei aliquem excito.Cic. Avvifare, ammonire, avvertire, admonere ad aurem, Cic. Dire qualche cofa nelle orecchie fecretamente. Item percutio, Percuotere. conftruitur vel cum accufativo duplici vel cum accufativo perfonæ, fed genitivo rei, ut admoneo te illam rem, aut illius rei, admonemus præfentia, commonemus præterita monemus futura. Admonitio, onis, foe. gen. Præce

[ocr errors]

ptum, & monitum, Cicero. Am. monizione, avviso, lavvertimento.

Admovendus, da, dum, adhibendus, Cicer.

Admoveo, ves, vi, tum, vere, appono, adhibeo, porrigo, extendo. Cic. Approffimare,appreffare, porre appreffo, avvicinare, applicare, Violarum fafciculum ad nares admovere, Cicer. Avvicinare, porve alle mari un mazzo di viole. Ofcula admovere, Ovid. Baciare, dar baci. admovere ftimulos alicui, Cicero. Stimolarlo, admovere au rem, Cic. Afcoltare, admovere a nimum, Cicer. Effer attento, idett applicare animum. Admoveor, paffivum verbi admo

veo.

Admugio, gis, giví, gitum, gire. Ovid. Muggire, rispondere muggendo, come fa la vacca al toro. Admurmuro, ras, ravi, ratum, rare,

admurmurationem facio. Cic. Mormorare, applaudere, fare applauso. Admurmuratio, tionis, fem. gener. approbatio, applaufus murmure fa&tus, Cice. Mormoramento, mormorio, applaufo.

Admutilo, las, lavi, latum, lare, Plaut. Tagliare, mozzare, troncar affai

Adnafcor, fceris, tus fum, nafci, apud aliquem nafcor, Plin. Nafcer vicino, d' appreffo. tamen adnafci dicuntur membra in hominibus quæ funt præter intentionem naturæ, aut quæ neceffaria non funt, ut fextus digitus in manu. Adnato, tas, tavi, tatum, tare. Frequentativum a verbo adno Nuotare.

Adnavigo, gas, gavi, gatum, gare, idem quod ad aliquem locum navigo, Pla. Navigare a qualche luogo. Adneto, nectis, nexui, nexum, ne

&tere, Alligo, Cic. Alligare, ligare qualche cosa. Adnexio, nis, verbale, a verbo ad

necto, Anneffione, aggiunta, ac. coppiamento infieme.

Adnitor, teris, vel tere, fus, vel ni

xus fum, niti, idem quod applico, feu applicor, & valde nitor, Cic. Faticars, o forzarsi di fare qualche cofa, o imprefa. adniti ad aliquid. Cic. Appoggiarf, o far appoggiato a qualche cosa.

[ocr errors]
[merged small][merged small][ocr errors]

Chi

adnifus. Adno, nas, navi, natum, nare, Cæf. Nuotare a qualche parte, adnare naves Cæf. Nuotare alle navi. Adnotatio, is, ab adnoto, as, Avvertenza, annotazione. Adnotator, ris, qui adnotat. ha l'avvertenza. Adnoto, Vide annoto. Adnubilo, las, lavi, latum, lare, Stat. Nuvolari, farfi l'aria nuvolosa. Adnumero, ras, idem, quod ad numerum addo. vide annumero. Annumerare, contare, aggiunge

re al conto.

[ocr errors]

Adnumeror raris vel are, atus
fum paffivum ab adnumero, i
dem, quod adjicior, adfcribor
Effer aggiunto. Cic.
Adnuncio, as, avi, idem quod nun-
cio, Raccontare, Cic. ad Att.
Adnutrio, tris, trivi, tritum,

atque Dominus. Signore, quam vocem Hebræi fæpe legunt loco Jehovah, quod nomen Jehovah habent pro ineffabili, ideo ejus loco aut legunt Adonai, aut Elohim. adoperio, ris, operio, Liv. Aprire, coprire.

[ocr errors]
[ocr errors]

adpofco, fcis, fcere, idem, quod FIL
gito, Hor. Dimandar con iftanza.
adprecor, caris, vel care, catus fum,
ideft vehementer precor. Hor. Pre-
gare caldamente.
adprime, & adprimum. Vide ap
prime.

adprimus ideft, Longe primus,
Liv. Primo, innanzi a tutto.

approbus. (approbo.

(appropero.

adopertus, ta, tum, Ovid. Coperto,
aperto, Ether adopertus nubibus adprobus
Ovid. Il Cielo coperto di nuvole. adprobo
adopto, tas tavi, tatum tare, adpromiffor) vide ( appromiffor.
Filium inftituo vel facio Cice- adpropero
ro. Eleggere, adottare un figliue-ad propinquo ) (appropinquo.
lo, cioè torlo per figliuolo d' ani- ad pugno, as, avi, atum, are. Pu
ma, adoptare fe alicui, Plin. Ac- gno, prælior, dimico, & pugnis
compagnarsi ad alcuno.
certo. Tac. Affaltare, combattere

adoptator, toris, m. ge. Gel. Ador-adpulfus, fus, mafc. gen. Vibratio

tatore.

adoptatio, tionis, f, g. Senec. 4-
dottazione.

† adoptatus, a, um, particip. ab
adopto. Eletto, adottato. In filium
adoptatus, Eletto per figlio.
tri-adoptio, nis, idem, quod adoptatio.
adoptivus, i. m. gen. Figliuolo a-
dottivo, ideft, qui in adoptionem
venit, Pl.

adpulfio. Spinta, item acceffus pe
corum ad aquam, Il menare i be-
fiami all' acqua.

adquiefco, fcis, fcere. Quiefco,con
quiefco Cic. Acchetarfi, acquie-
tarfi. Vide acquiefco.
adrastia, æ, f. g. nomen Deæ, quæ
adjuvat memoriam hominum.
adria, ઘટ m. g. Il mare Adriati
co, il mare di Venezia.

adoptivus, va, vum, Cic. Cofa adot-† adrianum vinum, Vino di Mare, quod ab ultimis maris finibus af fertur,

tiva.

[blocks in formation]

re, Plin. Nodrive appreffo. Adobruo, bruis, brui, brutum, bruere, Cic. Sotterrare, coprire del tutto. Adoleo, les, lui, & levi, tum, lere, Virg. Plin. Offerire, facrificare odori accefi, brusciare, e cre-adoptivus, vi, m. g. Gel. Adettivo. fcere, ed aumentare. Adolefco, fcis, lui, & levi, adultum, lefcere. idem, quod crefco, Virg. Crefcere in età, farsi grande. adolefcit atas, & amor, Cicero. Crefce l'età, e l'amore. cum fignificat crefco, attribuitur tam rebus animatis, quam inanimatis, corporeis, quam incorporeis: fic ratio adolefcit, ideft perficitur viriditas camporum adolefcit, ideft augetur. Adolefcens, tis, co. g. Ephebus, juvenis, pubes, Cicer. Giovane mafchio, o femmina fopra dodeci anni. Adolefcentia, tiæ, fœ. ge. Iniens ætas a 14. anno ufque ad 25. & 30. annum Cic. Giovinezza, adolefcenza, età di quattordici infino a' 25. 030. anni. ab ineunte adolefcentia, Dalla giovinezza,o dal principio della giovinezza. Adolefcentor, aris, ari. Varro. Crefcere Jopra modo.

[ocr errors][merged small][merged small]

Adolefcenturio, is, ivi, verbum de-
fiderativum, vel inchoativum, id-
eft adolefcentium more facio. Lam-
bertus.

Adolefcens, fæ. gen. adolefcentula.
Ter. Giovanetta.
Adolefchus, hujus dolefchi, Cicer.
Cianciatore, vox græca.
Adonia, orum, fefta Adonidi di-
cata, Ammian.

Adonis, idis, filius Cyniræ Cypriorum Regis, & Myrrhæ, quem Venus in deliciis habuit, formofitate præcellentem. Hic apri dente fub inguine percuffus interiit. Venus miferata in florem Adonium, qui eft fanguinei coloris, eum transformavit. Ovid.

adoreus, rea, reum, Virg. Cofa di
frumento nomato adoreo.
adorea, reæ f. ge. Plin. Gloria di
vittoria, item libare; fare fefta,
qua in facrificiis utebantur.
adoreum, rei, neu. ge. idem, quod
far. Col. Fauro.
adoriar, riris, riri, adortus fum, i-

[ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors]

tiene al mare Adriatico, mare Adriaticum, feu Mare fuperum, Il Mare di Venezia, o Golfo di Venezia. adrado, radis, rafi rafum, radere, Colum. Radere baffo.

adrepo, pis, pfi, ptum, pere, Plin.
Appiccarf, aggrappari a qual-
che cofa.
tefte Fefto, rumo-
rem facio, five commurmuro, Far

[ocr errors]

adrumo, as,

rumore.

adruo, as, fervat ad in compofitione, præter regulam aliorum, propter euphoniam, fignificat arando fubruo. Rivoltar fotto fopra con

( arrodo. vide(arrogo. (afcribo.

(affector. affentio. vide affentior.

dem, quod aggredior, & invado. Cic. Affaltare, affalire all' impro-aratro. vifo, impetuofamente, adoriri ali- adrodo quid facere,Cic. Dar principio, inco- adrogo minciare a fare qualche cofa, adori- adfcribo ri aliquem a tergo, Liv. asfaltare alt adfcriptivi , qui facile adfcribi pofcuno di dietro, adoriri aliquem iner- funt, ut milites adfcriptitii qui mem, ac imparatum, Cic. pro Mil. facile militiæ adfcribuntur, Chi fi Affaltar alcuno Senz' armi. fcrive alla milizia. adorno pas navi adfector Orno, inftruo, Paro, & comparo, adfentio Cic. Adornare. Boc. Metter all' or- adfentior dine, apparecchiare, adornare ali- adfequor quem, Cic. Inteftare, o perfuadere adfero alcuno. crimen adornare, Cicer. adfervo. Vide affervo. Fingere, immaginare una colpa,t Adfeftrix, cis, f. g. mulier, quæ adornare bellum, Cic. Apparecchia- penes aliquem affidet, Donna che re alla guerra. adornare petitio- fede appo alcuno. nem magiftratus, Cicer. pro Mil. adfevero. Vide affevero. Apparecchiare tutte le cofe per ot-adfeftrix, cis, f.g. Donna, che fede tenere il magiftrato.

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors]
[blocks in formation]

† Adfipio, is, Saper avanti, preve-
dere. antiquum, & obfoletum ta-
men videtur.
Adfifto, ftis, obfifto, me oppono, &
contrato, Cicero. Far resistenza,
opponerfi, contraftare, contraddire.
Adfitus, fita, fitum, Plau. Pianta
to, o feminato appreffo.
Adfolet. Vide affolet.

Adfpuo, puis, pui, putum, fpuere, Pl.
Sputare contra alcuno per difprez-

ལྗ.༡ .

Adftipulor, ris, affentior, adfentior. Acconfentire, Concordarsi con alcuno. Aditipulari alicujus sétentiæ Favorire, aggiongersi al parere d'al

cuno.

Adverfatrix, tricis, foe. ge. Verbale.
Terent. Contraria, avversaria, dal»
la parte avverfa, nemica,
&ta-Adverfitas, tatis, fœ. gen. contra-

tatura, foftantivo.
Advecto, tas, &tavi, &atum,
re. Frequent. Tac. Portare fpeffo.
Advelo, las, lavi, latum, lare. Virg.
Coprire con velo, velare.
velitor, Scaramucciare.
Advelitor, aris, atus, idem, quod
Advelitatio, nis,

foe. ge. Scaramuc-
cia, vide velitatio, & velitor.
venio, peregrinus
Advena, næ, com. gen. Verb. ab ad.

rietas, repugnantia. Plin. Avver-
fitd, contrarietà, repugnanza:
inimicizia.

e

tata apud Jurifconfultos: aliquid emere in adverfione, ideft rem ita Adverfio, onis, fœm. gen. dictio ufiemere cum hac conditione, ut omnis adverfus cafus ab emptore fufcipiatur. Budæus.

hofpes. Cice-
ro. Peregrino, pellegrino, Fore-T
ftiero, di altro paese.
Advenæ volucres. Va. Uccelli fore-
Aieri.
Adveneror,

tum

[ocr errors]

ratus

verfo. Plaut. in Rud. animo ad-
Adverfo, as, antique dictum pro
verfavi fedulo.

contrare

[ocr errors][ocr errors]

Adverfator, toris, m. ge. Ter. Il fervo, o ragazzo, che va ad inraris vel rare o levare il Padrone fum, ratum, rari. Var. Riverire, quando è l'ora d'accompagnarlo adorare. onorar molto, cafa, o in qualche luogo. nire, acatus fum Advenio, nis, ni, cedo, & appropinquo, Cicer. Ve- A dveríor, aris, vel are atum, ari. repugno, obfifto, connire, approffimare, accostarsi, artravenio, contrapugno, adverfarius refifto, rerivare. Cum illo advenio. Terent. fum, in aliquem co, Quando giungo a quel luogo. Quicclamo, objeto. Cicer. Opporfi, quid advenerit ferendum, Cic. Sopcontrapporsi, contraftare, contraportif ciò, che avvenirà. riare, impedire, ripugnare, refifteAdvento, tas, tavi, tatum, tare, idem re, ovviare, adverfari alicui, Cic. quod Accedo, Appropinquo, adverefiftere, contrapporfi ad alcuno. Linio, Cic. Approfimare, venire, giunbidini alicujus adverfari. Terent. gere, avvicinari. Adventat feneOpponerfi, e ovviare a qualche sfretus,Ci.La vecchiezza fi approssima. nato pensiero d'alcuno. Adverfari dignitati alicujus. Cic. pro Sylla. OpAdventor, toris, mafc. gen. Verbale, Qui officinam five tabernam ponerfi alla dignità d'alcuno, adverfrequentat. Avventore, che contifante, & repugnante natura. Cic. nua, e frequenta una bottega. Offic. 2. Mentre che la natura stessa ripugnava: & pro adverfor ab antiquis dicebatur adverfo. Adverfum, fi, neu. gen. Sub. res

Adftituo, tuis, tuere, Auctor ad He-
ren. Porre apprefso, appressare.
Adftrepo. Vide aftrepo.
Adftringo. Vide aftringo.
Adftruo. Vide aftruo.
Adfum, des, effe, præfens fum, in-
terfum, & præfto fum. Cic. Acco-
ftarfi, venire, favorire, ajutare, di-
fendere, effer, o trovarsi prefente,
affiftente. adeffe pugnæ, Cic. Effer
prefente al combattere adeffe, Plau.
Venire,ogiungere. adeffe, Vir. Ar-
rivare, fopravvenire. In aliquo ad-Adventorius, ria, rium, ut Adven-
toria Epiftola, Mart. Epiftola che
effe loco. Pla. Reftare, o fermarsi in
avvifa la venuta di qualche amico,
qualche luogo. ades animo, Cic. de
ma prima che ci venga.
Somn. Scip. Sta di buon coraggio,
non folum corporibus, fed etiam ani- Adventus
mis adeffe. Cic. pro Sylla, Effer non
folamente prefenti, ma ancora at
tenti, adeffe animo, Cicer. eft enim
vigilare, cogitare, penfare.
Ad fummum, Cic. All'ultimo, in
Somma, al più, per il più, Pro
eodem ponitur ad fummam, all'
ultimo, in fomma.

texe

+ Adteftatus, ta, tum, Atteftato,
confermato, teftificato.
sexui, textum
Adtexo, is,
re, Varr. Teffere, attaccare una
cofa all' altra.

[ocr errors][ocr errors]

tus ma. gen. Ver. ac-
ceffus, Cic. La venuta, giunta,
arrivata.

infperatus, non quæfitus. Cicer.
Adventitius, tia, tium, Fortuitus,
Avventizio, d' altrui paese, e acci-
dentale, che vien altronde fenza o
pera, o colpa noftra. Auxilium ad-
ventitium. Cic. Ajuto eferno,di fuo
ra via. bona adventitia dicuntur
apud J. C. quæ non ex recta fuc-
ceffione patris aut matris, fed
cafu eveniunt. Cic. 3. Verr.
Adverbero, as, avi, idem quod ver-
bero, Battere. Stat.
modo di Avverbio.
Adverbialiter, Avverbialmente, in

Ad tempus per aliquod fpatium temporis, Cicer. A tempo, andart pian piano.

Adtibernalis,& hoc adtibernale. Fe-t Adverbium, ii, Avverbio. pars O-
ftus. Taverniero.

Adtritus, ta, tum, Spezzato, ridot-
to in pezzi. Nonnunquam fine com-
pofitione fumitur fubftantive, ver-
boque fum, es, eft, conjungitur:
adtritum eft hoc, fignificat, Effer
chiaro, manifefto, eft trita
tia, è parer vecchio.
Adtondeo, des, adtoudi, adtonfum,
adtondere, Plau. Tondare, tofare.
Advectio, onis, fœ. gen. Verb. ad-
veho. Plin. Portatura, conduttura.
Adveho, his,xi, &tum, here, Cicero.
Portare, condurre a carico, portare
fopra giumenti, o in carro. advehere
per mare. Plaut. portar per mare.
Advectitius, tia, tium, Cofa portata.
Advectus, a, um, particip. Cic.

rationis indeclinabilis.
Avversità.
Adverfa, orum, plur. n. g. Ovid.

Adverfarius, ria, rium. Oppofitus

[merged small][ocr errors]

inimicus, hoftis, & adverfus, Cic.
Avverfario, nemico.
fenten-Adverfaria, orum, ne. ge. plu. num.
præfcriptiones, Ephemerides. Me-
moriale, fchizzo, libro di ricordi,|
lifa cotidiana, giornale, e giorna
proprie erant tabulæ, in qui-
bus res confule referebantur
poftea in aliis tabulis cum ordine
defcriberentur. Cic. pro Rofcio, &
Budeus ex illo loco.
Adverfator, ris, maf. gen. Ver. ad-
vertarius. Contrario, avverfario,
nomico.

[ocr errors]

ut

adverfa. Teren. Avversità, cofa ripugnante.

mum,

Adverfus, fa, fum. Nomen ex partici-
pio, & participium ab adverfo. Op-
pofitus, repugnans, contrarius, in-
commodus, Cic. Salluft. Sconvene-
vole, contrario, e ripugnante, e che
ritorna verfo qualche luogo, e con-
trappolo. Solem adverfum intueri.
Cic. Mirare per diritto il Sole, æ-
rumna adverfa. Ter. Calamità.
Adverfior, & hoc adverfius, Compara-
tivum, Repugnantior. Piin. Più av-
verfo, contrario, ripugnante.
Superl.
ma 9
Advertiffimus 9
vel quam ma-
maxime adverfus
xime repugnans, Caf. Sommamen-
te contrario, contrariffimo.
Adverfum, & adverfus, contra, & er-
ga, verfus, præpofitiones accufativo
fervientes, Terent. Contra, verfo,
in verfo. adverfus Edictum. Teren.
Contra l'editto, adverfus homines.
Cic. Verfo gli uomini, adverfus te.
Terent. Inver so te.
attendo & animadverto. Cicer.
Adverto, tis, ti, fum, tere, obfervo,
Voltar, rivolgersi, voltarsi, eriti-
rarfi, Far la guardia, far attento,
& Virg. Rivoltarsi a qualche cosa. O-
culos advertere. Plin. Volgere gli oc-
chi ad alcuna cofa. Item obfe.vo.
Cic. Ofervare, animum advertere.
Item fignificat curo, Aver cura. I-
tem allicio, Plin. Senec. epift. 10.
multa in Euphrate docti advertant,
& alli

[blocks in formation]

vel cum præpofitione in, ut apud eumdem ad volare in informem anum + vel cum præpofitione ad ut apud eumdem, advolare ad a liquem, i. venire.

Adultus, ta, tum, ab adolefco. Sive
part. five potius nomen. Ut juve-
nis, qui in flore ætatis eft. Cic. Cre-
fciuto, giovane, adulto, fuori della
fanciullezza, ætas adulta. Tac. E-
tà grande. Virgo adulta. Cic. Vergi-Advolatus, tus, m. Cic. Il volo.
ne da marito, Ab Ovidio appellatur Advolvo, vis, vi, lutum, Ivere, Av-
patiens viri, aut toro apta.
valgere, avviluppare, volgerfi verso
Adumbro, bras, bravi, bratum, bra- qualche luogo, advolvere lapidem,
re, Effingo, & imitor, Cic. Col.
Virg. Avvolgere, voltare la pietra.
Adombrare, imitare,ritrarre, copri- Advorfor, idem quod adverfor.
re, ombreggiare, e contraffare. Mo- Advorfum, pro adverfum, & advor-
rem alicujus adumbrare, Cic. Imita- to, pro adverto, interdum legi-
re, contraffare i coftumi d'alcuno. tur, Ter. Spignere.
Item defcribo, Defignare, Cic.
Adumbror, ris, paffivum ab adum-
bro, fingor, exprimor, Effer adom-
brato, e defcritto.
Adumbratus, ta, tum, par. & ali-

[ocr errors]

T Ad votum, id eft ex fententia. Quint. Secondo il fuo defiderio, a fua voglia. Adurgeo, ges, fi, gere vehementer urgeo, Cel. Stringere con forza. quando nomen ex participio. Fi-Aduro, is, uffi,ftum, rere, idem,quod uétus, non verus, Cicero. Adumro,Cic. Ardere, bruciare, abbruciare. Aduror eris paffivum ab aduro idem, quod cremor uror, Effer abbruciata. Cic. Aduftus fta ftum. Ter. Arfo. aduftus, Liv. Bruciato, abbruciato, arfo Aduitio, onis, f. ge. Verb. Plin. Arfamento, abbruciamento, brucia mento, arfezzI .

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

2

brata lætitia. Tacit. Finta allegrezza. Item non abfolutus, Incominciato, designato, ma non fornito, o efpreffo, o dipinto chiaramente. Item obfcurus, Ofcuro, ombrofo. Cic. ut adumbrata virtutum figna habere, ideft obfcura. Adumbratio, tionis, f. gen. Verb. Cic. Prima abbozzatura, linea-Adufque, dictio compof. ex duabus mento d'una pittura. præp. pro ufque ad, Virg. Fino a. Adumbramentum. Luc. Ofcuramen-Adytum, neu. g. five aditum, locus into, ombreggiamento. Aduncus, ca, um, Cic. Piegato, unci

cettuato.

tus,

Adulatrix, tricis, fœm. gen. Virg.
Cic. Adulatrice.
Adulor, aris, vel are atus fum, a-
tum, ari, adulo. Blandior, affen-
tor, omnia ad voluntatem loquor,
nihil ad veritatem, Cic. Adulave,
compiacere, lusingarè, carezzare,
far fefta, andar a verfo. attribuitur
etiam canibus, cum dominis blandi-
untur caudæ vibratione, veteres au-
tem etiam dicebant adulo. Vocabu-
lum autem adalandi ductum videtur
a voce græca dulos, ideft fervus,
quia fervile eft adulari.
nato, adunco. Roftrum aduncum
Adulter, teri, mafcul. gener. Unde becco adunco, e piegato di uccello.
adultera, teræ, fœmin. gener. Moe- Aduncitas tatis fœ. gen. Cic. de
chus, alienæ conjugis corruptor, Nat. Deor. Piegatura di mani.
Cic. Adultero, adultera. Nocturnus Adunguem, Hor. Perfettamente, com-
adulter. Horat. Adultero, che va di piutamente,a puntino,a punto. Dan.
notte. Dictus eft adulter, inquiunt Aduno, nas, navi, natum, are. Pl. A-
Grammatici, ex ad, & alter, feu dunare, metter insieme, ragunare.
altera, quod ille ad alteram, & ¶ Ad unum fignificat omnes nullo
hæc ad alterum fe conferat. excepto, Curt. Tutti, niuno ec-
Adultero, ras, ravi, ratum, rare, ut
Corrumpo, & ftupro. Cic. Adulte-
rare, giacerfi con donna maritata,
& proprie, Entrare nel letto d'altri.
Novercam fuam adulterare. Mar.
Commetter adulterio con fua matri-
gna. Adulterare judicium, Cic. de
amicitia, Corrompere il giudizio.
Adulterare tabulas, Cic. pro Rofcio,
Falsificare le feritture. adulterare
claves, Contraffare le chiavi.
Adulterator monetæ Claudius Sa-
turninus, Chi fa monete false,
monetario
Adulteror, ris, vel are, atus fum,
atum ari Deponens verbum,t
Cic. Adulterare, falsificare, falfa-
re, contraffare.
Adulteratus, ta, tum, Plin. Falfifi-
cato, cofa falfata, contraffata. A-
dulteratus nidus, Plin. Nido adul-
terata, letto violato con adulterio.
Adulterinus na,
adumbra-
tus fictus non verus Cic. Ba-
stardo, falfificato, cofa finta, falfa,
contraffatta. Nummi adulterini,
Cic. Moneta falfa, dannari falfi.
claves adulterina, Chiavi falfe.
Adulterium, rii, neu. gen. Stuprum.
Liv. Adulterio, contraffazione di
matrimonio, Adulterium committe-
re, Quint. Commettere adulterio.

[ocr errors]
[ocr errors]

num

2

[ocr errors]

Advocatus, ta, tum, partic. voca-
Cic. Chiamato.
Advocatus, ti, m. g. fubft. Quint.
Avvocato, difenfore. Per advoca-
tum defendi. Effer difeso da avvo-
cato. differt a patrono, feu caufi-
dico, quod caufidicus eft is, qui
agit caufam alterius, advocatus
autem erat, quicumque alteri in
caufa affiftebat quocumque modo,
five agebat, five non.
Advocatio, onis, f. gen. Verb. Cic.Liv.
Ufficio di avvocato, e cocorfo di mol-
ti chiamati in Senato a confultare.
Advocito as. Frequentativum
Chiamare Speffo a fe

[ocr errors]

terior templi, ad quem nulli eft aditus nifi Sacerdoti, Virg. Luogo dove entrano pochi, come un fecretario.

[blocks in formation]

depol, Jurandi adverbium tam vi. ris, quam mulieribus conveniens, ideft per ædem Pollucis, Cic. Per il tempio di Polluce, certo, per mia fe.

Edes, ædis, fę. g. in fing. Sacra do-
mus, & templum, Ovid. Tempio,
Chiefa, ædes facra. Cic. Chiefa Sa-
cra,dedicata. Ædes, dium, dibus,
fœ. gen. in plurali, Chiefe, tempj,
cafe, ædibus. in mediis, Virg. Nel
mezzo della cafa. ædicula, ædicu-
læ, f. ge. Dimin. in Luc. Cic. Chie-
fetta, capella, ædicula, Pl. Caffetta
delle immagini, æricu'a, Piau. Ca-
meretta, ædicula,atum, f. g. plur.
num. Cic. Caffette. Edes autem in
fingulari aliquando pofita eft pro
fepulchro apud Ovid. in epiftola
Didus eft mihi marmorea facra-
tus in æde Sichæus. Cic. autem
numquam pofuit fingularem ejus
nuinerum pro domo, invenitur ta-
men apud Quint. Curtium de re-
bus geftis Alex. M.

Advoco, cas, cavi, catum, care, ac-
cerfo, & in auxilium voco. Cic. Chia-
mare. In confilium advocare. Quint.
Chiamare a configlio. Advocari di-
citur concio, Sonare la predica.
Ricc. lib. 3. de imit. cap.60.
Advolo, las, lavi, latum, lare, ad
aliquem volo, Plin. Volare ad alcu-
na parte, e verfo qualche cofa. In
locum aliquem advolare, Plin. Vo-difico, cas, cavi, catum, care
lare verfo qualche luogo. Item accur
ro, invado, Arriv re correndo con-
ftruitur autem cum accufativo, vel
fine præpofitione, ut advolare Ro-
mam, aut roftra, apud Ciceronem,

2

comp. ex ædes, & facio, Extruo, exadinco conftruo parietem duro, facio, Cic. Edificare, fare una cafa, fabbricare. urbem ædificare, Cic. Fabbricare una Città.

« PreviousContinue »