Page images
PDF
EPUB

lum ftatum perduxit, ut nihil amplius a Latina lingua ftudiofis defiderari queat. Etenim innumera voces, qua prætermiffa fuerant, funt adjunita, & quamplurima elocutiones connexa, quas, quo facilius confpiciantur, hac nota Typographus Baretius prafignavit. Unde non immerito, fed fummo jure Perfectiffimum illum pranominavimus. Correctiffimum etiam ipfum habes expurgatumque infinitis propemodum erratis, que incu ria aliarum impreffionum irrepfere. Labori noftro grato indulgeas animo, quippe qui ob folam tui utilitatem, ac facilius commodum, hoc opus in perfectiorem redigi formam curavimus, Sperantes acceptum ingenio tuo proficuumque futurum.

Accipe ergo lato, ac ridenti animo, quos tibi offerimus, noftra industrie, ac dilectionis fructus, largiores percepturus, ( fi cœleftis benignitas aftiterit ) in dies ut expetere juvat. Vale.

PER

I

CALEPINUS PARVUS,

Sive Correctiffimum Di&ionarium CÆSARIS CALDERINI

A

MIRAN I.

Littera eft Hebrææ
Græcæ, Latinæ, & I-
talicæ linguæ princeps,
quam Cicero in Orat.
pro Mil. falutarem lit-
teram vocat: nam a-

declinabilia. Italice fervit & dativo,]
& accufativo, & ablativo; dati-
vo hoc modo utitur Petr. A Dio
diletta, obbediente ancella, & apud
Dant. Non foffe ftata a Cefare no-
verca. Accufativo. Petr. Che mal
mio grado a morte mi trafporta,
& apud Dant. Fard venirli a parla-
mento. Ablativo. Dant. Convienti
un poco ancor Sedere a menfa, A
etiam pro in cum verbis fignifican-
tibus motum ad locum, ut Petr.
Evinta a terra caggia la bugia, &
pro per: ut Petr. A forza de' venti
Stanco nocchier, i. per forza. A be-
ne, i. per bene. A malizia, i. per
malizia. Et pro fecundum, ut Pe-
trar. A pofta d' altri convien, che io
vada, i. fecondo la volontà d'al-
trui. A pro ad quid, & quorfum ?
Petr. A che piangi, e ti distem-
pri? i. perchè, a che fine, per qual
caufa? Boccat. Apetto di voi, i. a
paragone.

Aaron Moyfis frater, & interpreta-
tur Mons, five Montanus.

A B

pud Romanos erat nota quædam
abfolvendi, ut littera C, conde-
mnandi. A, & ab, præpofitiones
ablativo cafui fervientes fignificant,
Di, ovvero da, ut A templo, aut
ab Ecclefia redeo, lo ritorno dalla
Chiefa. A fronte, & a tergo. Cic.
Avanti, e a dietro. Utimur etiam
pro præpofitione contra, ut Virg.
a frigore defendit, Egli lo difende
contro il freddo. A pro ufque. A
tenero, & teneris. Virg. & ab in-
fantia, ab adolefcentia, ab ado-
lefcentulo, ab initio ætatis, a par-
vis, a parvulo, & a parvulis, a
& a pueris, a puero par-
puero,
vulo, a prima ætate, a pueritia, a
teneris unguiculis, ab incunabu-
lis. Cic. fin da fanciullo, fin da gio-
vane, fino da' primi giorni, o tem-
pi dell' età noftra, fin( come fi dice)
da putto. A calce ad caput. Cic. de
Sen. Dal fine al principio. Ab ovo
ufque ad mala. Horat. lib. 1. ferm.
Sat. 2. Dal principio del convito fino
al fine. A primo, Cic. Att. lib. 16.
Dal principio. Á me falutem dic.
Cic. Att. 1.6. Salutalo a nome mio,|
o da parte mia. Et pro poft, ut A
prandio, a cœna, Dopo definare,
Dopo cena, & pro verfus. A fole
Cic. Verfo il Sole. Ab aliquo effe,
Cic. Tener la protezione d'alcuno,
effe ab epiftolis, Cic. idem. Elle a po-
culis, Effer coppiere, a libellis, Mae-Abati magiftratus, qui coacti de-
Aro delle fuppliche, a rationibus, ponebant imperium. Feft. Vide ab-
Che attende ai conti. Ubi notandum actus.
eft hæc omnia effe quafi nomina in-Abactor, ris, idem, quod abigens,

A ab ea in hoc tantum dif-
ferens, quod A ponitur ante dictio-
nes incipientes a confonante ali-
qua, Ab vero ante diétiones inci-
pientes a vocali, aut diphthongo
ut a prandio, & ejufmodi. Vide
a, & abs, fuis locis.
Ab, tametfi latina vox eft, Italici

B præpofitio latina, idem quod

,

tamen Poetæ utuntur. Petrar. Or
ab efperto vofre frodi intendo, &
apud Dant. Che difcefe da Fiefole
ab antico.

m. gen. Verbale ab abigo. Apul. Ladro, ovver rubatore da gregge. Abactus, tus, m. g. Violenta expulfio. Plin. Lo feacciamento, caffazione, privazione.

Abactus, eta, &tum, part. ab abigor,
pulfus, expulfus, ejectus. De pe-
core ad prædam actus, feu furto
aut per vim abductus, Cic. Scaccia-
to, caffe di uffizio. Menato via a
forza, unde Magiftratus abati.
Abacus, ci, ma. ge. Menfa ftru&toria,
vaforum receptaculum, Cicer. De-
fco, banco, o fedia, credenza, ta-
voletta da fcrivere, cartella. Item
menfa Mathematicorum, & Arith-
meticorum, dieta menfa Pythago-
rica, Tavola di abaco. Item ta-
bulæ fuppofitæ epiftyliis columna-
rum. Vitruv.
Abaculus, li, maf. gen. Plin. Piccio-
lo banca, abaculi, Segni da far con-
to, detti forlini, o ragionati.
Abagio, onis, maf. gen. idem quod
proverbium aut adagium, feu
adagio, Proverbio. Varro. Vide a-
dagium.
Abalienatus, a

um, Disjunctus. Cic. Alienato, feparato, allontana. to, partito dall' amicizia. Abalienatus fcelere, Cicero. Chi ha lafciato il vizio.

Abalieno, as, avi, atum. Alieno,
disjungo, rejicio. Cic. de leg. a-
graria. Alienare, cacciare,fepara-
re da fe, difpartire, difgiungere.
Item vendo, Cic. Vendere. Item
feparo, Pla. Separare, nifi mors
meum animum abs te abalienave-
rit, ideft feparaverit.
Abalienor, naris, vel nare, natus
fum, alienor, disjungor, sbjicior.
Cicer. Effere alienato, jeparato,
difgiunto.

Alienatio, fœ. gen. Verbale Cicer.
in Topicis, Alienazione, separa-
zione.

[ocr errors]

Abam

Abambulantes, ideft abfcedentes,[Abdo, dis, didi, ditum, dere, idem
Feftus.

† Abambulo, las, ambulando retro-
cedere, Camminar a dietro fche-
na. Hinc abambulator, ris. Chi
cammina a dietro fchena, & ab.
ambulatio, is, f. g. receffus, ab-
fcedendi actus. Feftus.
Abamita, tæ, ex lib. 2. inftitutionum,
Soprazia, forella del nostro bifa-
volo, o padre grande.
Abanniti, Banditi per un'anno.
Abannitio, Bando d' un'anno.
Abanec, Hieron. cingulum Sacerdo-

tale contextum ex cocco, purpu-
ra, & hyacintho, Cintura de' Sa-
cerdoti antichi.

Abaphus, a, um, Cofa, che non è tinta, Græc.

† Abarceo, es, Spinger via tener molto di lontano. Removeo, propello, detrudo. Feft.

[ocr errors]

Abatus, latine inacceffus ab a privativa, Inacceffo, luogo difficile da falive.

Abavus, vi, m. g. avi noftri avus. Cic. de clar. Orat. Padre del noftro bifavolo.

Abavia, viæ, fe. ge. La Madre del

noftro bifavolo, o Padre grande. Abavunculus, li, mafc. gen. Fratel

lo della noftra bifavola, o Madre grande.

[ocr errors]

ar

mento. aberrare verbo. Cicer. Fal lar ne' parlamenti. Oratio tua aberrat a propofito. Cicer. Tu vai vagando col tuo parlare, aberrat ani mus fententia, Cic. 7. Philipp. Non ftar in un propofito fermo. oratio tua aberrat a rei veritate, Sei difcofo dalla verità.

Abeṛuncaffo, is, Sconvogliere, confonder, metter fottofopra alcuna cofa, frequentativum a verbo abe

runco.

quod Occulto, retrudo, abfcondo,
abftrudo. Cic. pro Archia Poeta,
Nafcondere, occultare, celare, ab-
dere fe in aliquem locum. Cicer. 2.
Tufc. Nafcondersi in qualche luogo,
abdere fe rus, Cic. Ritirar in vil-
la per farne folitario. abdo præ-
terea fignificat difcedere. Partiri, at
confpectu. Heri se abdiderunt, id
eft difcefferunt, vel clam fe pro-
ripuerunt. item abdere fe litteris.
Cic. pro Archia, Attendere alle let-Aberunco, cas, care, Vello, & per
tere. Similiter pro eodem abdere
fe in litteras. ita fe ftudendo pe-
nitus ab hominum confpectu, at-
que frequentia_removerunt.
Abdor, eris, paffiv. verbi abdo.
Abdomen, minis, pinguedo, in qua
renes jacent, & quæ fpinæ adhæret.
Cic. Il grafo attaccato alla Spi-
na, nella quale giacciono le re-
ni, la pancia, la grassa, over
fongia degli animali. Item poni-
tur pro vitio gulæ, unde abdomini
indulgere, operam dare, infervi-†
re, Effer golofo. Cic.

Abduco, cis, xi, &tum, cere, Remo-
veo, aufero, abftraho, averto, tra-
duco. Cic. 2. de Fin. & Terent. To-
gliere, condurre, o menar via a for-
za, o per amore, abducere animum
a cogitationibus, Cic. levar l'ani-
mo da' pensieri, abducere aliquem
a nequitia, Allontanar alcuno dal
mal fare, abducere fe a fide. Cic.
Non attender una promiffione fat-
ta, non offervar la fede.
Abdubito, as, Dubitar affai.
Abductus, ta, tum particip. Va-
ler. Max. Tolto, ritratto per a-
o per forza.
9
Abducor, eris, citur, paffivum ver-
bi abduco, cis, avocor arccor
deducor.

Abax, cis, m. g. Scodella, o cassa da
riponervi dentro vasi di vetro
gento, oro, o cofe fimili.
Abba dictio Syriaca, idem fignifi-
cat quod Pater, Padre. Apoftolus
fic expofuit, in quo clamamus, ab-t
ba, Pater

Abbas, tis ma. gen. Abbate.
Abbatia, tiæ, f. ge. Badia.
Abbatiffa, f. gen. Hieron. de modo
vivendi, Abbadeffa.

Abbrevio, as, are. Veg. lib. 3. mediocritatem abbreviare juffifti, Accorciare, tor via.

Abdera, ræ, f. g. p. p. Urbis nomen in Thraciæ finibus fitæ, circa quam enafcuntur herbufculæ, quibus depafti equi perciti rabie fero

ciunt.

Abdico, cas, cavi, catum, care, i
i-
dem, quod aliquo bono privo,
vel fpolio. Cicero. Privare di e-
redità, diferedare il figliuolo, cac-
ciarlo di cafa.

Abdicare alicui magiftratum. Cic.
Rimoverlo d'officio. Abdicare fe
magiftratu, Cicer. Rinunziarlo da
Sua pofta.

Abduco, cis, Repudio, rejicio. Cic.
lib. 1. de Div. Lafciar da parte. eft
etiam verbum augurale, cujus con-
trarium erat abdicere.
Abdicatio, onis, f. g. Plin. Verbale.
Rinonziamento del Magiftrato.
Abditus, ta, tum, particip. ab ab-
dor. Cic. Nafcosto, ascolto, cela.
to, fecreto, occulto.
Abdite, adv. occuite, clam, in occul-

to. Cic. Virg. Nafco/tamente, fegre
tamente, occultamente, di nafcofo
Abaitivus, va, vum id, quo
abfcondi poteft, a participio abdi-
tus, a, um.

more

[ocr errors]

,

[ocr errors]

translationem, averto, depello, & everto. Cic. Svellere, cacciare. vide averunco.

Aberuncus, i, m. g. Deus propulfan

dorum malorum, qui credebatur effe Jupiter. vide averuncus. Aberratio, tionis, f. g. avocamentum. Cic. C. Caffio. Errore, fallo, fpeffo vagare.

Abfore, p. cor. futurum infinitivi pro futurum effe. Virg. Dover effer affente, dover allontanarfi.

Abgrego, as, avi, atum, Separare, rimuovere,allontanare, difgregare, difgiungere, compofitum a præpofit. ab, quæ privationem fignificat,& grego derivatum ab Aggrego, quod fignificat Accumulare insieme. Abhinc, adv. temp. Ex hoc die, vel tempore. Cic. Giàè, ovvero fono, dopo questo giorno, e tempo, abhinc duos & viginti annos mortuus eft. Cic. Già fon ventidue anni ch'egli è morto. Abhortatio, is, verbale ab Abhortor, Efortazione, persuasiva, exhortatio. Hinc etiam abhortator ris, qui abhortationis officio fungitur. Abhorrco, res, rui, rere, idem, quod abhorrens fum, afpernor, fugio alienus funi, difcrepo. Cic. Abborrire, Sprezzare, aver a fchivo; aliquando conftruitur cum accufativo, ut hanc rem abhorreo, ideft, execror. aliquando cum ablativo, ut ab hac re abhorreo, ideft alienus fum.

Abecedaria tabella. Viv. Tavola da
imparare la Santa Croce.
Abedo, is, vel abes, idem quod exe-
do, ex ab, & edo, Mangiare, e con-
fumare qualche cofa. Tac. 1. 16.
Abellina, æ, f. g. unde nuces abelli-
næ diétæ ab Avellino oppido, i-T
dem, quod avellanæ, Nocciolo.
Abella, Bella fopra Napoli, nei no-†
mi proprj.

five

Abhorrefco, is. Lact. de ira, Et dæmones abhorrefcunt, Impaurire. Abhortor, ris, idem quod exhortor, Perfuadere, adoperar perfuafiva con alcuno. Abjectio, &tionis, f. g. Rejectio, & ejectio. Cic. in Pifon. Abiezione, baffezza, abjectio animi. Cicer. Perdimento d'animo.

lis, afflictus, contemptus, fubmiffus, jacens. Cic. pro Clu. Sprezzato, abietto, umile, baffo, colui, del quale non fi fa conto.

Abdemo, is, emi, idem quod adi-
mo, Togliere. Plaut. & Feit.
Abco, is, vi, tum, Difcedo, recedo,
evanefco, & morior. Cic. 4. Acad.
Partire, andar via, fvanire, mori-
re. Abire e medio, Ter. Morire, a-Abjectus, ta, tum, Demiffus, humi-
bire a jure, Cic. Partirsi dalla vagio-
ne. Abire in malam crucem
cruciatum, Cic. Andare (come fi di-
ce) in malora, fu le forche, abire
ab aliquo, partire da alcuno, abie-Abies, pen. cor. abictis, fe. gen. Pl.
runt boni mores, Cic. I buoni cofu-
mi fono fvaniti. Cato fic abiit e
vita, Cic. Catone così è morto.
Aberceo, ces, cui, cere, prohibeo,
arceo. Plaut. Vietare, proibire.
Aberro ras, ravi, ratum, rare, a
recta via difcedo, recedo, Cicer.
3 Tufc. Fallare il cammino,oftra-
da, vagare. Aberrare propofito. Cic.
Fallare nel fuo ordine, o proponi-

Abete, albero, cujus pars inferior
eft enodis, & dicitur Sapinus; pars
vero fuperior eft nodofa, & ramo-
fa, & dicitur fuperna. Plin. & a-
biegnus adjectivus ex abiete, i.
Cofa di abete arbore.
Abjectarius, i, m. gen. qui in abie-
te laborat, Legnajolo.
Abiga, a. f. g. Uva moscata. Sic di-
citur ab abigendo fœtu, quia pro-
ducit 3

ducit abortum, aliter dicitur ca-, Ablegatus. Per. Dimiffus, Manda- laftica, aut veftis militaris ex Jumepytis.

to via.

Abligurio, ris, rivi, ritum, rire.
Ter. Eun. 2. Confumare, Spendere
Sconciatamente.

Abloco, as, avi, atum. Suet. Affit
dare a pigione, ad affitto,
vide loco.

Abigo, is, egi, actum, bigere. Pello,
expello, ejicio, Cic. lib. 1. Tufc.
Condur via, feacciare, o cacciare.
Abigere foetum. Plin. Far Sperder
una gravida. Transfertur autem
ad res incorporeas: ut abigere ab
animo faftidium dolorem mo-Abludo dis, fi, um,
diffimilis
leftiam, laffitudinem, ideft ex- fum. Hor. 2. Serm. Satyr. 2. Effer
pellere.
diffimile, diffimigliare.

Abigeus, gei, ma. gen. & Abactor.
Ulp. Ladro, o rubatore di beftia-

me.

Abigeatus, hujus abigeatus, m. ge.
Marcell. 47. Digeft. Abigeatus.
Ladronezzo di animali, l'atto del
rubare beftiami.

tare,

Abluo, luis, lui, lutum, luere, abfter-
go, purgo, Cic. 5. Tufc. Lavare,
purgare, mondare, nettare. Ablue-
re maculam, Cic. Levare una mac-
chia. abluere autem proprie eft
rem aqua lavare, & mundare.
Abluvium, vii, n. g. Gell. Diluvio,
Abjicio, cis, jeci, jectum, ere, i- Ivide diluvium.
dem quod Depono, rejicio, relin-Abmatertera, fœ. ge. Juft. Sorella
quo, Cic. Offic. Gittave gettare della Madre, grande del Padre,
da lontano
, gettare per dispetto, o Madre quarta avola.
o disprezzo. abjicere haftam. Ci-Abmitto, tis, fi, ffum, idem quod
cer. Lafciar la battaglia, o con- mitto, verbum rariffimum. Plaut.
feffarsi per vinto, o fuperato. Ab- Mandare.

jecit fe in herbam. Cicero. Siha Abnato, as, aliunde natando rece-
Refo nell'erba.
do, Nuotar indietro.

& Horat. Denegar, renegar, negar,
rifiutar. Item renuo nolo, Ri-
cufare, non volere, Virg.
Abnepos, potis, m.ge. Sur. Nepote
di noftro nipote.

Abjicere fe, Avvilirfi, abjicere fe al-Abnego, as, avi, atum, are, Virg.
terius ad pedes, Cic. Inginocchiarfi.
Attribuitur rebus incorporeis, ut
abjicere curam, memoriam, focor-
diam, amorem, ideft removere :
abjicere animum, Difperarsi.
Ab integro, idem, quod denuo,Abneptis, tis, f. g. Nezza di noftra
Cic. 3. Ver. Di nuovo.

2

nezza.

Abitus, tus, maf. ge. Verbale, idem Abnocto, as, avi, atum. Senec.
quod difceffus receffus & pro-
fectio, Cic. 5. Verr. Partita, par-
tenza, il partito, il partirfi, l'
andar via.

Abjudico, cas, cavi, catum, adjudi-
co, Rem alicui ablatam alteri do,
& abdico. Cic. de Or. lib. 2. Toglier
via per giudizio, e darlo ad altri.
Abjugo, as, are, a jugo removeo,
Cic. Scioglier dal giogo.
Abjungo, is, xi, &tum. Removeo,

feparo. Cic. Att. 1. 2. Difgiungere,
Scompagnare, feparare.
Abjuro, as, avi, atum. Nego quod
debeo, perjuro. Cic. Att. lib. 5.
Spergiurare, fcongiurare, negare
giurando.

Abjuratus, particip. Spergiurato uo

mo.

Abjuratio, fœ. ge. Spergiuramento.
Ablacto, as avi, atum. Verbum
Ecclefiaft. Dislattare, slattare.
Ablaqueo, as, avi, atum, Col. lib. 4.
Sligare, fciogliere la vite, dis-
Lacciare. Item terram circa radi-
ces arborum effodio, ut melius
fructificent, Co. Difcalzare.
Ablaqueatus, Partic. Sciolto, slega.

to.

Ablatus, Particip. ab auferor. Idem
quod ereptus, raptus, abreptus
ademptus, Cic. Val. Flac. Rubato,
tolto, portato via.
Ablegmina, num, n. g. plur. Feftus,
partes extorum, quæ diis im.nola-
bantur vide adlegmina.
Ablego, as, avi, atum, Amando,
Removeo, dimitto, Cic. 4. Verr.
Ter. Mandar in qualche loco. hinc
ablegatio.

Dormir fuor di cafa, far fuori
di notte. Foris pernoctare. Dor-
mir fuori la notte.

[ocr errors]

venale.

Abomafum, i, n. g. compofitum ex
ab, & omafum, idem, quod oma-
fum vel ea pars inteftinorum
quæ appellatur reticulum, aut a-
lia pars ei vicina. Hermolaus
Barb.
Abominor, aris, atus fum, ari. Pl.
verbum non in ufu pofitum, pro
quo latine dicimus, adverfus fum,
Abbominare, Sprezzare, aver in
odio.

Abominandus, da, dum, odiofus
Quint. odiofo, abbominevole.
Abominatio, nis, f. ge. Abbomina-
zione, & abominatus, partic, Hor.
in Epodis, Abbominato.
† Abominofus

plenus abominatione, Dion. lib. 2. Pieno di abbominazione.

Aborior, reris, vel riris, ortus fum, abortum facere, Gell. Difperdere, partorire avanti il termine. Attribuitur cum fœtui, tum matri fętus enim dicitur aboriri, ideft nafci ante debitum tempus, mater vero dicitur aboriri, ideft abortum facere.

Aboritur vox, Luc. La voce manca. Abortivus, adject. Svetonius. Sconciamento.

Aborfus, us, ma. gen. idem, quod abortus, fed cum nonnulla differentia ut aborfus fit paulo poft conceptum, abortus vero paulo ante tempus pariendi, Sconciatu

ra.

f.

Abortus tus, m. g. & abortio,
g. & abortivus, adjectivum, in-
tempeftivus ortus, Cic. Att. lib.
4. Difperdere, fconciatura, il par-
to acerbo.

Abpatruus, trui, ma. gen. abavi "
& proavi frater, Juftin. Quinto a
volo.

Abrado, dis, rafi, rafum, dere, &
metaphorice Aufero, & fubripio,
Col. lib. 3. Lucret. & Ter. Rade-
re fu'l vivo, fu la radice, por-
tar via, rubare.
Abram
" nomen primi Patriarchæ
quod latine pater excelfus inter-
pretatur. Sed Abraham, pro quo
etiam Latini dicunt Abrahamus
cum H, dictus eft poft promiffio-
nem, & latine interpretatur Pa-
ter multarum gentium quafi ab
rab, ham, in Hebræo.
Ab re, & abs re, Fuor di propofi-
to. Non abs re dixerim, Non di-
CO ne parlo fuor di ragione.

Abnodo, s, davi, datum, Solvo.
Hor. &ol. Snodar, fciogliere, cac-
ciar i odi di un legno, tagliare
i nodi degli alberi.
Abnormis, & hoc abnorme. Hor.
Senza regola, e norma, fuor di rego-
la, o di ragione, vide anormis.
Abnuo, nuis, nui, nutum, nuere.
Idem, quod nego, & recufo. Cic.
pro Milone. Negare, e rifiutare,
ricufare, accennare col capo di non
volere. Item impedio, Servius ex
2. En. Virg. Impedire, abnueram,
bello Trojam concurrere Teucris
ideft impediveram .
Abnuto, as, avi, atum, are, fæpius
abnuo. Cicer. 3. de Orat. Ricufa-
re con fpeffi cenni.
Aboleo, les, levi, abolitum, lere,
Deleo, tollo, extinguo, Cic. Vir.
Ridur a niente, fcancellare, annul-†
lare, caffare. abolere legem, vel
magiftratum. Cic. Caffare la legge,
o magiftrato. Significat item abluo,†
lavo, Lavare. Virg. 4. Georg.
Abolere vifcera, ideft abluere.
Abolefco, lefcis, levi, lefcere, abo-
leo, Virg. lib. 7. Æne. annullare,
riuscir in nulla, o in vano.
Abolitus >

[ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][merged small]

canare.

Virg. Nafcondere, occultare, afcon-|Absorbeo, bes, bui, & pfi, orptum, dere, celare. Abfconditus, particip. Reconditus, bere abfumo rapio, vel exhau abftrufus, Cic. Nafcofto, occultario, Cic. 2. de legib. Sorbire, tran to, celato. Abfens, particip. Ter. Affente, lontano,e abfente. Cujus ablativus abfente ufurpatur adverbialiter, tanquam præpofitio apud Ter. cum dicit, abfente nobis.. Abfentia, tiæ, f. g. Difceffus, Cic. Lontananza, assenzia, absenzia, afenza, e absenza.

adimo, abdico, Refcindo, diffolvo, irritum facio, privo. Cic. 3. Offic. Annullave, caffare, annichilare, fcancellare, privare, togliere il vigore. Legem abrogare, Cicer. Annullare,o caffare una legge. Fidem homini abrogare. Cic. Levare il credito ad un'uomo. Abrogatio, nis, f. ge. Cic. ad Att. lib, 3. Annullazione, casamento. Abrotonum , ni, n. gen. & abrotonus m. g. Strab. & Plin. L'erba abrotano. Abrotomites, tæ Vino di abrotano. Abrumpo, pis, upi, ruptum. Libe-Abfilio, lis ro, incido, interrumpo, avello perrumpo. Cic. Philipp. 4. Inter-Abfimilis rompere, rompere cofa, che fia tenuta con un' altra. Abrumpere otium

[ocr errors]
[ocr errors]

ma. gen. Colum.

aut

tare

[ocr errors]

,

&

Abfento, tas tavi
"
, tatum
Claud. Affentarfi, allontanarsi.
, lii, litum, ex ab
falio, Lucr. Saltar in dietro.
& hoc abfimile diffimi-
Plin. Diffimile,

lis, differens
differente.

[ocr errors]

Abfque præpofitio ferviens ablat. Idem eft, quod fine Cic. & Ter. Senza. Abfque eo recte mihi providiffem. Ter. Senza di lui mi averei proveduto. Abftemius, mia mium, qui vino abftinet. Ovid. & Quint. Chi non beve vino. a temeto dictum, quod veteres dicebant pro nero, feu vino. Abftergo, gis, erfi, erfum, Deleo y & diluo. Plin. Afciugare, nettare, rimovere, purgare. Abftergeo, ges, fi, gere, abftergo ægritudinem, fletum, luctum, me tum, moleftias abftergere, Cic. 3. Tufc. Nettare, purgare, afciugare, rimovere infermità, travagli, o moleftia. Abfterreo, terres, terrui territum, Deterreo Ter. & Cicer. 4. Ver. Spaventare, sbigottire, fgomentare, rimovere. Abfterritus, particip. Liv. lib. 5. Spit sbigottito.

[ocr errors]

י,

Plin. interrum-Abfinthium, vide abfynthium, Afpere. Sic abrumpere vitam, ideft finire. Virg. abrumpo etiam fi- Abfis, fidis, fem. gen. Plin. Piegatura Senzio erba. gnificat liberare fe ab aliquo, Liberarfi. Cic. hæc legio abrupit ne' volti delle cafe, e della ruota, cioè il legno fopra le ruote, che tiene fe latrocinio Antonii, ideft liberavit fe. le fcale,e nel quale fi figgono i raggi. Abfifto ftis, ftiti, abfiftere, Virg. Plin. Fermare ceffare ritirarfi da una imprefa. bello abfiftere. Ritirarsi da far guerra. Incoepto Abftineo, nes nui, tentum, abfiftere, Ritirarfi da un'imprefa cominciata.

[ocr errors]

Abruptus, Particip. Rotto, Spezzato, troncato, fracaffato. Unde loca dicuntur abrupta, ideft invia feu falebrofa, Rovine. Sanctus Hieronymus. Abruptio, tionis, f. ge. Cic. de Divin. lib. 2. Rompimento, rottura. Abrupte, Adverb. qualitatis, ut abupte orationem incipere. Quint. 1.3. cap. 10. Il cominciare un'orazione senza proemio alcuno. Abs, præpofitio ferviens ablativo cafui, idem fignificans, quod A, & ab. Cioè dal,odallo. Sed ab eis in hoc differens, quod ponitur ante dictiones, quæ incipiunt a vocali, aut diphthongo, & ante confonantes t.. & q. ut abs te, abs quoli-| bet homine. Abfalon, interpretatur Pater paeis. Abfcedo, fcedis, fceffi fceffum, i

[ocr errors]

dem, quod abeo, difcedo, & recedo. Cic. 2. de Divin. Andarfene, partirfi, vires abfcedunt, Le forze

mancano.

[ocr errors]

Abfceffus, fus, m. ge. ut difceffus,
difceffio, abfceffio Cic. Partita,
partenza, lontananza, abfceffus
Celfus, Apoftema. abfceffio, nis
f. g. vide abfceffus.
Abfcido, dis pen. product. idem,
quod abfcindo, Ovidius, Tagliare,
troncare. Compofitum ex cædo
mutando æ, in i.

ro,

Abfcindo, dis, di, abscissum. Lace-
Difcindo , amputo. Cicero
Tagliare, troncare.
Abfciffus particip. ab Abfcindor
Refciffus, Laceratus, amputatus,
Cic. Tagliato, troncato.
Abfcifio

[ocr errors]
[ocr errors]

onis, & præcifio, Cicero. Trancamento, tagliamento, incisione. Abfcondite, Adverb. qualit. abdite, clam. Cic. Di nafcofto, occultamen te, celatamente, fecretamente. Abfcondo, dis, di, ditum, dere. Occulto, Celo, abdo, abftrudo Retrudo, Cic. 3. de Finibus, &

[ocr errors]
[ocr errors][merged small][ocr errors][merged small]

1

ftinere, Cohibeo, Tempero, contineo, Cic. 4. Acad. Aftenerfi, guardarfi. Armis abftinere. Cic. Aftenerfi, ritirarsi dall' arme. rebus a lienis abftinere, Aftenersi dalla voba altrui.

Abftinere manum ab aliquo. Cic. Ri tenersi di dare la morte ad alcuno. Abftinentia, tiæ, f. gen. Modeftia

[ocr errors]

continentia. Cic. Aftinenza, modeftia, continenza. Abftinenter, Adverb. qualit. Tem

peranter, moderate. Cic. Tempcratamente, moderatamente, afti

nentemente.

Abftinens, Partic. Contentus fuo temperatus, modeftus, continens. Cic. Attico. Aftinente, temperato, modefto.

utt

2

Abftorqueo, es, Levare con empi to. Abftorfit ex hoftis manibus enfem. Levò con furia la Spada dal

imperfonale paffivum Livius, Si ferma, fi lascia, conftruitur cum ablativo ut abfiftitur bello, Ogn'uno fi ritira dalla guerra Abfolvo, folvis, folvi, folutum, Reficio, conficio, finio, folvo, & ad exitum perduco. Cicer. 3. Ver. Affolvere, liberare, finire, abfolvere aliquid, Cic. Finire, o por fine ad alcuna cofa. Uno verbo abfolvam, Plaut. Fornirò in una parola, o brevemente. abfolvere opus. Cic. 3. Offic. Compire, finire un'opera, o azione. Sic abfolvere creditorem, Pagarlo. fignificat item libero, Liberare. Ubi obfervandum, aliquando conftrui cum ablativo cafu abfolvi fufpicione regni affectati aliquando vero cum genit. Cic. Judex abfolverat injuriæ Præterea le mani del nemico. fignificat expedio, Efpedire. Pla. ¶ Abstractum, ab abftraho fit. ATe brevi abfolvam, i. expediam.tratto. Abfolute, adverb. qualit. perfecte, Cic. 3. de Finibus, PerfettamenAbfolutio, tionis te, compitamente. 2 f. gen. Verbale perfectio, Cic. pro Pomp. AffoluAbfolutus, particip. & nomen Adject. zione, perfezione, perdono. perfectus, Cic. i. Acad. Affoluto perfetto. Vita beata & abfoluta, Abfoluta conftitutio Juridicialis apud Cic. Vita beata, perfetta. Cic. & rhetores eft, in qua clare continetur quæftio refti, & non recti, Cic. 8. de inventione. Abfonus, na, num, pen. cor. priva- Abfumedo, dinis, f. gen. Confumtus fono & male fonans, Cic. 1. ptio. Pia. Confumamento, de orat. Fuor di fuono, difcordan Abfam, es, fui. Remotus fum, aut te. Abfonus clamor. Apul. Grido fconcio, e difcordante. Nihil fidei abfonum erat. Liv. Neffuna cofa era incredibile,

[merged small][ocr errors][merged small][merged small][merged small]
« PreviousContinue »