abiuro,as,aui,atum. Nego quod debeo, periuro, Cic. Att. lib.5. Spergiurare, fcongiurare,negare giurando. abiuratus partic Spergiuraro huomo. abiuratio, f.g.Spergiuramento. ablato,as,aui atum. Verbum Ecclefiaft. Dislattare,slattare. ablaqueo,as,aui,atum,Col·lib.4. sligare, fcogliere la vitta,dislacciare. Item terram circa radices arborum effodio, vt melius fructificent, Col. ais. calzare, ablaqueatus,Partic. Sciolto, slegato.. ablatus, Partic. ab auferor. Idem quod Ereptus raptus, abreptus, ademptus, Cic. Val.Fl.Rubbato,tolto portato via. ablegmina, num,n g.plur.Feftus, partes extorum,que dijsimmolabantur,vide adlegmina. ablego,as,aui,atum, Amando, Remoueo, dimitto, Cicer 4.Vir. Terr,mandar in qualche loco. hinc ablegatio. ablegatus.Per.Dimiflus,mandato via . abligurio,ris,riui, ritum,rire. Terentio Eun.2. Confumare, spendere fconciata mente. abloco,as,aui,atum,Suet. Affittare,dare à pigione ad affitto, vide loco. abludo,d s,fi,um, diffimilis fum. Hor. 2. Sermone.Satyr.2.Effer dissimile,dıfimi, gliare. Tabno&to,as, foris pernocto Sen. Dormir fora la notte. abnodo,das,daui, darum, Soluo, Hor.& Col.Snodar, fciogliere,cacciar i nodi di un legno,tagliare i nodi de gli alberi abnormis,& hoc abnorme Hor.fenzaregola,e norma fuor,di regola,ò di ragione. vide anormis. abnuo, nuis, nui,nutum, nuere. ldem quod nego,& recufo, Cic. prò Milone. Negare, rifiutare, ricufare, accenare col capo di non volere. item imped o, Seruius ex 2. Acn. Virg. impedire, abnueram bello Troiam concurrere, Teucris,ideft impediueram. abruto, as, aui, atum, are, fepiùs abnuo verò. Cic. 3. de Ora, ricufare con Spefji cenni. aboleo,les,leui, abolitum,lere, De'eo,tol lo,extinguo,Cicero. Vir.ridur à niente, feancellare, annullare,caffare,abolercle. gem, vel mag ftratum. Cic. caffare la legge,ò magiftrato. Significat item ab luo,lauo lauare.Virg. 4.Geo.. abolere vifcera,ideft abluere. abolefco,lefcis,leui, lafcere, aboleo. Vir. lib.7. Aen. annulare, Riufeir in nulla,0 in vano. abolitus, partic.Delectus. Quint.annullato,caffato, fcancellato. abolitio,tionis,f.g.annullatione, cancellatione, caffatione. abolitio criminis . Quintil. cancellatione,remiffione di colpa,ò peccato.. il parto acerbo. abpatruus,tu,m.ge.abavi,& proaui frater Iuftin. quinto auolo. abrado,adis,rafi, rafum, dere, & metaphoricè. Aufero, & fubripio Col.lib. 3 Lucret.&Ter.radere ful viuo sù la radice,portaruia,rubbare. Abram, nomen primi Patriarchæ quod latinè pater excelfus interpretatur Sed Abraham, quo pro etiam latini dicunt Abrahamus, cum H, d &us eft poft promiflionem, & latine interpretatur. Pater mulcarum gentium,quafi ab tab ham,in Hebreo. Tab re, abs re, fuor di propofito. Non abs re dixerim, Non dico,e pario fuor di ragione. tab re tua, fenza tua vtilità, fuor di tuo intereffe, ficut oppofitum denotat in re tua,pro re tua, per tuo vtile, e commodo. abreptus, pta, ptum, partic. ab abripior idem quod raptus, Cic.rubbato, o prefo à forza. abripio,ripis,ripui,reptum,ripere,vt ab ftraho,& aufero Cic.lib.s.Offic.rapire, rubare,condur via à forza. abrodo,dis,di fum,dere.Plm. rodere,con-fumare. abrogo,gas,gaui,gatum,gare,adimo,abdico, Refcindo,diffoluo,irritum facio, priuo, Cic, 3. Offic. annullare, caffare annichillare, fcancellare, priuare,togliere il vigore,legem abrogare, Cice. annullare,ò caffare una leggge. Fidem homini abrogare.Cic.leuare il credito ad un'huomo. abrogativo,tionis,fg.Cic.ad Att. libr.3. abolla,, f, g, vel erat veftis Senatoria abominor,aris, atus,fum, ari. Plin. verbum non in vfu pofitum, pro quo la tinè dicimus:auerfus fum, abominare, Sprezzare hauer a schiuo. abominandus,da,dum,odiofus, Quintil. odiofo,abominabile. abominatio,nis,f.g.abominatione,& abominatus. Particip. Horat. in Epod.s, abominato.. abluo, luis, lutum,luere,abfterluo, pur- re. abluuium,vij,n.g.Geli.diluuio, vide di luuium. abmatertera, f.g. Iuft. Sorella della madre grande del Padre, ò Madre, quarta auola.abnato,as,aliundè notando recedo,nuotar indietro. abmitto, tis, fi fum, idem quod mitto, Diom.lib.3.pieno di abominatione. aborior,reris, vel riris. ortus fum, abor tum facere, Gell. difperdere, partorire auanti il termine attribuitur,cùm fę tui tùm matri, fętus enim dicitur abo. riri,ideft nafci antè debitum tempus, mater verò dicitur aboriri, deft abor tum facere. aboritus vox, Luc. la voce manca. ab. ortiuus adie&t.. Suetonius. Sconcia mento. verbum rariffimum,Plau. Mandare. abnego,as,aui atum,are, Virg. & Horat.aborfus, us, m.g.idem quod abortus fed denegar,renegar,negar,rifiutar. Item renuo,nolo,ricufar e,non volere, Virg. abnepos, potis, m.g Sur.Nipote di noftro nipote. cum nonnullis differentia, vt aborfus fit paulò poft conceptum, abortusi verò paulò antè tempus parendi,fcon ciatura. annullatione casamento. abrotano. abrumpto,pis,pi,ruptum.Libro, Incido, interrumpo,auello, perrumpo, Cicer.. Philip.4 interrompere,rompere cosa che fia tenuta con un'altra. abrumpere ot.um, Plin. fec. ideft interrumpere. Scabrumpere vitam ideft finire.Virg. brumpo etiam fignificat,, liberare fe ab aliquo.liberarfi, Dic hæc legio abrupit fe latrocinioAntonij ide eft liberauit fe.) abruptusParticip.rotto,fpezzato,troncato fracaffato. Vnde loca dicuntur, abrupta ideft inuia,feu fcalebrofa,rouine, San&tus Heronymus. ), abruptio,tionis,f.g. Cic.de Diuin. lib. z. rompimento,roitura.. abruptè, Aduerb. qualitatis vt abruptè orationem inc pere. Quint.lib. 3. cap. 10 il cominciare un'oratione fenza proemi alcuno. abs, præpofitio feruiens ablatiuo cafuį idem fignificans, quod A, & ab. ciod dal,ò dalle. Sed abs eis in hoc differés, quò ponitur ante di&tiones quæ inci pinnt a vocali,aut diphthongo, & autè confonantes, t. & q. vt abs te abs. quolibet homine. abneptis,tis,f.g Nezza di noftranezzabortus,tus, m.g.& abortio,f.g. & aborabno&to,as,aui,atum. Senec. dormire fuor tiuus, ad e&tiuum, inten pest uus ortus,C.c.att.lib.4.difperdere, feccintura. [Abfalon, interpretatur Pater pacis . di cafa,star fuori di notte.) A 2 Ab. abfcifio,onis, & Præcifio figura, Cicero, troncamento, tagliamento, incifione. abfconditè, Aduerb.qualit. abdite, clam. Cic.di nafcofto,occultamente,celatamente, fecretamente. abfcondo,dis, di,ditum,dere. Occulto, Celo,abdo,abftrudo,Retrudo. Cice. 3.) de Finibus, & Virg. nascondere,occulta re,afondere,celare. ab conditus, particip. Reconditus ab. ftrufus. Cicero. nafcofto, occultato, celato. abfens, particip.Ter.affente, lontano,& abfente. cuius ablatiūus absente vsur patur aduerbialiter aut tanquam prę. pofitio apud Terentium cùm dicit, ab fente nobis. abfentia,tiæ, fem. gen. Difceffus. Cicero. lontananza,affentia,abscentia,assenza,& abfenza. abfento,tas,taui,tatum, tare. Claud.af- tar indietro. ftrui cum ablatiuo cafu, vt abfolui abfolutè, aduerb. qualit perfectè, Ci- tamente. abfolutio,tionis f.gen. Verbale, & perfe- abfolutus,particip.& nomen adie&t. per- abfolura conftitutio Iurifdicialis apud abftraho, trahis,traxi,tra&um, abripio. euello,auoco,adduco.Cic.lib.1. Tuscu fpiccare,tirar per forza, ó per inganno, abftrudo,is,fi,fuin,dere, idem quod abfcondo licet Seruius dixerat abftrude re effe naturæ opus, abfcondere verò artis Vir.nafcondere occultare. abftrufus, Particip. Abd.tus, reconditus, abductus Cic.nafcofto, nascose. abfumedo,dinis,f.gen.Confumptio.Pla. confumamento. abfum,es, fui. Remotus fum, aut Difiun- abeffe prop us à morte, Cicer.de fene&t. abforbeo,bes,bui,& pfi,orptum,bere, ab abfquè præpofitio feruiens ablat. idem abfque eo rectè mihi prouidissem. Ter. abftergo gis,erfi,erfum, Delco, & diuo. abftergo,gis,fi,gere,abftergo, ægritudi- tos,bigottito. abftineo,nes,nui, tentum, ftinere. Co- abfis,fidis,femin gen.Plin.piegaturn ne'- tia.Cic.aftinentia, aftinenza, moleftia, continenza. mente. abyntius nomen propium fratris Medeæ, & Circes, quem cùm Medeam fugientem comitaretur, hofque ambus Oeta Rex eodem perfequeretur itinere,eadem foror Medea, quo regem remoreretur, medium fcidit & membratim cæfum per arua diffu dit. abhorrens odiofus iniquus, turpis, inep abundans, antis, Adie&t. Affluens cir- abftinenter, Abuerb. qualit. Tempe, po di fiudiaro. abftinens, Particip. Contentus fuo re, Vbi obferuandum aliquando con- t abftorqueo,es, Leuar con empito. Abitor. temen temente,in abondantia,copiofamente. Abundè,vide abundanter. tabuolo,as,aui,tum, abredere volando, volar via da qualche luogo. tabufo,is, verbale,à verbo abutor, abufo,il feruirfi male di alcuna cofa, abufus. fus. abufquè. adu. modò tempus, modò locum fignificans.Plau. infino da mattina à fera. Tabuftum,ti. Quod circa circum exuftu eft,abbruggiato à torno à torno. abufus,huius, abufus,m.gen. Cicero. Vjo contrario al bene,confummamento,tristo gouerno. accedo, dis, ceffi,ceffum, adeo, appro- accelum oppidum, Afollo di Trinigiana. cato. accenfus.fi, fubftantium, m.g.Cic. Plin. Quint. Accidete contrario alla sostanze Accidens, particip.ci.chi fi inghinocchia à accico, cies, ciui,citum, compofitum, tare, †accin&us,a,tum,Particip.ab accingo, abutor,teris, vel tere.bufus. Non rectè, aut non vt conuenit vtor,Terent. Mal vfare, gouernar male,cofumare. Diuitijs abuti,Vfar male le ricchez Je. Abuti nomine alieno ad fuos queftus,Cic. Seruirfi malamente dell' altrui nome à fuo guadagno.abuti tempore.Cic. Var male il tempo, lafciare perdere il tempe. abuti patientia,clementia, manfuetudine alterius,cic.ufar male la patienza+accento, as, frequenratiuum àcano ; Vnde acceptabulum, li,caliculus, ca. lix paruus, Vas, quod capere poteft aliquid. accio,cis,ciui,citum. Vide accico. accentus,tus, m. g. Accento, che fignifica† accipites,tris.m.g. Sparauiero. il leuare,ò abbaffare la fillaba: accitus,particip. Vide accerfitus. acceptio tiopis, fo ge. accipiendi actio, accitus,tus,fubftan. m.g. Cicer.comandaCic, riceuere,riceuuta,ò riceuimento, mento,citatione. acceptor,toris, m. g. accettatore, che piaccipio,pis, cepi, ceptum, pere capio, glia, o riceue, d'alcuno. tabydus,p.p. f.gen. Vrbs quædam Afia in introitu Helefponti fita. abydanus, a, um, qui abydi ortum fortitus eft. Tabyla,mons excelfus Mauritanie,cal pe tar fpeffo. acceptus,adiect.ab accipior, Cic. Accet- accerfio,fis,fiui, fitum, fire. Idem quod Ac, coniunctio copulatiua, idem quod accerfo, fis, idem quod accerfio, cerfis, ne. accerfitor, toris,m. g. Plaut chiamatore, che cita. acceffio, onis, f. g Incrementum acapnifum,genus quodam mellis dul accidnus fundus, Fornaz Jano preffa Pefa aut cum alio cano, item vocem atcollo, aut deprimo,vnde accentus de quo fupra. recipio,& fufcipio, Accetare,riceuere, pigliare,udire,torre,intendere, conofcere, comprendere, accipere item fignificat: audire, Hæc accepi à maioribus meis, Cicer. Ho intefo questo da miei maggiori.accipere aliquem regio apparatu. Cic. Accettare una con appares. chio regale,trattarlo da Re.accipere nomen militis, Cic. riceuere alla mostra mutuo accipere,impreftare. verba alicuius peruersè accipere, Cic. gloffali malamente,accipio item fign ficat tra &o,trattare. Tere. indignis fuin acceptus modis. Son ftato trattato indegna. mente da lui: accipiter,p.tris, m.g. Sparauiere, falcone, Uccello di rapina. acclamo, mas, maui, matum, mare. acclamatio, tionis, f.g.Verbale, Cicero. accliuis, & hoc accliue. Arduus, Cic. accola,læ,g.com.Liu, Habitatore da presfo, vicino. accommodo, das, daui, datum, dare, adapto, apto, refero, commodo, colloco, Cicer. Adattare, adagiare, acconciare, accommodare, far riuscire una cofa in prepofita. accommodare fead Remp, Cicero. Accommodarfi al gouerno publico, accommodare animum litteris. Applicar l'animo alle lettere, difparfi à ftudiare, accommodare fe tempori, eft fe fecundùm tempus regere, aut quod prouerbio dicitur, vel foro, accommodarsi al tempo accommodare fe ngenijs aliorum, accommodarsi alla natura d' altri. accommodatus, tà, tum, Partic. Aptus tus, Cicero. Accorto, diligente, accu- accuratè, aduerb. qualitat. Diligenter accuratio, nis, f.gen. verb.Studium, di- accuro, ris, ri, fum, ad aliquem curro, vnitamente. par. & fuperla. più afpro e molto afpro. acerbus,ba,bum. Austerus,habens, acerbitatem grauis, calamitofus, Cicero. acerbo, afpio.homo acerbus, Cic. Huomo da non conuerfare. acerbum Funus.Cicer. Morte acerba, dura da for portare. acerbitas,tat s,f.gen.Cic.acerbita, lo effer crudo, non maturo, è auanti la sua stagione. acerbitas,animi.Cic, Affiittione d'animo, dolor eftremo. acerbo,bas baui, batum, bare. Virg. Diuentar afpro,inacerbire, efacerbare, aggrauare le cofe. acerbè, aduerb. qualit. Afperè. Cicero. Afpramente, rigorosamente, duramente. acerbius, durius magis acerbè. Aduerb. comparandi ab acerbè. C cero. Più afpramente & rigorosamente con maggion acerbità. 2 accufo, fas, faui, fatum, fare, caufam, congruens, Cæfar. Acconcio, appro priato,adattato, agiato. accommodatio,tionis, fœm. gen. Conueniens,decens aptaque difpofitio. Ci ceronem, Appropriamento, accommodamento, attitudine. accommodè,aptè, conuenienter aduerbium qualit.Cic. Agiatamente, accon ciamente, conueneuolmente, accommodus,da, dum, Virg. Commodo, accommodo, acconcio, agiato. accommodè,vide accommodatè. accredo,d s,didi, ditum, dere Col. Ac-accufator,toris,ori, m.g verbal. C.cero. confentire, confentire, achettarsi all'al trui parere. accreduo. is, Confentire. Plaut. verbum antiquum.) accrefco,is,cui,tum,ere. idem quod crefco. crefcere, aumentare, vide crefco, & accumulo. accretio, tionis, f.g.ampl ficatio, augmentum. Aumento, crefcimento. accrementum, ti, n.g. Plin. accrescimen 10, aumento. bant. acerrimus,a,um, Cicero. fuperl.ab acer. mente. aceruus,i,m.g. Cumulus,Cic.Mucchio, Accufatore, querelante. accufatrix,tricis,,f.g. Accufatrice, femina querelante. accufabilis, & hoc accufabile,accufatio-aceruo, vas,vide accumuto, ne, aut caftigatione dignus. Cic. De-accruatio,tionis,fœm. gen. Verba, Plin.. gno di accufa, ò riprensione. ammaffamento, amucchiamento accufatorius,ria,rium.Gic. Degno di efferacefis,cefis, fg.Plin. Orabuc herba. accufato, ò riprifo. acerabulum,fi,neut gen. Plin. Vafo da aceto, Va vafo picciolo, che contiene ace accufatorie, aduer. accufatorum more, 10. pi-facetabula in corporibus, Plin. Muscolà accubitor.ris, Chi fiède à tauola. vnde triftitia,tædium. accubo, bas, baui, batum, bare, accum-acedia vox græca, Latinè pigritia,| accubatio,nis, Cicero. Il federe à tauola, aced m vrbs Venetiæ med.tert. qua accubitum, i.n. gen. idem quod accu-aceo,ces,cui cere,Ca. diuenir agro, agrir. bitus, lectus, letto. Lamprid.us in f. vinum acere dicitur, cùm in aceCommodo.) tum vertitor.) accubitus, tus, in gen.Plin.lege accuba-aceoverbum, Colu. Diuenir forte, agro,agrirfi. to. accudo, dis, di, fum, dere, Plaut. Batte-acer,acris,n.g.Plin. Alcers,albero. accumulo, las, lani, latum, lare, augeo, adaugeo, congero, exagero, conftruo, coaceruo, Cicer.ammassare, accumulare. accumulatio, tionis, f.gen. verb. Plin. Ammaffamento,accumulatione. accuto, ras, raur,ratum,rare. Diligenter curo. Teren. Penfare dell'auenire, cu are accortamente, ò con accortezza, operare accertamente.. accuratus, ta, tum. Meditatus, exqu.fi acutus,ingens, Cic.afpro, brusco. garbo, circa i quali fi muouono l'essa, acetabula. in polyp's, & caueris funt eorum, pollices, & tibiæ quibus res appre hendunt. acetarium, rij, n gen. Vines. Plin. Cof composta in aceto,falara,ò infățata. acctum,ti,n.g.Plin. Aceto.. † achei, orum, populi accola Ponti, achelous ideft Alumen, à Pindo. monte effluens, & dirimens Arcadiam ab Atolia, achelous, a, um, à Flumine acheloo de quo Virg. lib.r.. Georg. Poculaque inuentis acheloia. m fcuit vuis. facheron, tis uno de i tre fiumi dell' Infer fic datus quòd expers fit lati tix.) acheronticus, a, um,vt acherufius, a, um, pro eodem. Cofa che appartiene all's Acheronte. Virg. Acidula, en dicuntur, quæ fubacidum,jacquiro, ris, fivi, fitum, rere, vt Com- acies, ciei, fœ. gen. & acumen, propriè Ci acrotophorum,ri,n.g. Cic.Occiuolo,vafo acrimonia,niæ,f gen, anim. vis aut im- lare. riamente . actor toris, m.gen. Verbale ab ago, qui a&tor caufarum,C.Vn'auuocato, caufidi- pars acuta ferri ad fecundum, & pro-acredula,læ,f.ge. Cicer.Lufignollo vccelliuifione etiam oculorum capitur, Cicer. Il taglio,ò punta di coltello,ò fpada, acutezza della vista dell' occhio, fottigliezza d'ingegno, & ordinanza, ò (quadra de foldali Ingenij acies,Cic. Settigliezze d'ingegno Oculorum acies, cero. Pupille dell'occhio Militum Galacritas,tatis,fg.Gel.afprezza. lorum acies, Cicero Squadra,ò efferci actitudo,dints, fg. Vitt.agrezza. to Francefe.acies mftructa ad prælian-acriter, aduerb qual, acri animo vehe duni. La squadra apparecchiata à com- menter, fortiter Cic Fortemente, fiera battere. mente in vehementia. acriter intelligere, Cice, intender profondamente con fottigliezza. acerrimè a-a&uofus, fa, fum qui ab agendo non gere aliquid. Cicero. Operar con veceffat. Cice. Attuosos pronto ne i gesti del corpo. acinax, cis, m. gen. Horat. Spada detta farmiterra. hemeniia. Acinaceus,nacea,naceum. Vlpian. Pieno tur. acinofus, adie& Plin.Pieno di grani»>gra- acinus,ni,m.g.& acinum,n. gen. Grani, aclis,dis,fœm.gen. Virg Foglia antica di acmothetum,tin.ge, Virg. Quel troncone acolaftus,ti, ma.ge. Confumatore,prodigo, acroceria, orum, dicuntur pinnacula tia fottile,& rigorofa,& pigliasi per una res. acroafus, fœm, gen. Cicero. Auditorio, acrorodon, onis,fige.Cels. Brufco, è Bu- acrods,ya, dryorum, ng. Caius Frutti di gufcia dura come noce. a&ta,&,f.g. Vir. Lidorina del mare. acrocordones, Porri che nascono su le mani. che fconciatamente (pende. Vox græca. Budæus exiftimat propriè fign ficare proteruum, & qui fibi circa lib.dine temperare non poteft. Homo acola-atxon, cum ædiphithongo, Aristæi ftus, Gell.7.c II. filius à Diana in ceruum conuerfus, acolytus,ti,m.g. Acolito, uno de'quattro & à fuis canibus dilaceratus. Ouid. ordini minori, che fi miniftrano ne'diui Atteone. ni officÿ,voce Ecclefiaftica, aconitum,ti,n.ge. Ouid. Veneno potentif fimo vox græca. acontiæ,arum, ftellæ crinitæ, feu come- a&ta,orumɔn.g. Pl, nu. Cicer atti publici a&ta, quæ per fingulos dies fer bebantur dicta funt diaria, feu ephemerides, acopis,&o,nis,f ge ab ago. Factum,aufus, a- acorus,ri,m.ge.fiue acorum, n.ge. Plin. mihi requies eft. Cicer Rippolare, ac- 10. a&uarium, rij,n.g. Nauis velis, aut remus du&a, Cic. Nue che va à vele ò a remi. actuariolum,li,ne ge. Naue picciola menata à remi, ouero gondola con voce Venetiana. a&tus, ta, tum, particip. ab ago, Factus, actus,tus,m.g. a&tio, vel fa&tumi, aust rës tur. aculeatus,ta,tum.Pli. Fontuto acuto. Spi- acuminatus,ta,tum, acutus. Pl. acuto fot- actitatio,is, Il far una cosa più volte. jatito, tas, taui,tatuin,tare. Frequenter acupedius, qui acumine pedum obambulat, Chicamina in punta de' piedi. acupitor,toris,m.g.ricamatore. † actiuè. Aduerb, Attiuamente, operato lacus,cus,fœm.ge.Cic. Pongolo,ago da cu A 4 Fire |