Mieszko Pierwszy Tajemniczy

Front Cover
Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012 - Poland - 509 pages
Ambicją autora nie było stworzenie monumentu wyczerpującego wszystkie kwestie, których rozpatrzenie umożliwiają źródła historyczne i świadectwa archeologiczne, lecz raczej krytyczna analiza dostępnych informacji, pozostawiająca wciąż spore pole do manewrów interpretacyjnych. Osią rozważań nie jest chronologia wydarzeń politycznych, lecz wybrane problemy badawcze, które albo nie wzbudziły dotąd szerokiego zainteresowania, albo pozwalają na wzbogacenie dotychczasowych interpretacji.

Według standardowej wiedzy Mieszko od szóstej dekady X wieku był samodzielnym władcą o niekwestionowanym autorytecie wewnątrz swojego rodowego terytorium, wzbudzającym respekt sąsiadów i przyciągającym uwagę kronikarzy. Nie wiemy jednak, choć chcielibyśmy się dowiedzieć: Dlaczego właśnie on? Dlaczego właśnie wtedy? Dlaczego właśnie tam? Jak do tego doszło? Autor próbuje wykazać, że można znacznie poszerzyć zakres rozważań i zakwestionować niektóre mocno ugruntowane przekonania.

Nie jest to zatem kolejna biografia pierwszego władcy piastowskiego, lecz rozważania nad wybranymi problemami, które wymagają ponownego przemyślenia. Autor podejmuje próbę „zrozumienia” kwestii najtrudniejszych: Kim byli przodkowie Mieszka? Skąd wzięła się ich wiedza o tym, jak zbudować podstawy państwa terytorialnego? Jak brzmiało oryginalne imię Mieszka? Czy gorliwie szerzył chrześcijaństwo? Jaką miał strategię geopolityczną? Jaki był terytorialny zasięg jego władzy? Jakie były polityczne okoliczności jego śmierci? Gdzie został pochowany?

Brak solidnych podstaw informacyjnych sprawia, że zaproponowane odpowiedzi to raczej sugestie historiograficzne niż konkluzywne stwierdzenia. Tylko na tyle pozwala bowiem dzisiejszy stan naszej wiedzy. Mimo to autor świadomie podejmuje ryzyko sformułowania dość kontrowersyjnych propozycji, które sprowokują zapewne krytyczną dyskusję.

About the author (2012)

Jest profesorem zwyczajnym w Instytucie Archeologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz w Instytucie Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk. Opublikował ponad 300 tekstów dotyczących głównie archeologii i historii wczesnego średniowiecza Polski, Europy Środkowo-Wschodniej, Skandynawii i wysp północnego Atlantyku, w tym książki: „Medieval Arctic Norway” (1992), „Władza i polityka we współczesnymśredniowieczu” (2000), „Rok 1000. Milenijna podróżtranskontynentalna” (2001), Zdobywcy północnego Atlantyku (2004), Herrschaft und Politik im Frühen Mittelalter (2007), „Trudne początki Polski” (2008) oraz „Mieszko I tajemniczy” (złożona do druku). Dodatkowe pola badawcze to: teoria badań archeologicznych, historia archeologii i metodyka prac wykopaliskowych. Zredagował 16 tomów zbiorowych. Jest redaktorem naukowym zaplanowanej na 18 tomów serii Origines Polonorum, wydawanej przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej. Kierował programami współpracy międzynarodowej z Norwegią, Islandią i Anglią oraz wieloma grantami KBN, MNiSW i FNP. Wygłosił ponad 60 referatów na konferencjach międzynarodowych oraz wykłady zamawiane na kilkunastu zagranicznych uniwersytetach. Wybrany do międzynarodowych zespołów recenzyjnych, w tym: Standing Committee for the Humanities przy European Science Foundation (2002-2008), międzynarodowego jury przyznającego European Union Prize for Culture Heritage w Hadze (2004-2008), paneli recenzyjnych SH5 i SH6 przy European Research Council (2008-2011), Advisory Board programu INSTAR ustanowionego przez Heritage Council, Dublin (od 2008), panelu recenzyjnego międzynarodowego programu HERA I (od 2009) oraz Advisory Expert Group ds. humanistyki i nauk społecznych przy Komisji Europejskiej (od 2011 r.). Od 2012 r. kieruje projektem Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki, którego celem jest opracowanie nowej, pięciotomowej syntezy pradziejów ziem polskich. Szczegółowe informacje na www.urbanczyk.info.pl.

Bibliographic information