Page images
PDF
EPUB
[merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small][merged small][merged small][ocr errors]

abiuro,as,aui,atum. Nego quod debeo, periuro, Cic. Att. lib.5. Spergiurare, fcongiurare,negare giurando. abiuratus partic Spergiuraro huomo. abiuratio, f.g.Spergiuramento. ablato,as,aui atum. Verbum Ecclefiaft. Dislattare,slattare. ablaqueo,as,aui,atum,Col·lib.4. sligare, fcogliere la vitta,dislacciare.

Item terram circa radices arborum effodio, vt melius fructificent, Col. ais. calzare,

ablaqueatus,Partic. Sciolto, slegato.. ablatus, Partic. ab auferor. Idem quod Ereptus raptus, abreptus, ademptus, Cic. Val.Fl.Rubbato,tolto portato via. ablegmina, num,n g.plur.Feftus, partes extorum,que dijsimmolabantur,vide adlegmina. ablego,as,aui,atum, Amando, Remoueo, dimitto, Cicer 4.Vir. Terr,mandar in qualche loco. hinc ablegatio. ablegatus.Per.Dimiflus,mandato via . abligurio,ris,riui, ritum,rire. Terentio Eun.2. Confumare, spendere fconciata

mente.

abloco,as,aui,atum,Suet. Affittare,dare à pigione ad affitto, vide loco. abludo,d s,fi,um, diffimilis fum. Hor. 2. Sermone.Satyr.2.Effer dissimile,dıfimi,

gliare.

Tabno&to,as, foris pernocto Sen. Dormir fora la notte. abnodo,das,daui, darum, Soluo, Hor.& Col.Snodar, fciogliere,cacciar i nodi di un legno,tagliare i nodi de gli alberi abnormis,& hoc abnorme Hor.fenzaregola,e norma fuor,di regola,ò di ragione. vide anormis.

abnuo, nuis, nui,nutum, nuere. ldem quod nego,& recufo, Cic. prò Milone. Negare, rifiutare, ricufare, accenare col capo di non volere. item imped o, Seruius ex 2. Acn. Virg. impedire, abnueram bello Troiam concurrere, Teucris,ideft impediueram.

abruto, as, aui, atum, are, fepiùs abnuo verò. Cic. 3. de Ora, ricufare con Spefji cenni.

aboleo,les,leui, abolitum,lere, De'eo,tol lo,extinguo,Cicero. Vir.ridur à niente, feancellare, annullare,caffare,abolercle. gem, vel mag ftratum. Cic. caffare la legge,ò magiftrato. Significat item ab luo,lauo lauare.Virg. 4.Geo.. abolere vifcera,ideft abluere. abolefco,lefcis,leui, lafcere, aboleo. Vir. lib.7. Aen. annulare, Riufeir in nulla,0

in vano.

abolitus, partic.Delectus. Quint.annullato,caffato, fcancellato. abolitio,tionis,f.g.annullatione, cancellatione, caffatione. abolitio criminis . Quintil. cancellatione,remiffione di colpa,ò peccato..

il parto acerbo. abpatruus,tu,m.ge.abavi,& proaui frater Iuftin. quinto auolo. abrado,adis,rafi, rafum, dere, & metaphoricè. Aufero, & fubripio Col.lib. 3 Lucret.&Ter.radere ful viuo sù la radice,portaruia,rubbare. Abram, nomen primi Patriarchæ quod latinè pater excelfus interpretatur Sed Abraham, quo pro etiam latini dicunt Abrahamus, cum H, d &us eft poft promiflionem, & latine interpretatur. Pater mulcarum gentium,quafi ab tab ham,in Hebreo.

Tab re, abs re, fuor di propofito. Non abs re dixerim, Non dico,e pario fuor di ragione.

tab re tua, fenza tua vtilità, fuor di tuo intereffe, ficut oppofitum denotat in re tua,pro re tua, per tuo vtile, e commodo.

abreptus, pta, ptum, partic. ab abripior idem quod raptus, Cic.rubbato, o prefo à forza.

abripio,ripis,ripui,reptum,ripere,vt ab ftraho,& aufero Cic.lib.s.Offic.rapire, rubare,condur via à forza. abrodo,dis,di fum,dere.Plm. rodere,con-fumare.

abrogo,gas,gaui,gatum,gare,adimo,abdico, Refcindo,diffoluo,irritum facio, priuo, Cic, 3. Offic. annullare, caffare annichillare, fcancellare, priuare,togliere il vigore,legem abrogare, Cice. annullare,ò caffare una leggge. Fidem homini abrogare.Cic.leuare il credito ad un'huomo.

abrogativo,tionis,fg.Cic.ad Att. libr.3.

abolla,, f, g, vel erat veftis Senatoria
bullata,vel diplois Scolaftica,aut ve-
ftis militaris ex Iuuenale.)
abomafum, i,n, g. compofitum ex ab &
omafum idem quod omafum velea
pars inteftinorum, que appellatur re-abrotonum,ni.n.g.& abrotonu, m. ge.
ticulum, aut alia pars ei vicina.Her- Strab. & Plin.l'herba abrotano.
malatus.Barb)
abrotonites, tæ, m. gen. Golum. Vine di

abominor,aris, atus,fum, ari. Plin. verbum non in vfu pofitum, pro quo la tinè dicimus:auerfus fum, abominare, Sprezzare hauer a schiuo. abominandus,da,dum,odiofus, Quintil. odiofo,abominabile. abominatio,nis,f.g.abominatione,& abominatus. Particip. Horat. in Epod.s,

abominato..

abluo, luis, lutum,luere,abfterluo, pur-
go Cic.5.Tufc.lauare,purgare,mondare,
nettare.abluere maculam, Cicero leua. ¶ abominofus, plenus abominatione,
re una macchia.abluere autem propriè
est, rem aqua lauare, & munda-

re.

abluuium,vij,n.g.Geli.diluuio, vide di

luuium.

abmatertera, f.g. Iuft. Sorella della madre grande del Padre, ò Madre, quarta auola.abnato,as,aliundè notando recedo,nuotar indietro.

abmitto, tis, fi fum, idem quod mitto,

Diom.lib.3.pieno di abominatione. aborior,reris, vel riris. ortus fum, abor tum facere, Gell. difperdere, partorire auanti il termine attribuitur,cùm fę tui tùm matri, fętus enim dicitur abo. riri,ideft nafci antè debitum tempus, mater verò dicitur aboriri, deft abor tum facere.

aboritus vox, Luc. la voce manca. ab. ortiuus adie&t.. Suetonius. Sconcia

mento.

verbum rariffimum,Plau. Mandare. abnego,as,aui atum,are, Virg. & Horat.aborfus, us, m.g.idem quod abortus fed denegar,renegar,negar,rifiutar. Item renuo,nolo,ricufar e,non volere, Virg. abnepos, potis, m.g Sur.Nipote di noftro nipote.

cum nonnullis differentia, vt aborfus fit paulò poft conceptum, abortusi verò paulò antè tempus parendi,fcon

ciatura.

annullatione casamento.

abrotano.

abrumpto,pis,pi,ruptum.Libro, Incido, interrumpo,auello, perrumpo, Cicer.. Philip.4 interrompere,rompere cosa che fia tenuta con un'altra. abrumpere ot.um, Plin. fec. ideft interrumpere. Scabrumpere vitam ideft finire.Virg. brumpo etiam fignificat,, liberare fe ab aliquo.liberarfi, Dic hæc legio abrupit fe latrocinioAntonij ide eft liberauit fe.) abruptusParticip.rotto,fpezzato,troncato fracaffato. Vnde loca dicuntur, abrupta ideft inuia,feu fcalebrofa,rouine, San&tus Heronymus. ), abruptio,tionis,f.g. Cic.de Diuin. lib. z. rompimento,roitura..

abruptè, Aduerb. qualitatis vt abruptè orationem inc pere. Quint.lib. 3. cap. 10 il cominciare un'oratione fenza proemi alcuno.

abs, præpofitio feruiens ablatiuo cafuį idem fignificans, quod A, & ab. ciod dal,ò dalle. Sed abs eis in hoc differés, quò ponitur ante di&tiones quæ inci pinnt a vocali,aut diphthongo, & autè confonantes, t. & q. vt abs te abs. quolibet homine.

abneptis,tis,f.g Nezza di noftranezzabortus,tus, m.g.& abortio,f.g. & aborabno&to,as,aui,atum. Senec. dormire fuor tiuus, ad e&tiuum, inten pest uus ortus,C.c.att.lib.4.difperdere, feccintura. [Abfalon, interpretatur Pater pacis .

di cafa,star fuori di notte.)

A 2 Ab.

[blocks in formation]

abfcifio,onis, & Præcifio figura, Cicero, troncamento, tagliamento, incifione. abfconditè, Aduerb.qualit. abdite, clam. Cic.di nafcofto,occultamente,celatamente, fecretamente.

abfcondo,dis, di,ditum,dere. Occulto, Celo,abdo,abftrudo,Retrudo. Cice. 3.) de Finibus, & Virg. nascondere,occulta re,afondere,celare.

ab conditus, particip. Reconditus ab. ftrufus. Cicero. nafcofto, occultato, celato.

abfens, particip.Ter.affente, lontano,& abfente. cuius ablatiūus absente vsur patur aduerbialiter aut tanquam prę. pofitio apud Terentium cùm dicit, ab fente nobis.

abfentia,tiæ, fem. gen. Difceffus. Cicero. lontananza,affentia,abscentia,assenza,&

abfenza.

abfento,tas,taui,tatum, tare. Claud.af-
fentarfi allontanarfi.
abfilio,lis, litum,ex ab,& fallo, Lucr.fal-

tar indietro.
abfimilis,& hoc abfimile, diffimilis dif.
ferens,Plin.diffimile differente.
abfinthium, vide abfynthium abfintio,
herba.

[ocr errors]

ftrui cum ablatiuo cafu, vt abfolui
fufpicione regni affe&tati: aliquando
verò cum genit. Cicero, iudex abfol.¶
uerat injuriæ prætereà fignificat ex-
pedito, efpedire. Pla.te breui abfol-
uam,i.expediam.

abfolutè, aduerb. qualit perfectè, Ci-
cer. 3.dè Finibus, perfettamente,compi-

tamente.

abfolutio,tionis f.gen. Verbale, & perfe-
&io, Cic pro Pomp.affolutione, perfet.
tione,perdono.

abfolutus,particip.& nomen adie&t. per-
fe&tus, Cicer.1.Acad. affoluto, perfetto,
Vita beata,& abfoluta, Cic.Vita beata,
perfetta.

abfolura conftitutio Iurifdicialis apud
Cic, & rethores eft,in qua clarè conti-
netur quæftio re&i,& non re&i.C.cer
8.de inuentione.)
abfonus,na,num, pen.co. priuatus fono,
& malè fonans, Cicer. 1.de orat,fuor di
fono difcordate.Abfonus clamor. Apul.
Grido fconcie, e difcerdante, nihil fidei
obfonum erat. Liu,nessuna cosa era in ·
credibile.

[blocks in formation]

abftraho, trahis,traxi,tra&um, abripio. euello,auoco,adduco.Cic.lib.1. Tuscu fpiccare,tirar per forza, ó per inganno, abftrudo,is,fi,fuin,dere, idem quod abfcondo licet Seruius dixerat abftrude re effe naturæ opus, abfcondere verò artis Vir.nafcondere occultare. abftrufus, Particip. Abd.tus, reconditus, abductus Cic.nafcofto, nascose. abfumedo,dinis,f.gen.Confumptio.Pla.

confumamento.

abfum,es, fui. Remotus fum, aut Difiun-
&us, Cicer.2.de Nat. Deor. Effer affen-
te,lontano.

abeffe prop us à morte, Cicer.de fene&t.
Effer più vicino alla morte, culpa à me
abet Cic.io fon innocente.)
abfumo,mis,fumpfi,fumptum,vt confu
mo,contero, conficio, perdo, Cicero..
Quint. confumato del tutto. abfumunt
aquæ campos,Ci c. le acque inondano le
campagne.
abfumptio,is,f.gen.à vero abfumo, it
confumare,lo ridur al niente,vt diuitia
rum abfumptio.
abfurdus,da,dum, Difpar,diuerfus.
abfurde, Aduerb. qualit.ineptè, iniquè
turpiter,nefarie, Cic.z.de finibus,fcon
ciamente,folzamente.
abfynthium,th j.n.g. Pli.abfintis.

abforbeo,bes,bui,& pfi,orptum,bere, ab
fume,rapio, vel exhaurio.Cic.2.de le-t
gib.forbire,tracanare.

abfquè præpofitio feruiens ablat. idem
eft, quod fiue, Cicero. & Terent.
Senza.

abfque eo rectè mihi prouidissem. Ter.
Senza di lui mi hauerai proueduto .
ab@emius,mia,mium,qui vino abftinet.
Ouid.& Quint.Chi non beue vino. à te-
meto dictum, quod veteres dicebant
pro mero,feu vino.)

abftergo gis,erfi,erfum, Delco, & diuo.
Cicero.Afingare, nettare, rimouere,
purgare.

abftergo,gis,fi,gere,abftergo, ægritudi-
nem,fletum, lu&um, metum, mole-
ftias,abftergere,Cicer.3. Tufc.nettare,
purgare,afciugare, rimouere, infermità,
trauagli,ò moleftia.
abfterreo,terres,terrui, territum, & De-
terreo, Ter.& Cic.4.Ver Spasentar,sbi-
gottire,fgomentare,vimonere.

tos,bigottito.

abftineo,nes,nui, tentum, ftinere. Co-
hibeo. Tempero,contineo, C cero: 4.
Acad. aftenerfi,guardarfi. Armis abfti-
nere. Cice. aftenersi ritirarsi dall'arme.
rebus alienis abftinere, aftenere dalla
robba d'altrui.)
abftinere manum ab aliquo.Cic. ritenersi
di dare la morte ad alcuno.)
abftinentia,tiæ, f.g.Modeftia, continen-

abfis,fidis,femin gen.Plin.piegaturn ne'-
volti delle cafe,& della ruota, cioè il le
gno fopra le ruote,che tiene le scale, & nelabiterritus, particip·Liu.lib.5.Spawenta -
quale fi fingono iraggs.
ablifto,ftis,ftiti, abfiftere, Virg. Plin fer-
mare,ceffare,ritirarfi da una imprefas.
bello abfiftere, ritirarfi da far guerra,
Imcœpto abfiftere, ritirarfi da un'im-
Prefa cominciata.
abliftitur,imperfonale paffiuum, Liuius,
Si ferma fi lafcia, conftituitur cum
ablatiuo,vt abfiftitur bello, ogni vno fi
ritira dalla guerra.
Abfoluo,foluis, folui, folutum, Reficio,
conficio, finio, foluo, & ad exicum
perduco .Cicer.3.Ver,affoluere, libera-
re,finire,abfoluere aliquid, Cicero. fi
mire, è per fine ad alcuna cosa. Vno
verbum abfoluam, Plaut fornirò inu
na parola,ò breuemente, abfoluere opus
Cicero. 3. Offic. Compire, finire un'op -
ra,ò attione. Sic abfoluere creditorem
pagarlo,fignificat item libero, libera-

tia.Cic.aftinentia, aftinenza, moleftia,

continenza.

mente.

[ocr errors]

abyntius nomen propium fratris Medeæ, & Circes, quem cùm Medeam fugientem comitaretur, hofque ambus Oeta Rex eodem perfequeretur itinere,eadem foror Medea, quo regem remoreretur, medium fcidit & membratim cæfum per arua diffu

dit.

abhorrens odiofus iniquus, turpis, inep
tus fatuus) Cic.3.de orat.fconueneuoles
inconueniente,brutto,abfurda loqui.dire
di cafe impertinenti, fconueneuole, ò male
à propofito.
abundo, das,daui, datum, affluo, Re-
dundo, Circumfuo,Cicero. Abondare,
hauer copia, re aliqua abundare,Cicer.
abondere di qualchs cofa, abúdare amo.
re.Terent.effer innamorato fopre modo
abundate otio,Cic. hauer affai d'otio,
comodità di far qualche cofa. Coftruitur
cum,ablatiuo, vel genitiuo, fed potius
cum abiatuo.

abundans, antis, Adie&t. Affluens cir-
cumfluens copiofus, Cicer.abandante,
copiofo, Lactis abundaus, Virg. aben-
dante di latte. Otio, & ftudio abun
dans, Cice.abondante di otio chi hà tamm

abftinenter, Abuerb. qualit. Tempe, po di fiudiaro.
ranter, moderatè. Cicero. tempera abundantia,femin.gen.Numerus,copia,
tamente moderatamente, aftinente- vis vbertas affluentia, & magnitudo
rerum, Cicer.abondaniia, copia, abon-
danza.
abundanter y
Aduerb. qualit. affiuen.
ter,abundè profuenter redundan-
ter, plena manu magna copia fatis,
copiosè, large, largiter, Cicer.abondan.

abftinens, Particip. Contentus fuo
temperatus, modeftus, Continens,
Cicero.Attico. Aftinento, temperato,
modefio.

re, Vbi obferuandum aliquando con- t abftorqueo,es, Leuar con empito. Abitor.

[ocr errors]

temen

temente,in abondantia,copiofamente. Abundè,vide abundanter. tabuolo,as,aui,tum, abredere volando, volar via da qualche luogo. tabufo,is, verbale,à verbo abutor, abufo,il feruirfi male di alcuna cofa, abufus. fus.

abufquè. adu. modò tempus, modò locum fignificans.Plau. infino da mattina à fera. Tabuftum,ti. Quod circa circum exuftu eft,abbruggiato à torno à torno. abufus,huius, abufus,m.gen. Cicero. Vjo contrario al bene,confummamento,tristo gouerno.

accedo, dis, ceffi,ceffum, adeo, appro-
pinquo, venio, & propinquo, adue..
nio,Cic.accoftarfi, auuicinarfi, farfi ap.
preffo,& confentire. Ad for es accederet,
Ter.approffimarfi alla porta.
accelero.ras,raui,ratum, Fare. Maturo,
celero,propero, celeritatem adhibeo,
Cic..andar in fretta affrettarsi
acceleratio,tionis, Feftinatio, Cic.affret
tamento,preftezza.

accelum oppidum, Afollo di Trinigiana.
accendo,dis,di,fum,dere, Inflammo, il-
lumino,illuftro.Cice. Allumare accen
dere.Ignem accendere Virg. Accende
re il fuoco,attribuitur animo,& fignifi-
cat ftimulo,incito, Virg. inftigare, ac-
cendere animos iuuenum ad virtu-
tem,inftigare li gionani alle virtù .
accenfus,fa, fum, incenfus, ardens, fla-
grans, Cicero. Accefo, ardente, info-

cato.

accenfus.fi, fubftantium, m.g.Cic. Plin.
Felt. Soldato feritto in luogo di un'altro
morto,ouero comandatore

Quint. Accidete contrario alla sostanze
item aliquádo accipitur pro circuin,
ftantia rei,le circostanze,vt funt locus,
tempus,& fimilia.

Accidens, particip.ci.chi fi inghinocchia à
i piedi d'alcuno.
accido,dis,di,cidere,ex ad, & cado Cice.
Humiliarfi, gettarfi à i piedi, ò à terra
dinanzi ad alcuno. accido vero ex ad,
& cædo,fignificant, Tagliare,eftenuare
fcarnare, affottigliare.
accidit imperfonale, Cic. Accader, occor◄
Ter, ascafcare.

accico, cies, ciui,citum, compofitum,
ex ad & cieo, idem quod accerfo, &
venire iubeo, Cicero. Chiamare, ci-

tare,

†accin&us,a,tum,Particip.ab accingo,
is,cinto d'intorno.
accingo,gis,xi, &tum, compofitum. Pre-
pararfi,pararfi,mette fi in ordine à qual-
che imprefa,,accingere fe operi. Virg.
Apparecchiarfi ad un opera.
accino,is,ini,entum,ere, ad aliud cano

abutor,teris, vel tere.bufus. Non rectè, aut non vt conuenit vtor,Terent. Mal vfare, gouernar male,cofumare. Diuitijs abuti,Vfar male le ricchez Je. Abuti nomine alieno ad fuos queftus,Cic. Seruirfi malamente dell' altrui nome à fuo guadagno.abuti tempore.Cic. Var male il tempo, lafciare perdere il tempe. abuti patientia,clementia, manfuetudine alterius,cic.ufar male la patienza+accento, as, frequenratiuum àcano ; Vnde acceptabulum, li,caliculus, ca. lix paruus, Vas, quod capere poteft aliquid. accio,cis,ciui,citum. Vide accico. accentus,tus, m. g. Accento, che fignifica† accipites,tris.m.g. Sparauiero. il leuare,ò abbaffare la fillaba: accitus,particip. Vide accerfitus. acceptio tiopis, fo ge. accipiendi actio, accitus,tus,fubftan. m.g. Cicer.comandaCic, riceuere,riceuuta,ò riceuimento, mento,citatione. acceptor,toris, m. g. accettatore, che piaccipio,pis, cepi, ceptum, pere capio, glia, o riceue,

d'alcuno.

tabydus,p.p. f.gen. Vrbs quædam Afia in introitu Helefponti fita.

abydanus, a, um, qui abydi ortum fortitus eft.

Tabyla,mons excelfus Mauritanie,cal pe
monti,qui in Hifpania eft oppofitus,
quos ambos Herculis colunas dicunt
tabyffus,fi,fg.abifso, baratro, profondità,
Fanum erat Proferpinæ in quo perpe-accepto, tas,aui,tatum,tare. Plaut.accet ·
tuò magna vis, intacti auri erat ab
dita fub terram.

[blocks in formation]

tar fpeffo.

acceptus,adiect.ab accipior, Cic. Accet-
tato ammeo. Maximè plebi acceptus,
erat Cef grato fommamente alla plebe.
acceptum ferre. Cice. Confeffare il ri-
ceuuto. acceptum referre,idem vel eft
in tabulas referre, quod acceptum
eft,Cicer. far di riceuere, contra ferre.
expenfum, eft illud fcribere, quod
deder is, Cic.

accerfio,fis,fiui, fitum, fire. Idem quod
aduoco,adfcifo,adcieo, aduoco, inui-
to, Cicer. chiamare, citare in giudicio,
aliquem accerfire capite, Cice. accufar
alcuno, doue vi vada la vita, cùm fi.
gnificat accufare, conftruitur cùm
genitiuo rei, vel ablatiu, mediante
præpofitione de, ficut reliqua verba
accufandi.

Ac, coniunctio copulatiua, idem quod
Et,atque item itidem, nec non Cicer
&c.
academia, ie, penultima interdum pro-
du&ta, interdum correpta Gymna
fium, Cic. luoco vicino ad Atene, doue
concorreuano iFilofofi, ogni Vninerfita,
eluoco one si ftudia.
academici verò dicuntur fapientes, A-
cademiarum,Cicer. Academici, ò una
fetta,o forte di Filosofi chiamati Acade-
mici,o Platonici, dei quali ne furon due
forti,gli antichi,& linaoui.
tacademus,mi, academiæ auctor, & in-
ftitutor, Auttore di Accademia.
tacamantis,dis, Infulæ proprium, quæ
aliter nuncupatur Cyprus à cipro ar
bore odoratifime fragrante. Hrcar-accerfitus,tus, ma. gen. Cicero Citatio
bor in Italia Liguftrum dicitur.
tacanthis,idis,auis ftridula fuauiffime,
modulanst appellatur etiam Cardue
lis quòd fe pafcat,ac nutriat carduis,
aljique herbis fenticofis:
Tacanthus, puer in florem fui nominis
conuerfus,il fiore acanto, Virg.
acatalepton, vox greca,quod compre-
hendi non poteft, fic interpretatur,
Cicero.

accerfo, fis, idem quod accerfio, cerfis,
accerfitus, partic.Vocatus,conuocatus,
inuitatus,Cic.chiamato citato.

ne.

accerfitor, toris,m. g. Plaut chiamatore,

che cita.

acceffio, onis, f. g Incrementum
adie.
&o,acceffus,C.c. aumento,gionta accre
fcimento.
acceflus,fus, ma. gen. appropinquatio,
acceffio,aduentus, Cic, Venuta andata,
il venire, l'auuicinarsi, giunta arri

[ocr errors]

acapnifum,genus quodam mellis dul
cioris,quod idcirco ita apellatur quid
videlicet abfque fumo purgatum eft.[acciden▲, accidentis, neutrius generis.

accidnus fundus, Fornaz Jano preffa Pefa

[ocr errors]

aut cum alio cano, item vocem atcollo, aut deprimo,vnde accentus de quo fupra.

recipio,& fufcipio, Accetare,riceuere, pigliare,udire,torre,intendere, conofcere, comprendere, accipere item fignificat: audire, Hæc accepi à maioribus meis, Cicer. Ho intefo questo da miei maggiori.accipere aliquem regio apparatu. Cic. Accettare una con appares. chio regale,trattarlo da Re.accipere nomen militis, Cic. riceuere alla mostra mutuo accipere,impreftare. verba alicuius peruersè accipere, Cic. gloffali malamente,accipio item fign ficat tra &o,trattare. Tere. indignis fuin acceptus modis. Son ftato trattato indegna. mente da lui: accipiter,p.tris, m.g. Sparauiere, falcone, Uccello di rapina.

acclamo, mas, maui, matum, mare.
Cicer.Chiamare,gridare infieme à fauo
re, ò biafimo di alcuno. acclamare ali
cui, Cicer. Leuare grido fauoreuole com
molti.

acclamatio, tionis, f.g.Verbale, Cicero.
Grido di molti per fauorire.
acclamato,tas,tani,tatum,tare,frequent.
Pla.Gridar Spelo per famorire.
acclino, nas,naui natum,nare. Ouid pie-
garfi chinarsi inchinarsi, abbassarfi à far
viuerenza, o honore.

accliuis, & hoc accliue. Arduus, Cic.
Erte luogo aprico, cire alquanto si và al-
zando.
acchiuus,ua,uum,vide accliuis.
acchinitas,tatis,f. g. Cælar. Elenatura leg-
giera di mente.
accolo, ls lui.Plin. Liu. Habitare, • ftan-
zare vicino, qui Hetrufcum mare,
quique Tiberim accolunt. Liu. Chi
A 3
habi-

[blocks in formation]

accola,læ,g.com.Liu, Habitatore da presfo, vicino.

accommodo, das, daui, datum, dare, adapto, apto, refero, commodo, colloco, Cicer. Adattare, adagiare, acconciare, accommodare, far riuscire una cofa in prepofita. accommodare fead Remp, Cicero. Accommodarfi al gouerno publico, accommodare animum litteris. Applicar l'animo alle lettere, difparfi à ftudiare, accommodare fe tempori, eft fe fecundùm tempus regere, aut quod prouerbio dicitur, vel foro, accommodarsi al tempo accommodare fe ngenijs aliorum, accommodarsi alla natura d'

altri.

[ocr errors]

accommodatus, tà, tum, Partic. Aptus

tus,

Cicero. Accorto, diligente, accu-
ratum, & exquificum dicendi ge-
nus. Cicer. Vn modo di parlare efquifi-
to. difputatio accurata,vna disputa di- {
ligente.)

accuratè, aduerb. qualitat. Diligenter
ftud osè, exquifitè, Cic.accortamente,
con diligenza. accuratè aliquid expli-
rate, dichiarare qualche cofa con dili.
genza.)

accuratio, nis, f.gen. verb.Studium, di-
ligentia cura, Cic. Accortezza diligen
za, e ftudio.

accuro, ris, ri, fum, ad aliquem curro,
aliquò contendo, aduolo, me confe-
ro. Cicero, correr all'incontro, & correr

vnitamente.

par. & fuperla. più afpro e molto afpro. acerbus,ba,bum. Austerus,habens, acerbitatem grauis, calamitofus, Cicero. acerbo, afpio.homo acerbus, Cic. Huomo da non conuerfare. acerbum Funus.Cicer. Morte acerba, dura da for portare. acerbitas,tat s,f.gen.Cic.acerbita, lo effer crudo, non maturo, è auanti la sua stagione. acerbitas,animi.Cic, Affiittione d'animo, dolor eftremo.

acerbo,bas baui, batum, bare. Virg. Diuentar afpro,inacerbire, efacerbare, aggrauare le cofe.

acerbè, aduerb. qualit. Afperè. Cicero.

Afpramente, rigorosamente, duramente. acerbius, durius magis acerbè. Aduerb. comparandi ab acerbè. C cero. Più afpramente & rigorosamente con maggion acerbità.

2

accufo, fas, faui, fatum, fare, caufam,
vel culpam in aliquem confero, vel
transfero, poftulo, infimulo, ar-
guo, compello, appello, criminor,
in crimen voco. Cices. Accufare. ac-acera,æ,f.g. Arculathuraria, Martialis,
cufare inertiam alicuius. Cicer, biafi Il turibulo da incenfare, & la caffetta
mare, à riprendere la poltronaria altrui. dall'incenfo.apud alienos.
Solet autem fic loqui accufo te illi, Nauicella. item patera, in qua liba-
apud illum, aut coram illo, fceleris,
aut de fcelere.
accufatiuus, a, um, quod vim accufandi
habet cafus accufatiuus, quia per
hunc, vel accufamus, vel faudamus.
accufatio, tionis, f.g. Incufatio nominis
delatio,Cic. accufa, querela, biasmo.

congruens, Cæfar. Acconcio, appro priato,adattato, agiato. accommodatio,tionis, fœm. gen. Conueniens,decens aptaque difpofitio. Ci ceronem, Appropriamento, accommodamento, attitudine. accommodè,aptè, conuenienter aduerbium qualit.Cic. Agiatamente, accon ciamente, conueneuolmente, accommodus,da, dum, Virg. Commodo, accommodo, acconcio, agiato. accommodè,vide accommodatè. accredo,d s,didi, ditum, dere Col. Ac-accufator,toris,ori, m.g verbal. C.cero. confentire, confentire, achettarsi all'al trui parere.

accreduo. is, Confentire. Plaut. verbum antiquum.)

accrefco,is,cui,tum,ere. idem quod crefco. crefcere, aumentare, vide crefco, & accumulo.

accretio, tionis, f.g.ampl ficatio, augmentum. Aumento, crefcimento. accrementum, ti, n.g. Plin. accrescimen

10, aumento.

bant.

acerrimus,a,um, Cicero. fuperl.ab acer.
vide fuo loco, molto afpro, forte, vehe-
mente, crudele, fiero.
acerrimè, aduerb. Vehement ffimè, Ci-
cer. Con vehementia, accuramente, fiera-

mente.

aceruus,i,m.g. Cumulus,Cic.Mucchio,
cumulo,maffa monte, catasta.
aceruatim,aduerb. quant.Summatim „
Cic.a mucchio, accumulatamente.

Accufatore, querelante. accufatrix,tricis,,f.g. Accufatrice, femina querelante. accufabilis, & hoc accufabile,accufatio-aceruo, vas,vide accumuto, ne, aut caftigatione dignus. Cic. De-accruatio,tionis,fœm. gen. Verba, Plin.. gno di accufa, ò riprensione. ammaffamento, amucchiamento accufatorius,ria,rium.Gic. Degno di efferacefis,cefis, fg.Plin. Orabuc herba. accufato, ò riprifo. acerabulum,fi,neut gen. Plin. Vafo da aceto, Va vafo picciolo, che contiene ace

accufatorie, aduer. accufatorum more,
Cic. a forma di accufatore.
accidia,diæ, f.g..Accidia, poltronaria,
gritia,

10.

pi-facetabula in corporibus, Plin. Muscolà

accubitor.ris, Chi fiède à tauola. vnde
Accubitrix,cis,fœm.gen. Donna, chacelum, oppidum creditur in Tauri-
fiede à tausta.
fco, agro. Afola Triuifana.

triftitia,tædium.

accubo, bas, baui, batum, bare, accum-acedia vox græca, Latinè pigritia,|
bere. Cubare, & difcumbere, Virg.
Giacere, federe appresso.

accubatio,nis, Cicero. Il federe à tauola,

aced m vrbs Venetiæ med.tert. qua
nunc Ceneda.

accubitum, i.n. gen. idem quod accu-aceo,ces,cui cere,Ca. diuenir agro, agrir. bitus, lectus, letto. Lamprid.us in f. vinum acere dicitur, cùm in aceCommodo.) tum vertitor.) accubitus, tus, in gen.Plin.lege accuba-aceoverbum, Colu. Diuenir forte, agro,agrirfi.

to.

accudo, dis, di, fum, dere, Plaut. Batte-acer,acris,n.g.Plin. Alcers,albero.
re, lauorare di martello.
acernus,adiec. Vir. Diaceta albero.
accumbo, bis, bui, bitum, bere, vide ac-acer, hæc acris, hoc acre, vehemens,
cubo.

accumulo, las, lani, latum, lare, augeo,

adaugeo, congero, exagero, conftruo, coaceruo, Cicer.ammassare, accumulare.

accumulatio, tionis, f.gen. verb. Plin.

Ammaffamento,accumulatione. accuto, ras, raur,ratum,rare. Diligenter curo. Teren. Penfare dell'auenire, cu are accortamente, ò con accortezza, operare accertamente..

accuratus, ta, tum. Meditatus, exqu.fi

acutus,ingens, Cic.afpro, brusco. garbo,
animus acer,& præfens, Cice. Animo
generofo, e pronto. iudicium acre.Cice.
Giudicio buono, confiderato. Item acer
ponitur pro forti. Forte. Vir,item pro
veloci. Veloce. Virg, acri gaudet equo
ideft veloci, & celeri. Item pro dili-
genti, diligente idem, 2. Georg, item
pro feuero,crudeli,fewero, crudele. Cic.
inimicus acerrimus. Sic animaduc,&
fores acres,id eft feueri, rigorofi, ir-
duri, aerior,& acerrimus, gradus, con-

circa i quali fi muouono l'essa, acetabula. in polyp's, & caueris funt eorum, pollices, & tibiæ quibus res appre hendunt.

acetarium, rij, n gen. Vines. Plin. Cof composta in aceto,falara,ò infățata. acctum,ti,n.g.Plin. Aceto..

† achei, orum, populi accola Ponti, achelous ideft Alumen, à Pindo. monte effluens, & dirimens Arcadiam ab Atolia, achelous, a, um, à Flumine acheloo de quo Virg. lib.r.. Georg. Poculaque inuentis acheloia. m fcuit vuis. facheron, tis uno de i tre fiumi dell' Infer fic datus quòd expers fit lati tix.) acheronticus, a, um,vt acherufius, a, um, pro eodem. Cofa che appartiene all's Acheronte. Virg.

[blocks in formation]

Acidula, en dicuntur, quæ fubacidum,jacquiro, ris, fivi, fitum, rere, vt Com-
faporem feruant,vt acidula pyra. paro, concilio, adiungo, paro, adipi
acidus, da, dum, quod acetum fa&tum fcor,confequor,Cic. Acquistare, gua-
est,Col.Tofa diuenuta forte,acetofa, & dagnare.
agra.

acies, ciei, fœ. gen. & acumen, propriè

Ci

acrotophorum,ri,n.g. Cic.Occiuolo,vafo
picciolo.

[ocr errors]

acrimonia,niæ,f gen, anim. vis aut im-
petus, Cicero. Afpreza, dolore afpro,
pungente & acuto. acrimonia in ora-
tione,Cic.Viuacità, vehementia di par-

lare.

riamente .

actor toris, m.gen. Verbale ab ago, qui
agit Cic. Fattore attore, colui che cita
un' altro in giudiciosò fia anuocato,òcli-
ente actor Čomed æ. C.c rapprefentan-
te rapprefentatore di comedia, ab ali
quibus comedianti.

a&tor caufarum,C.Vn'auuocato, caufidi-
ens, item orator., un'oratore.
a&uarius ij,m.g. a&tionum scriptor, &
qui paruam nauem ducit Cic.Notaio,
fcrittore di atti, conduttiere, ò che con-
duce naui da remi.

pars acuta ferri ad fecundum, & pro-acredula,læ,f.ge. Cicer.Lufignollo vccelliuifione etiam oculorum capitur, Cicer. Il taglio,ò punta di coltello,ò fpada, acutezza della vista dell' occhio, fottigliezza d'ingegno, & ordinanza, ò (quadra de foldali Ingenij acies,Cic. Settigliezze d'ingegno Oculorum acies, cero. Pupille dell'occhio Militum Galacritas,tatis,fg.Gel.afprezza. lorum acies, Cicero Squadra,ò efferci actitudo,dints, fg. Vitt.agrezza. to Francefe.acies mftructa ad prælian-acriter, aduerb qual, acri animo vehe duni. La squadra apparecchiata à com- menter, fortiter Cic Fortemente, fiera battere. mente in vehementia. acriter intelligere, Cice, intender profondamente con fottigliezza. acerrimè a-a&uofus, fa, fum qui ab agendo non gere aliquid. Cicero. Operar con veceffat. Cice. Attuosos pronto ne i gesti del corpo.

acinax, cis, m. gen. Horat. Spada detta farmiterra.

hemeniia.

Acinaceus,nacea,naceum. Vlpian. Pieno
di grape,& d'acqua.
acinatuum vinum, quod ex acin's
mufto expreflo, & addita aqua con
ficitur. Vlpianus. Vino detto acquarel-
lo. à latinis lora, vel lorea dici-acroma, matis, ne gen. Cicero. Senten

tur.

acinofus, adie& Plin.Pieno di grani»>gra-
nellofo.

acinus,ni,m.g.& acinum,n. gen. Grani,
femen Granello fpecialmente di vua,&
un berba detto acino.
acipenser, & aquipenfer, Plin. una forte
di pefce con le feaglie verso la testa.
aclaffis,is, Tunica, quæ non eft confuta
ab humeris.

aclis,dis,fœm.gen. Virg Foglia antica di
dardo.

acmothetum,tin.ge, Virg. Quel troncone
(opra il quale pofa l'incudine.
acnus,idem quod incus.Incudine, & Pet.
Incude,

acolaftus,ti, ma.ge. Confumatore,prodigo,

acroceria, orum, dicuntur pinnacula
in funimitate ædificiorum prominen-
tia,cuba,ò cima di qualche edificio.

tia fottile,& rigorofa,& pigliasi per una
picciola, o breue narratione, dottrina
difficile. vnde alij libri Ariftotelis di-
&i funt acromatici, qui erant diffici-
liores, & alij exotici, qui facilio-

res.

acroafus, fœm, gen. Cicero. Auditorio,
audienza.

acrorodon, onis,fige.Cels. Brufco, è Bu-
gnone.

acrods,ya, dryorum, ng. Caius Frutti di

gufcia dura come noce.
acfindem quod Vefi, tanquam fi, Cicer.
Come fe.

a&ta,&,f.g. Vir. Lidorina del mare.
acæus,a,um, cofa che appartiene al litto,
littoreus,Virg.item athenienfis, della
Città d'Athene.

acrocordones, Porri che nascono su le

mani.

che fconciatamente (pende. Vox græca. Budæus exiftimat propriè fign ficare proteruum, & qui fibi circa lib.dine temperare non poteft. Homo acola-atxon, cum ædiphithongo, Aristæi ftus, Gell.7.c II. filius à Diana in ceruum conuerfus, acolytus,ti,m.g. Acolito, uno de'quattro & à fuis canibus dilaceratus. Ouid. ordini minori, che fi miniftrano ne'diui Atteone. ni officÿ,voce Ecclefiaftica, aconitum,ti,n.ge. Ouid. Veneno potentif fimo vox græca.

acontiæ,arum, ftellæ crinitæ, feu come-
tæ,comete,Plin græca vox.
acopa,porum,ng Medic na, Plin. Me
dicina dariftorar liftanchi.
acopus, pl.fige. Plin Herba, &
una gemma.
acorna, næ, vel acarna, fœm. gen Plin
Garzo.

[ocr errors]

a&ta,orumɔn.g. Pl, nu. Cicer atti publici
registrati.

a&ta, quæ per fingulos dies fer bebantur

dicta funt diaria, feu ephemerides,
que per menfes, Kalendaria, quæ per
fingulos annos,annales, vide hæc fin-
gula fuis locis.

acopis,&o,nis,f ge ab ago. Factum,aufus, a-
&us,negotium Cicero. Attione, ne
gorio Dare a&ionem aliquam ali-
cui, Cic. Dar qualche negotio, ò impresa
da fare ad alcuno Breuis concifa actio.
Operation breue, & corta.
actiofus,a,fum,qui multum agit, Chi
ja gran cofe.

acorus,ri,m.ge.fiue acorum, n.ge. Plin.
Herba nominata gladiolo.
acor,coris,Col.lib. 3.Carità,afprezza,fu- †
mofità.
acquiefco,fcis,eui, tum, vt quiefco, &

mihi requies eft. Cicer Rippolare, ac-
confentire.vt acquiefcere fententiæ ali-
contes: item delcão, Dilettarfi Cicer.
do'or ácqu cuit, il dolore è tralafcia-

10.

a&uarium, rij,n.g. Nauis velis, aut remus du&a, Cic. Nue che va à vele ò a remi.

actuariolum,li,ne ge. Naue picciola menata à remi, ouero gondola con voce Venetiana.

a&tus, ta, tum, particip. ab ago, Factus,
perfe&us,confe&us. Cic. Fatto perfet-
to, finito, compito, fornito, condotto d
fine, Item addu&us, Virgil. Eneid,
rempeftatibus act. Item impulfus,aut
adduâus. Item admotus. ammasso,
Idem item perterritus, (pauentato.
Virg. prodigijs a&ti cæleftibus, ideft
perterriti.

actus,tus,m.g. a&tio, vel fa&tumi, aust rës
gefta,Cic arto fatto di alcuna operatio-
ne,ò imprefa actus Hercules Claudian,
imprefe, e fatiche di Hercole.
actutum, aduerb ftatim, mox, illico.
Subitò,repentè Cic.incontinente,fubito,
di fubito,di fatto.
aculeus,ei,m.g.Spiculum,stimulus, Cic.
Fongetto ago aculeus apis.Cic. dell'
ape, bifuiglio, item genus tormenti
quo martyres Chriftiani torqueban-

tur.

aculeatus,ta,tum.Pli. Fontuto acuto. Spi-
na aculeata,Plin Spina pontura.
acumen, nis, n. gen. Verbale ab acuo.
acritudo, nis, n.ge. Verbale ab acuo.
Cicer accutera,punta, acumen noftri
auium, Plin. Punta nel becco degli vc-
celli, acumen pro aftu. Horat.Cau-
tela,aftutia Inter pretatio habens acu-
men Cicer Sottile, & ingegnofa efpofi
tiane. omnia ifta, deriuata ab acuo,
vt acies, acumen, acutus, & eiufmo-
di, primo di&a funt de inftrumen-
tis fcindent bus, per translationem
verò de perfpicaccia animi, & fen-
fuum.

acuminatus,ta,tum, acutus. Pl. acuto fot-
tile, pentuto.
acuo, acuis, acui, acutum,acuere, idem
quod Exacuo, excito, & horror. Cic.
Virg.affilare, fare acuto, dare il filo,
agu are. Verbis al quem acuere,
Cce fare accorto,ò prouocare a sdegno
con parols.

actitatio,is, Il far una cosa più volte.
verbale ab actito. A&titare caufas. +
Trattar fpeffo più cause.

jatito, tas, taui,tatuin,tare. Frequenter
ago. Far fouente vna cofa.

acupedius, qui acumine pedum obambulat, Chicamina in punta de' piedi.

acupitor,toris,m.g.ricamatore.

† actiuè. Aduerb, Attiuamente, operato lacus,cus,fœm.ge.Cic. Pongolo,ago da cu

A 4

Fire

« PreviousContinue »