vero Deorum eft motus animi ad, Agitator, toris, mafc. gen. auriga, or via. gnus, fpectans ad agnum. Agnelli-Agrarius, ria, um ab Ager. Cicer. no, d'agnello. Appartenente a campo, o cofe di Agnitor, ris derivativum ab agno- campagna. agrarius substantivum, fco, is, ovi, itum, Conofcente Poffeffor di campi. chi conofce. Agreftis, & hoc agrefte. Quod ad agros pertinet, & idem, quod Rufticanus, incultus, afper, fylve ftris, Cicer. & Ulp. Ruftico, villarefco, contadino, di villa, o campa gna, & per translationem, durus, acerbus, inhumanus, agreftis homo, Cic. Uomo rozzo, Senza costumi,o civiltà. Agnitus, ta, tum, particip. ab agno- Agito, tas, tavi, tatum, tare. Fre- Aglidia, orum, dicuntur fegmenta illa in capitibus allii, quæ alio nomine agithes dicuntur, Ruel. 1. 1. c. 2. Le Scorze, che fono intorno all' aglio. Agitatus, ta, tum, idem, quod ja&tatus, tractatus vexatus, fæpius actus, verfatus, Cic. Percoffo, travagliato, offefo, fconquaffato, conquaffato. Multis agitatus injuriis, Cic. Offefo da molte ingiurie. Agmen, nis, ne.ge. Exercitus, acies militum, & copiæ & copiarum ordo incedens, Cic. & Virg. Moltitudine, ordinanza, unione, Squadra,che cammina. agmen puerorum. Virg. Unione di fanciulli. ducere agmen. Virg. Condurre la fquadra. agmen quadratum, Cic. Una ordinanza di foldati in forma quadraza, & per translationem. Cat. Forze grandi. Agna, gnæ, f. g. Hor. Agnella. Agna, gnæ, menfuræ genus in agrorum dimenfione, Col. Agnafcor, fceris, vel fcere, gnatus fum, gnafci, compofitum ex ad, & nafcor. idem, quod juxta, & prope nafcor. Cic. Nafcere. Filii dicuntur agnafci patribus, cum nafcuntur poft factum teftamentum, Cic. Nafcere dopo il teftamento. Izem ea dicuntur adnafci in re aliqua, quæ non funt neceffaria ad. perfectionem ejus, ut fextus digitus in manu, Najcere a cafo. Agnatus, ta, tum, idem, quod juxta, vel prope natus, feu poft patris teftamentum natus, Cicer. Colui, ch'è nato dopo che il Padre ha reftato, e il confanguineo, e parente da parte di Padre. ¶ Agriophyllum, herba eft, quæ a- Agripeta, te, Cic. agricompetitor. Cic. Agrippæ interpretantur, quorum in A H AH, reclamantis interjectio. Virgil. re animam, Cic. Morire. actum eft Agoga, gæ, fœ. gen. Feft. Raftone di & Vafo, o cofa di rame, o di bronzo. A I Agon, agonis, vel agonus, nem, vel ai giochi di lotta. erant Romæ menfe Januar. quæ poftea appellatæ funt agonalia. Agnatio, tionis, f. g. Cognatio, Cic. ¶ Agorans, a, um, adject. qui fe I, in notis antiquorum eft idem, Ain' pro aifne? Ter. Dici tu? Aio, ais, ait, affirmo, dico, loquor, non nego, non repugno, probo, approbo, Cic. Dico, affermo, nos nego, confermo, lodo. Aius, Deus, quem Ti. Livius locutium vocat. Cic. Dio nomato Lacu Alcides, Hercules græca fignificatione a virtute appellatur. Alcide, Ercole. zio, Die di parlare, o che ammoni-Albarium, rii, ne. ge. Plin. Mißura | Alcea, alceæ, f. g. Plin. Erba periva le cofe da avvenire. Cum Roma da imbiancare i muri, o altra cofa. Reron. a Gallis obfideretur nocte audita Albatus, ta, tum, Cic. Imbiancato, Alcedo, dinis, fe. ge. Plau. Uccello, eft vox admonentis magiftratus, ut biancheggiato,veftito di bianco. Ve- che nidifica ful mare. vigilarent, nec permitterent urbem teres enim feftos dies albati tranfigecapi ab hoftibus. bant. Atratus, Veftito di nero. Aizoon, ontis, n. ge. Plin. Erba fem- Albedo, dinis, f. g. Candor. Plaut. previva,e verde, della quale fono due Bianchezza. Spezie, l'una maggiore detta occhio di bue, e di vitello, l'altra minore detta vermicolare, o coppa di topo. A L Alaala, f. gen. volant aves & per translationem ordo, & turma equitum, aut militum. Cic. Ala di uccello, e pigliafi per una banda, o ordine di foldati. ale, Plin. 4fcelle, alas hominis vellere. Juv. Ćavare i peli delle afcelle. ala enim tefte Cic. de Orat. dieta eft ab axilla ad evitandam cacophoniam litteræ X. fub axilla autem, feu ala nafcitur odor ille fodus in regionibus calidis, qui a pueris appellatur hircus, aut caper. vide alaris. Alabandica, cæ, Rofæ fpecies eft, que albicantibus foliis nafcitur Rofa bianca. Tres quippe rofarum fpecies diftinguuntur, alabandica, de qua fupra, milefia altera, quæ in foliis purpurafcit, tertia trachinia, cujus foliorum color fanguineo affimilis eft, & vulgo dicitur Rofa damafchina. Alabafter, tri, f. g. & alabftrum, tri, neu. gen. Cic. Alabaftro, o vafo di alabaftro. Alabaftrum, tri, neut. gen. Plin. Boccone di una rofa. Et Fluvius accolidis, Plin. , Alacre, cris, cre, vel hic, & hæc Alacris, & hoc alacre, hilaris, Cicero.) Vigorofo di fenfi, allegro, agile, difpoto, lieto pronto, animo alacri aliquid facere. Cicer. Far alcuna cofa prontamente, o con allegrezza. Alacritas, tatis, fe. ge. Lætitia, hilaritas nimia felicitas. Cic. Allegrezza, vigore, gagliardezza, prontezza, agilità, ilarità. alacritas fcribendi, Cicer. Prontezza a Strivere, Ut addere alicui alacritatem fcribendi. Cic. Alacriter, Facile, hilariter, adverb. qualit. Plin. Gagliardamente, prontamente, lietamente, e con lieto Sembiante, e con vigore. Alapa, pæ, f. g. Colaphus, Schiaffo, guanciata, un buffetto. Alaris,& hoc alare, & alarius, ria, rium, Liv.Chie d' un'ala d'un' efercito. ala dextera exercitus, & finiftra, L'ala deftra, o zanca d'un' efercito. Alaternus, ni, f. g. Plin. Albero fenza frutio, tra l'olivo, e l'ilice. Alatus, ta, tum. Virg. Alato. Alauda, dæ. f. g. Plin. Uccello nomato allodola, Dant. Allodoletta. Dim. Lodola. Albanus mons, Monte Albano, dov' è caftello grande, nei nomi antibi, e moderni. Albeo, bes, bui, bere, albus fio, Virg. Imbiancare . Pet. Biancheggiare, effer, divenir bianco. Albefco fcis fcere, albus fio, albeo, Cic. Divenir bianco, imbiancare, biancheggiare. Albico, cas, cavi, catum, care. Plaut. & Varr. Biancheggiare, Dant. Farfi alquanto bianco. albico enim, ficut & omnia fimilia, vellico, fodico, caudico, nigrico, & ejufmodi important diminutionem fuorum primitivorum. Albidus, da, dum, Colum. Biancheggiato, alquanto bianco. Albiganum, vel Albinga, Albenga, ne i nomi proprj. Albi calculi dicebantur quibus Cretenfes dies lætos, quos agerent, numerare folebant. Horat. Pietre bianche piccole. Albula, vel Tiberis, Il Tevere fiume, e Librata fiume. Albitudo, dinis, fę. gen. Candor Plin. Bianchezza. Albogamelus, i, m. ge. pileum Flaminum Dialium. Felt. Albo, as, fed potius dealbo ejus compofitum eft in ufu, Imbiancare. Albor, boris, mafc. gen. albedo. Varro. Albore, bianchezza. Albuculum, li, ne. ge. Plin. Sorta di erba. alphodelos, vel hastula regia dicta. Albugo, ginis, f. g. Plin. Bianco dell' occhio. Pet.Del bel dolce, foave,bianco, o nero. Bianchezza dell'occhio. Item maculæ, Plin. Macchia dell'occhio. Item album in ovo. Albulus, la, lum, adject. Catullus. Alquanto bianco. Albumen, minis, n. g. Plin. Albume chiaro,o chiara, che è il bianco dell' uovo. Vitellus autem eft rubrum ovi. Pulli dum manent intra ova, generantur ex vitello, nutriuntur vero ex albumine. Ariftot. Alburnum, ni,ne. ge. Plin. Graffo umore dell' arbore, unde exalburno, humorem illum detraho. Albus, ba, bum, candidus, Cic. Bianco, candido, Alba avis, feu gallina alba, proverbium quo fignificatur aut res rara, aut fortunata: unde Filius gallina albæ dicitur fortunatus, Fortunato. albi calculi funt illi, quibus aliqui numerabant lætos dies vitæ, ficut contra nigris numerabant infelices, unde albus eft bonus, Buono. albus, i. ma. ge. & dimin. albeoli, Cic. Tavolieri. Album, albi, n. ge. idem, quod candidum, Virg. Bianchezza, e tavola ingeffata. † Alcæa, alcæa, Leo dicitur a fortitudine, quod cauda incitamento ad fortitudinem excitetur, Cœl. 1. 1. c. 6. Leone. Alchymia, fcientia docens facere aurum " vel argentum ex pulveribus metalli, vel aurum a cupro feparare. Alchimia, tramutazione di metallo. Alea, aleæ, fe. ge. Omnis ludus, in quo cafus, non ratio valet nec confilium qualis eft talorum, & tefferarum. Cic. Giuoco di forte, o ventura. aleam omnem jacere. Mettere il tutto a forte, a giuoco arrischiare il tutto. Jacta eft alea, proverb. quod idem fignificat, quod conclamatum eft, La cosa è fatta, non fi può rimediare. Aleator, toris, m.ge. alea lufor, aleæ cupidus. Cic. Giuocatore, Boc. chi giuoca a giuoco di forte, o ventura, o dadi, o carte. Aleatorius, ria, rium, Cic. Cofa pertinente a giuochi di ventura,o dadi. Alecto, una ex Furiis infernalibus. Alectoria, riæ, f. gen. Plin. Gemma trovata nello stomaco del Gallo. Græci enim gallum gallinaceum appellant alectorem. Aleo, nis, m. ge. idem quod aleator. Ales, alitis, Subft. mafc. vel fœm. gen. Volucer, Cic. & Virg. Uccello di ogni Spezie. Ales, tis, g. ominis, Cic. Veloce, alato. Alefco, fcis fcere ab alo, idem quod crefco, Var. Divenir grande, crefcere. A letudo, dinis, f. g. Vox obfoleta. TAlexipharmaca funt medicamenta adjuvantia, quæ venena, incantationes, execrationefque depellunt. Alga, gæ, f. g. Virg. Aliga, alica erba di Mare. Vilior alga. Virg. proverbium, quo fignificamus aliquem vilem effe, & nullius pretii, Un' uomovile, di nessun prezzo. Algeo, ges, idem quod Frigeo, Cic. Patir freddo, indurirsi di freddo. Algidum. Selva da Valmoton fine a Marina. Algidus, Subftant. eft Mons ita ab Horatio dictus, adjectiv. vero idem, quod Frigidus, Cic. Molto freddo, indurito di freddo. Algificus, ca, cum, Gel. Raffredda tivo. Alibilis, & hoc alibile Nutriendi, Alimonium, nii, ne. ge. alimentum, Alica, cæ, f.g. Sorta di biade. Alicarius, rii, qui alicam conficit, & vendit. Var. Nodrimento, cibo. Quidam, quifpiam, aliquis, nonnulli. Cicer. Qualch' uno, alcuno. Aliquo, adverb. ad Locum ad aliquem locum. Ter. A qualche luogo, ad alcun luogo. aliquem locum. Verfo qualche luogo, e alcun luogo. Aliquot, nomen numerale pluralis tantum numeri, & indeclinabile, Cicero. Alquanti. Alioqui, & alioquin. Particula conti-Aliquorfum, adverb. Loci. Verfus Aliquammulti pro aliquot, Cicero. Buon numero. quanto grande. Aliquanto, adverb. quant. Paulum Alicariæ, rum. Meretrici. Ita dictę, a a-Aliquantum, adver. quant. Paulifper, Alimonia, niæ, f. g. alimentum, Macrob. Nodrimento, cibo. nonnihil, paulum, leviter, Cicer. Aliquantulum, adverbium Dimi- , Aliubi, adverb. in loco, idem quod Aliufmodi, n. ge. indeclinabile. Di Aliuta, veteres pro aliter fcripfiffe manifeftum eft. Altramente. Allabor, beris, vel bere, lapfus fum, labi, labor, fluo, accedo, adhæreo, Cicer. Navigare, fcorrere, correre vicino, andare, vicinarsi. Siculis allabitur oris. Virgil. Navigando paffa per il tiro di Sicilia. Allaboro, ras, ravi, ratum paulifper. Ali-Allapfus, par. ab allabor, & lapfus, quantulus adjectivum, Cicero. Po- Caduto a terra, allapfus genibus chettino un pochettino, pochet- Inginocchiato, umiliato a piedi d' to, picciolino. alcuno. Humor allapfus, Cicero. Aliquantulum, adv. quant. Pla. PoUn'umor caduto. chiffimo, poco poco. Aliquantulum fufpicionis, Cic. Un poco di fofpetto. Aliquantifper, adv. temporis, per aliquod temporis fpatium, Ter. Alquanto tempo. Pro qua voce Cicer. elegantius ufurpat paulifper, aut. parumper. Allapfus, plus. Verb. Horat. Il corre- Allatus, ta, tum, partic. ab affero, Aliquapiam. V. Aliquifpiam. ab allicio. Idem, quod blande invito, prolecto, allicio, Cic. Adescare, allettare con lusinghe, o belle parole. Allector, toris, m. gen. ab allicio, Colum. Chi adefca, ed alletta con lufinghe, o belle parole. Allectus, partic. ab allegor. Feitus. Aggiunto di nuovo, eletto da una compagnia. Patres, feu patricii, feu fena A L ex fenatores allecti dicebantur, qui ad Allectus, particip. ab allicior, prole- A L a Sanctus, augu Cef. Battere,o roper la nave a scogli, Alluvies, viei, f. g. Circumluvio, e- ftus, & qui nutrit. Santo, almo, fa- Allego, gas, gavi, gatum, gare. I- no per ambasciatore. allegare, Pli. Ju. Allegare, citare, fcrivere. Allegoria, riæ, f. g. Sermo quo aliud verbis aliud fenfu oftendimus. Quintil. Allegoria. Allegoria autem nafcitur ex metaphora continuata, ficut docent rhe tores. linire, applico, & lino, Cic. Unge- Allophilus, li, m. gen. Sed elegantius A longe, Da lungi, da lontano. Alofa, fæ, f. ge. Aufonius, Pefce a- montes altiffimi, Galliam ab Italia dividentes. Alpheus Allevo, as, avi, atum, are. Mitigo, cutus fluvius in Elide in Peloponnefi regione, quem Paufanias 1. 5. tradit occultis meatibus fubter mare labi, & in Arethufam Sicil. fontem definere. Allocutio, nis, f. ge. ab alloquor, Pl. Alfietinus Lacus, Lago di Brachia- di Allevamentum, ti, n. ge. allevatio, Allicio, cis, cere, alle&to, fcis, fcere, lubens facio flecto, traho, duco, induco, excito, capio, capto, attraho, titillo, illicio. Cic. Adefcare,lusingare,attraeretirare,indurre,invitare con lufin ghe. Sic eleganter attribuitur formæ, feu pulchritudini, voluptati, & virtuti, eloquentiæ, magneti, ejufmodi rebus, quæ leviori modo res ad fe trahunt, aut fui defiderio afficiunt allicere voluntates alienas, Cic. Tirare al noftro parere quei, ch'erano alienati da noi. Allicefacio, facis, feci, factum, facere, Svet. Vide allicio, verbum elegantius. Allido, dis, fi, fum, dere, compofi cum a † Altanus ventus. Vento, che soffia,e tare. Struere donis altaria. Virgil. recto judicio aberramus. Cic. In-Alte, adv. Sublime, Cic.In alto, al- oculis, deinde transfertur ad omnia, tamente, e profondamente. alte oculis veftigare. Virgil. Guardave a baffo profondamente fino in fondo. Altius, adverb. comparativum ab alte. Cicer. profundius; Item fablis mius, Più profondamente, più al tamente. Alludo, dis, fi, fum, dere. Cic. Allu- tum ex ad & Lido, Cæfar. Per-Alluo, luis, luere. Lavo, tingo, ab- fecundus, Cic. Un di due, un' altro Alter, teris, m. gen. Mart. Palla di Verbis certo. Ter. Contraftare, con-Altor, toris, ma. ge. ab alo, educa-Alyffon, i, n. g. herba diéta rubia, tendere di parole. Boc. tor, qui alit. Cic. Nutritore, balio. quia folo confpectu rabiem curat, Altercatio, tionis, f. ge. Verb. Jur- Altrinfecus, adv. Pla. Altronde, Luc. Plin. Diofcor. gium, difceptatio, lis concerta- in parte più alta. tio, contentio. Cic. Contefa, al-Altrix, tricis, f. gen. Educatrix, nutercazione. trix, alumna, Cic. Colei, che nudrifce. Altercator, toris ma. ge. Verbale, difceptator, qui verbis contendit. Quint. Altercatore, che contende di parole. Altercum, ci, n. gen. Scribonius Largus. Erba chiamata fava porcina. Alterplex, veteres pro duplici ponebaut. Felt. Doppio. Altcro ras, ravi, ratum, rare, Ovid. Variare alterare, far diffe rente, mutare. 2 Alteruter, tra trum e duobus alter, Cic. Ouno, o l'altro di due. Cujus genitivus alterius utrius eft apud Prifcianum. Alterutrimque, adv. ideft, Ex utraque parte, Plin. O dall' una, o dall' altra di ambedue le parti. Alternis, Or l'uno, or l'altro. Virgil. Ecl. 3. ubi Dametas & Menalcas alternis recitant fua carmina, quod genus carminis a Græcis eleganter dicitur carmen amabæum, Quando uno recita dopo l'altro. Alternus, na, num viciffitudinem habens, Cic. Uno dopo l'altro. Alternis annis. Cat. Ogn' altro anno. Item vicendevolmente. Alterno, nas, navi, tum, nare, Pli. Alternare,fcambiare,operare uno dopo l'altro.Ovid. eleganter dixit,fpes, & timor alternant fidem. Che una volta fperava,l'altra temeva. Quod Juftus Lipfius dixit, medius inter fpem, & timorem, Mezzo tra la fperanza, e paura. Alternant cibum hirundines. Plin. Le rondini danno l'imbeccata l' una dopo l'altra. Alternatim, adv. A vicenda. Bocc. Scambievolmente, uno dopo l' altro. Vide alternis. Alternatio, tionis, £. g. Feft. Vicenda, alternazione. Alterne, adv. Plin. A vicenda, vicendevolmente. Althea, theæ, f. g. Specie di malva. Animale da ingraffare. Altroverfum, adv. Pla. Verso altrove, Altus, ta, tum, Sublimis, excelfus, præcelfus, erectus, in altum edi: Alveolus, li, m. ge. Liv. Albio pic ciolo. Alveolus, li, m. g. Cic.Tavoliere da giuocare o ai dadi, o agli scacchi. Alveus, vei, maf. gen. Virg. Cic. Canale, o foffa di una riviera. Et vas amplum, quo in balneis utebantur, Cic. Alveus. Vafello, albio, e vafo, dove le Api fanno il mele. Alveus etiam apud Propert. eft Navis. Portabat fanctos alveus ille viros. Item apud Livium. declinatur etiam hoc alveum apud Feftum. Alvinus, na, num, ab alvus. Plin. Alumen, aluminis neut. gen. Plin. g. & Alumnus, ni, m. gen. Qui alit qui alitur, & alumna f. Cic. Allievo, chi è nodrito,o chi nodrifce. Pacis alumnus, Cic. Nodrito in pace. Non folum dicitur de eo qui alitur > quoad victum, fed etiam moribus, aut doctrina. Cic. appellavit Dolabellam alumnum fuæ difciplinæ. Alumnor, aris, vel are, Apule. nutrio, Nudrive. Aluta, tæ, f.g. Cuoio da fare Scarpe, bor fe,fringhe,guanti, o cofe tali. Item faccus, Juven. Sacco. Alutam concinnare ad calceos, Far calze di cuoio concio. apud nos, ca mozza. Altimeter, a Geometris vocatur inftrumentum, quo metiuntur alta. Altitonans, tis, Ex alto tonans, pro Jove ponitur Cic. Altitonante, che tuona di alto. Altitudo, dinis, f. g. Excelfitas, celfitas, Cic. Profondità, altitudine,altezza. arboris altitudo. Plin. Al-Alutatio, nis, f. g. Plin. Eft id, quod tezza di albero. animi altitudo, Cic. Magnanimità, grandezza di animo altitudo fortunæ, & gloriæ, Cic. La grandezza della fortuna, e profperità. excedit ex lotione arena in exploratione aurifodina, vide Plin. l. 33. cap.9. Alutarius, rii,m. ge. Pla. Cuojajo, calzolaje,o altro maestro di cofe fimili. Altevolans, tis, alte volans, & fub-Alvus, vi, f.g. pars corporis fubjecta lime volans, Cic. Altivolante, che ftomacho, ut venter, inteftina, & vola in alto. uterus, Virg. Ventre. Dant. Altivolus, la, lum, idem, quod alti-Alpon, neu. gen. herba dicta vulgavolans. riter Turbio di Levante. Amabilis, hoc amabile, Dulcis, fuavis, & qui dignus eft amari. Cic. Amabile, attrativo, degno di effer amate. Amabilitas, tatis, f. g. Plaut. Amorevolezza. Amabiliter, adv. qualit. Suaviter, humaniter, animo amico, Cic. Amorevolmente, amichevolmente. Amabo, interjectio blandientis, & amantis. Idem, quod fi me amas. Cic. & Ter. Di grazia. Amando, das, davi,datum, dare. Ablego, removeo, relego, dimitto, mando, Cic. Mandare alcuno, mandare fuori,lontano,mandare alcuno ad alcun luogo per fepararsi da effo: & fic amandatio, & relegatio minora erant exilio, Tac. & Cic. Assentarf. amandor, aris, paffiv. Effer mandato lontano per tal caufa. Amandatio, tionis, f. g. Relegatio, rejectio, Cic. Il mandare lontano. Amans, tis, participium ab amo, & fubftantivum idem, quod diligens, obfervans, cupidus, ftudiofus, gratiofus, fautor, amicus, amore profequens, benevolentia complectens, Cic. Che ama, amante, amico, in namorato. Amans quietis, & pacis, Cic. Amico della quiete, e della pace. Conftruitur enim aliquando cum genitiVO & fignificat aliquem amare ex habitu amandi, ut amans virtutis, & litterarum. Amico delle virtù, e lettere. quandoque cum accufativo, &tum fignificat aliquem amare tantum pro illo tempore, ut amans parentem, Chi ama il Padre. Amanter, Adverbium qualit. Pera manter, ftudiofe, Cic. Amichevolmente, amorevolmente. Amanter fcriptæ litteræ, Cic. Lettere amorevoli. Amanuenfis fis, maf. ge. Suet. Secretario, chi fi adopera a scrivore, ab epiftolis, Cic. † Amaracinum, ni, ne. gen. Oglio di maggiorana. Quod ex amaraco conficitur. dicitur etiam Sanfucinum, qui ex Sanfuca fit. Amaracus, ci, ma. gen. vel amaracum, Cic. ne.ge. Plin. Maggiorana. Amaranthus, thi, ma. ge. Plin. Amaranto erba. Amarus, ra, rum & per translatio nem morofus, calamitofus, infuavis, Cic. Amaro, faftidiofo. Bilis amara, Colera,che fa mal a quello, che è |