Page images
PDF
EPUB

animum, Difperars. Ab integro idem, quod denud, Cic.3.Ver.

Di nuouo.

Abno&to, as, foris pernodo, Senec.,
Dormir fuuri la notte.

Abnodo, das, daui, datum, Soluo. Hor.
& Col. Snodar, fciolgere, cacciar i nodi di
nlegno, tagliare i nodi degli alberi.

Abitus, tus,maf. ge. Verbale, idem quod
difceffus,receffus, & profectio, Cicer.5.
Verr. Partita, partenza, il partito,il par-Abnormis, & hoc abnorme. Hor. Senza
tirfi, l'andar via.
regola, e norma fuor di regola,ò di ragione,
Abiudico, cas, caui, catum, adiudico, vide anormis.
Rem alicui ablatam alteri do, & abdi-Abnuo, nuis, nui, nutum, nuere. Idem,
co, Cicer. de Orat. li. 2. Togher via per quod nego, & recufo. Cicer.pro Milo-|
giudicio, darlo ad altri.
ne. Negare, rifiutare, ricufare, accennare
Abiugo, as, are, à iugo remoueo, Cicero. col capo di non volere. Item impendio,
Sciglier dal giogo.
Seruius ex 2. En. Vir. Impedire, abnue-
ram, bello Troiam concurrere, Teucris,
ideft impediueram.

Abiungo, is, xi, tum. Remoueo, separo. Cic. Att. li.2. Difgiungere, fcompagnare, feparare.

Abiurare verbum antiquum, pro abiu

ro.

Abiuro, as, aui, atum. Nego quod de

beo, periuro. Cic. Att. lib.5. Spergiurare, Jeongiurare, negare giurando. Abiuratus, particip. Spergiurato buomo, Abiuratio, f. g. Spergiuramento. Ablacto,as, aui,atum. Verbum Ecclefiaft. Dislattare, slattare.

Abnuto, as, aui, atum, are, fæpiùs abnuo.
Cicero. 3. de Orat. Kicufare con Spelli

cenni.

Aboleo, les, leui, abolitum, lere, Deleo,
tollo, extinguo, Cic. Vir, Ridur à nien-
te, feancellare,annullare, caffare, abolere
legem, vel magiftratum. Cic. Caffare la
legge, ò magistrato. Significat item ab
luo, lauo, Lauare. Vir. 4. Geor,
Abolere vifcera, ideft abluere.

Ablaqueo,as,aui, atum. Col. lib.4. Sliga-Abolesco, lefcis, leui, lefcere, abolco,
re, fciogliere la vita, dislacciare.
Vir. lib. 7. Ene. annulare. Riufcir in
Item terram circa radices arborum effo-
nulla, in vano.
dio, vt melius fructificent, Col. Dif-Abolitus, partic. Deletus, Quint. Annul-
calzare.

.

lato, caffato, fcancellato.
Abolitio, tionis, fe. ge. Annullatione,can-
cellatione, caffatione. Abolitio, criminis
Quintil. Cancellatione, remiffione di col-
pa, à peccato.

Ablaqueatus, Particip. Sciolto, slegato.
Ablatus, Particip, ab auferor. Idem quod
Ereptus, raptus, abreptus, ademptus,
Cic.Val. Fl. Rubbato, tolto, portato via.
Ablegmina, num, n. g. plur. Feftus,par-Abolla, æ, f. g. vel erat veftis Senatoria
tes extorum, que dijs immolabantur.
vide ad legmina.
Ablego, as, aui, atum, Amando, Remo-
dimitto, Cicer. 4. Ver.Ter. Man-
dar in qualche luogo. hinc ablegatio.
Ablegatus. Per. Dimiffus. Mandar vis.
Abligurio, ris, riui, ritum, rire. Teren-
tio Eun. 2. Confumare, Spender sconcia-Abominor,

uco,

[blocks in formation]

bullata vel diplois Scolaftica, aut ve-
ftis militaris ex Iuuenale.
Abomafum, i, n.g. compofitum ex ab, &
omafum idem, quod omafum, vel ea
pars inteftinorum, quæ appellatur re-
ticulum, aut alia pars ei vicina. Her-
molaus, Barb.

aris, atus, fum,ari. Plin.ver-
bum non vfu pofitum, pro quo latine
dicimus auerfus fum, Abominare,
Sprezzare, bauer à fchino.
Abominandus, da, dum, odiofus, Quint.
Odiofa, abimineuole,
Abominatio, nis, fę. g. Abominatione, &
abominatus. Particip. Horat.in Epodis,
Abominato.

Abluo, luis, lutum, luere, abfter luo,
purgo, Cice. 5. Tufc. Lanare, purgare,
mondare, nettare. abluere maculam, C-¶
cer. Lenare una macchia, a bluere autem
propriè eft, rem aqua lauare, & mun-
dare.
Abluuium, uij, n. g. Gell. Diluvio,

diluuium.

[ocr errors]

vide

Abmatertera, f. g. luft. Sorella della Ma-
dre, grande del Padre, ò Madre, quarta
anola abnato as aliundè natando.
recedo, Nuotar indietro.
Abmitto, tis, fi, fum, idem quod mitto,
verbum rariffimum. Plaut. Mandare,
Abnego, as, aui,atum,are, Vir. & Horat.
Denegar, renegar, negar, rifiutar Item
renuo, nolo, Ricufave, non volere, Vir.
Abnepos, potis, m. g. Sur. Nepote di noftro
nipote.

Abneptis, tis, f. g. Nezza di nostra nezza.
Abnoto, as, aui, atum, Senec. Dormire
fuor dicafa, star fuori di notte,

il parto acerbo. Abpatruus, trui, ma. ge. abaui,& proaui frater, Iuftia. Quinto auole. Abrado, adis, rafi, rafum, dere, & metaphorice. Aufero, & fubripio, Col. lib. 3. Lucret. & Ter. Radere fu'l vino, sù la radice, portar via, rubbare. Abram ,

nomen primi Patriarchæ quod latinè pater excelfus interpretatur Sed Abraham , pro quo etiam latini dicunt Abrahamus, cum H, dictus eft poft promiffionem, & latinè interpre.Pater multarum gentium,quali abrab, ham, in Hebreo,

tatur

Abre, & abs re, Fuor di propofito. Non abs re dixerim. Non dico,e parlo fuor di ragione.

Abre tua, Senza tua vtilità, fuor di tuo intereffe, ficut oppofitum denotat in re tua, pro re tua, Per tuo vtile, e commodo.

Abreptus,pta, ptum, particip. ab abripior idem, quod raptus, Cic. Rubbato, ù prefo à forza.

Abripio, ripis, ripui,reptum, ripere, vt abftraho, & aufero, Cicer. lib.1. Offic. Rapire, rubbare, condur via à forza. Abrodo, dis, di, fum, dere, Plin. Rødere, confumare.

Abrogo, gas, gaui, gatum, gare, adimo,
abdico, Refcindo, diffoluo, irritum fa-
cio, priuo, Cic. 3. Offic. Annulare, caf-
fare, annichillare, scancellare,priuare,to-
gliere il vigore. Legem abrogare, Cicer.
Annullare, à caffare una legge. Fidem
homini abrogare. Cic. Leuare il credito
ad vn' baqmo.

Abrogatio, tionis, f.g. Cic, ad Att.lib.3.
Annullatione, calfamento.
Abrotonum, ni, n. g. & abrotonus, m. g.
Strab. & Plin. L'herba abrotano.
Abrotomites, tæ, ma. gen. Colum.Vino di
abrotano.

Abrumpo, pis,pi,ruptum. Libro, Incido,
interrumpo, auello, perrumpo. Cic.
Philip. 4. Interrompere, rampere cofa, che
fia tenuta con un'altra.
Abrumpere otium, Plin. fec. ideft inter-
rumpere, Sic abrumpere vitam ideft
finire. Virg.abrumpo etiam fignificat,
liberare fe ab aliquo, Liberarfi. Cic.hæc
legia abrupit fe latrocinio Antonij,

ideft liberauit fe.

Particip. Rotto.Spezzato,troncato, fracafate. Vnde loca dicuntur abrupta, ideft, inuia, feù scalebrofa,Ronine. Sanctus Hieronymus.

Abominofus, plenus abominatione,
Diom. lib. 3. Pieno di abominatione.
Aborior, reris, vel riris,ortus fum, abor-Abruptus,
tum facere, Gell. Difperdere, partorire
auanti il termine. Attribuitur cùm fæ-
tui , tum matri, fætus enim dicitur
aboriri, ideft nafci ante debitum tem-
pus, mater verò dicitur aboriri, ideft
abortum facere.

Aboritus vox, Luc. La voce manca. Ab-
ortiuus, adiect. Suetonius. Sconciamen-

[ocr errors][merged small][merged small][merged small]

Abruptio,tionis, f. g. Cic. de Diuin.lib.2.
Rompimento, rottura.

Abruptè, Aduerb. qualitatis, vt abruptè
orationem incipere.Quint.lib.3.cap.10.
Il cominciare un' oratione, fenza proemio
alcuno.

,

Abs, præpofitio feruiens ablatiuo cafui
& ab. Cioè
idem fignificans, quod A
dal, ò dalle, Sed ab eis in hoc differens,
quod ponitur ante dictiones, quæ inci-
piunt à vocali, aut diphtongo, & ante
confonantes, t. & q. vt abs te,abs quo-
libet homine.

Abfalon, interpretatur Pater pacis.

A 2

Ab

Abfcedo, feedis, fceffi, fceffum; idem;
quod abeo, difcedo, & recedo, idem. 2.
de Diuin. Andarfene, Partirfi, vires ab-
fcedunt, Le forze mancano.
Abfceffus, fus, maf.g. vt difceffus,difcef-
fio, abfceffio, Cicero. Partita, parten-
za, lontananza, abfceffus, Celfus, A-Abfolutè, Aduerb. qualit. perfectè, Cic.
poftema. abfceffio, nis, f.g. vide abfcef- 3. de Finibus, Perfettamente, compita-

fus.

Abfcido, dis, pen. product. idem, quod abfcindo, Ouidius. Tagliare, troncare. Compofitum ex cædo, mutando

[ocr errors]

in i. Abfcindo, dis, di, abfciffum. Lacero. Difcindo , amputo, Cicer. Tagliare troncare ..

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

cum ablatiuo cafu, vt abfolui fufpicio fit ex hoftis manibus enfem. Leud con ne regni affectati aliquando verò cum furia la fpada dalle mani del nemico. genit. Cicero. Iudex abfoluerat iniu-Abstractum, ab abftraho fit. Aftratto. riæ , prætereà fignificat expedio, Efpe-¶ Abftringo, is, i. Soluo, Liu. Sciogliedire. Pla. te breui abfoluam, i. expe-) re, dislegare. diam. Abftraho, trahis, traxi, tractum,abripio, euollo,auoco, adduco. Cic. lib.1. Tufc. Spiccare, tirare per forza,ò per inganno. Abftrudo,is, fi, fum, dere, idem quod abAbfolutio, tionis, fe. ge. Verbale,&per-fcondo, licet Seruius dixerat abftrudere fectio, Cic. pro Pomp. Affolutione, per- effe naturæ opus, abfcondere verò arfettione, perdono. tis, Vir. Nafcondere, occultare. Abftrufus, Particip. Abditus, reconditus, abductus, Cicer. Nafcofto, nafcofo. Abfumedo, dinis, fem. ge. Confumptio, Pla. Confumamento.

mente.

Abfolutus, particip. & nomen Adie&t.
perfectus, Cicer. 1. Acad. Affoluto per-
fetto, Vita beata, & abfoluta, Cic. Vita
beata, perfetta.

[ocr errors]

Abfonus, na, num, pen.co. priuatus fono,
& malè fonans, Cicer. i. de orat. Fuo
di fuono, difcordante. Abfonus clamor.
Apul. Grido fconcio, e difcordante. Nihil
fidei abfonum erat. Liu.Neffuna cofa era
incredibile.

Abfum,es,fui. Remotus fum, aut Difiun-
&tus, Cic.2.de Nat. Deor. Effere affente,
lontano.

Abeffe propiùs à morte, Cicer. de fene&t.
Effer più vicino alla morte. culpa à me
abeft, Cic. Io jen innocente.
Abfumo, mis, fumpfi, fumptum,vt con-
fumo, contero, conficio, predo, Cice.
Quint. Confumato del tutto. Abfumunt
aque campos, Cic. Le acque inondano le
campagne.

Abfciffus, participium, ab Abfcindor.Re-Abfoluta conftitutio Iurifdicialis apud
fciffus, Laceratus, amputatus, Cice. Cicer. & rethores eft, in qua clarè con-
Tagliato troncato
tinetur quæftio recti,& non recti,Cic.8.
Abfcifio, onis, & Præcifio figura. Cicer. de inuentione
Troncamento, tagliamento, incifione.
Abfconditè Aduerb. qualit. abditè
clàm. Cicer. Di nascosto, occultamente,
celatamente, fecretaments.
Abfcondo, dis, di, ditum, dere. Occulto,
Celo, abdo, abftrudo, Retundo, Cic.3.
de Finibus, & Vir. Nafcondere, occulta-Abforbeo, bes, bui, & pfi, orptum, bere,
re, afcondere, celare.
abfumo, rapio, vel exhaurio, Cic.2.det
Abfconditus, particip. Reconditus ab- legib. Sorbire, tracanare.
Arufus, Cicero. Nafcefto, occultato, ce-Abfque præpofitio feruiens ablat. Idem
eft , quod fine
Ciceron. & Terent.
Abfens, particip. Ter. Affente, lontano, Senza.
&abfente.Cuius ablatiuus abfente vfur-Abfque eo rectè mihi prouidiffem. Ter.
patur aduerbialiter, aut tanquam pro- Senza di lui mi hauerei proueduta.
pofitio apud Terentium cum dicit, ab-Abftemius, mia, mium, qui vino abfti-
fente nobis.

lato.

Abfcentia, tiæ, fe.g.Difceffus, Cic.Lonta

nanza, affentia, abfentia, affenza, &
abfenza.

Abfento, tas, taui, tatum, tare, Claud.
Affentarfi, allontanarfi.
Abfilio, lis, lij, litum, ex ab,salio, Lucr.

Saltar in dietro.

[merged small][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small]

net. Ouid. & Quint. Chinon bene vino.
a temeto dictum, quod veteres dicebant
pro mero, feù vino.

Abftergo, gis, erfi,erfum, Deleo, & diluo,
Cic. Afciugare, nettare, rimouere, pur-
gare.

Abftergo, gis, fi, gere, abftergo,ægritu-
dinem, Hetum, lutum, metum, mole-
ftias abftergere, Cice. 3.Tufc. Nettare,
purgare, afciugare, rimouere, infermità,
trauagli, è moleftia.

Abfterreo, terres, terrui, territum, & De-
terreo, Ter. & Cic. 4. Ver. Spauentar,
sbigottire, fgomentare, rimouere.
Abfterritus, particip. Liu. lib.5.Spauenta-
to, sbigottito.

Abftineo, nes, nui, tentum, ftinere.Co-
hibeo. Temporo, contineo, Cicer. 4.
Acad. Afenerfi, guardarfi. Armis abfti-
nere, Cice. Aftenerfi, ritirarsi dall'arme,
rebus alienis abftinere, Aftenersi dalla

robba altrui.

Abfiftitur, imperfonale paffiuum Liuius,
Si ferma, fi lafcia, onftruitur cum abla-Abftinere manum ab aliquo. Cicer.
tiuo, vt abfiftitur bello,Ogni vno fi ritira
dalla guerra.

Abfumptio, is, fe. ge. à vero abfumo,
Il confumare, lo riddur al niente, vt diui-
tiarum abfumptio.

Abfurdus, da, dum, Difpar, diuerfus
Abfurdè, Aduerb. qualit. ineptè, iniquè,
turpiter, nefarié. Cicer. 2. de finibus
Sconciamente, fozzamente.

Abfynthium, thij, n. g. Pli. Abfintio...
Abfirtus nomen proprium fratris Me-
deæ, & Circes, quem cum Medeam
fugientem comitaretur, hofque am-
bos Oeta Rex eodem perfequeretur
itinere eadem foror Medea quo
regem rememoretur medium fcidit
& membratim cęfum per arua diffu-

[merged small][ocr errors][merged small]

Abhorrens, odiofus, iniquus, turpis, ineptus, fatuus, Cic. 3. de orat. Sconuens uole, inconueniente,brutto,abfurda loqui, Dire di cofe impertinenti, fconueneuole, à male à propofito.

Abundo, das, daui, datum, affluo, Redundo, circumfluo, Cicero. Abondare, bauer copia. re aliqua abundere, Cicer. Abondare di qualche cofa. abundare amore. Terent. Eer innamorato fopra modo.. abundare otio, Cic. Hauer affai d'otio,

commodità di far qualche cofa. Conftruitur cum ablatiuo, vel, genitiua, fed potiùs cum ablatiuo. Rite-Abundans, antis, Adie&t. Affluens, circumduens, copiofus, Cicer. Abondante, copiofo, LaЯis abundans, Vir. Abondante di latte. Otio,& ftudio abundans, Cice. Abondante di otio, chi bà tempo di ftudiare.

nerfi di dare la morte ad alcuno. Abftinentia, tiæ, feni. g. Modeftia,contimentia. Cice. Aftinentia, aftinenza, moleftia, continenza.

[blocks in formation]

Abfoluo, foluis, folui, folutum,Reficio,
conficio, finio, foluo, & ad exitum
perduco. Cicero. 3. Ver. Affoluere, li-Abftinenter, Aduerbium qualit. Tempe-
berare, finire, abfoluere aliquid, Cice. ranter ; moderatè. Ciceron.
Finire, por fine ad alcuna cofa. Vno tamente moderatamente, aftinentemen-
2
verbo abfoluam, Plat. Fornirà in una
parola,
à breuemente abfoluere
opus
Cic. 3. Offic. Compire, finire un'opera, d
attione. Sic abfoluere creditorem, Pa-
garlo, fignifica, item libero, Liberare,
Vbi obferuandum, aliquando conftruit

[ocr errors][ocr errors]

Abftinens

[ocr errors][ocr errors]

abondanza.
Particip. Contentus fuo
temperatus modeftus, Continens
Ciceron. Attico. Aftinente, temperato,|
modesto.
Abftorqueo,es, Lenar con empito.Abftor

ter

[ocr errors]

Abundapter Aduerb. qualit. affluenabundè, profluenter, redundanter plena manu magna copia fatis, copiosè, large, largiter, Cice, Abondan

temen

temente; in abondantia, copiofamëntë • Abundè, vide abundanter. + Abuolo,as,ui, atum, abredere volando, Folar via da qualche luogo. + Abufio, is, Verbale, à verbo abutor. Abufo, il feruirfi male di alcuna cofa, abufus, fus. Abufque, aduerb. modò tempus, modò locum fignificans. Plau. In fino da mattina à fera.

† Abuftum, ti. Quod circa circum exuftum eft, Abbruggiato à torno à torno. Abufus, huius, abufus, maf. gen. Cic. Vfo contrario al bene, confumamento, trifto

gouerno.

Abutor, teris, vel tere,bufus. Non rectè
aut non ut conuenit vtor. Terent. Mal
fare, gouernar male, confumare. Diui-
tijs abuti, ar male le ricchezze, Abuti
nomine alieno ad fuos quæftus. Cice.
Servirfi malamente dell' altrui nome à fuo
guadagno, abuti tempore, Cicero. Var
male il tempo, lafciare, perdere il tempo,
abuti patientia, clementia, manfuetu-
dine alterius. Cicer. Vfar male la pa-
tienza d' alcuno.

Abydus, p. p. fem. gen. Vrbs, quædam
Afie in introitu Helefponti fita.
Abydenus, a, um, qui abydi ortum for-
titus eft.

quia videlicet abfque fumo purgatum

eft.

Accedo,dis,ceffi,ceffum, adeo, & propin-
quo,venio, & propinquo, aduenio, Cic.
Accoftarfi, annicinarfi, farfi appreffu,&
proffimarfi. Ad fores accedere, Ter. Ap-
proffimarfi alla porta.
Accelero, ras, raui, ratum, rare, Maturo,
celero, propero, celeritatem adhibeo,)
Cic. Andar in fretta, affrettarfi.
Acceleratio, tionis, Feftinatio
Affrettamento, preftezza.
Accellum oppidum. Ajolo di Triuigiana.
Accendo,dis,di, fum, dere, inflammo,

Quint. Acoidente contrario alla sostanza; item aliquando accipitur pro circumftantia rei, Le circostanze, vt funt locus, tempus, & fimilia. Accidens, partic. Cic. Chi fi inginocchia à 2. piedi d' alcung.

Accido, dis, di, cidere, ex ad, & cedo Cicer. Hamiliari, gettarfi à piedi, ò No terra dinanzi ad alcuno, accido verò ex ad,& cæde fignificat. Tagliare, efstenuave, Scarnare, affottigliare. Accidit imperfonale, Čiçer. Accader, occorrer, accafcare. il-Acieo, cies, ciui, citum compofitum,

Cicer.

lumino, illuftro, Cicero. Allumare,ac-
cendere. Ignem accendere, Virg. Accen-
dere ii fuoco,attribuitur animo, & figni-
ficat ftimulo,incito, Virg. Inftigare, ac-†
cendere animos iuuenum ad virtutem
Inftigare ligiouani alla virtù.
Accentus, fa, fum, incenfus, ardens, Ala-
grans, Cicer. Accefo, ardente, infocato.
Accenfus, fi, fubftantiuum, m. g. Cic. Pli.
Feft. Soldato /critto in luogo di un' altro

[ocr errors]

morto, ouero comandatore.

Accento, as, frequentatiuum à cano;
Vnde acceptabulum, li, caliculus, ca-
lix paruus, Vas, quod capere poteft
aliquid.

Accentus, tus, ma. ge. Accento, che fignifiAbyla, mons excelfus Mauritaniæ,| ca il lenare, d abbassare la fillaba. Calpe monti,qui in Hifpania eft oppo-Acceptio,tionis,fe. gen. accipiendi actio, fitus, quos ambos Herculis columnas Cicero. Riccnet,riceuuta, & riceuimento dicunt. Acceptor, ptoris, ma. g. Accettatore, chi piglia, ricene.

† Abyssus, fi, fẹ. g. Abissu, baratro, profundità, Fanum erat Proferpine, in quo perpetuo magna vis intacti auri erat abdita fub terram.

[blocks in formation]

Academia, iæ, penultima interdum producta, interdum correpta,Gymnafium, Cic. Luogo vicino ad Atene, doue concorreuano i Filofofi, & ogni Vniuerfità, e luoco, one fi ftudia.

Academici verò dicuntur fapientes, Academiarum. Cicero. Academici, dvna fetta, forte di Filofofi chiamati ; Acadeinici, Platonici, dei quali ne furon due forti,gli antichi, & li nuoni.

Academus, mi, academiæ auctor, & inftitutor. Auttore di Accademia. Acamantis, dis, Infulæ proprium,que aliter nuncupaturCyprus à cipro arbore odoratiffime fragrante. Hec arbor in Italia Liguftrum dicitur.

† Acanthis, idis, auis stridula fuauiffimè modulans: appellatur etiam Carduelis quod fe pafcat,ac nutriat carduis,alijfque herbis fenticofis.

Acanthus, puer in florem fui numinis conuerfus, fiore acanto. Virg. Acatalepton, vox greca, quod comprehendi non poteft, fic interpretatur.

Cicero.

Accepto, tas, taui, tatum, tare, Plaut.
Accettar Spello.
Acceptus,Adiect. ab accipior. Cicer. Ac-
cettato, ammeffo. Maximè plebi acce-
ptus erat. Cæf. Grato fommamente alla
plebe. acceptum ferre. Cicer. Confeffare
il riceuuto, acceptum referre, idem vel
eft in tabulas referre, quod acceptum
ek, Cice. Far di riceuere contra ferre
expenfum, eft illud fcribere, quod de-
deris, Cic.

Accerfio, fis, fiui, fitum, fire. Idem, quod
aduoco, adfcifco, adoreo, aduoco, in-
uito, Cice. Chiamare, citare in giudicio,
aliquem accerfire capite, Cice. Accufar
alcuno, doue vi vada la vita. cum figni-
ficat accufare conftruitur cum geniti
uo re, vel ablatiuo mediante præpofi-
tione, de, ficut reliqua verba accufan-
di.

Accerfo, fis, idem, quod accerfio, cerfis,
accerfitus, particip. Vocatus, conuo-
catus, inuitatus,Cic. Chiamato, citato.
Accerfitus,tus,maf. gen. Cic. Citatione.
Accerfitor, toris, m. g. Plaut. Chiamatore
che cita.

ex ad, & cieo, idem, quod accerfo, & venire iubeo, Cicero. Chiamare ci

tare.

Accinctus, a, um, Particip. ab accingo

is, Cinto d' intorno.
Accingo, gis, xi, &um, compofitum
Prepararsi, pararsi mettersi in ordine &
qualche imprefa, accingere fe operi,
Virg. Apparecchiarfi ad vn' opera.
Accino,is,ini, entum, ere, ad aliud cano
aut cum alio cano,item vocem attollo,
aut deprimo, unde accentus de quo fu-,
prà.

Accio,cis,ciui,citum, Vide accieo.
† Accipiter, tris, ma. ge. Sparauiero!
Accitus, particip. Vide accerfitus.
Accitus,tus, fubftant. ma. ge. Cic. Coman-
damento, citatione.
Accipio,pis,cepi,ceptum, pere, capio, re-
cipio, & fufcipio. Accettare, e vicenere,
pigliare, vdire, torre, intendere, cono-
fcere, comprendere, accipere item figni-
ficat, audire. Hæc accepi à maioribus
meis,Cicer.Ho inteso questo da miei mag-
giori. accipere aliquem regio apparatu.
Cicero. Accettare uno con apparecchi
regale trattarlo da Rè. accipere nomen
militis,Ci.Riceuere alla mostra, mutuum
accipere, Pigliare in prestido, verba ali--
cujus peruersè accipere, Cic. Gloffart
malamente, accipio item fignificat tra-
&to, Trattare. Terent. indignis fum ac-
ceptus modis. Son ftato trattato indegna-
mente da lui.

Accipiter, pitris, ma. ge. Sparauiere, fal—2
cone vecello di rapina.
Acclamo, mas, maui, matum, mare,
Cice. Chiamare, gridare insieme à fauo-
? òbiafimo di alcuno. acclamare ali-
cui, Cicero. Levare grid, fauorenole con~~~
multi.

re

Acclamatio,tionis, fe. gen. Verb. Cicerale Grido di molti per fauorire. Acclamato, tas, taui, tatum, tarej frequent. Plat. Gridar (pelo per favorire Acclino, nas, naui, natum, nare, Cuid. Acceffio, onis, fe. gen. Incrementum, Piegarfi, chinari, inchinarsi, abbassar, i à adiectio, acceffus, Čice. Aumento, gion-Accliuis, & hoc accliue. Arduus Cicle. far riaerenza, bonore. ta, accrefcimento. Acceffus,fus, masc. gen. appropinquatio, indo. Erto luogo aprico, che alquanto si và ab acceffio, aduentus, Ciceron. Venuta ,Accliuus, ua, uum. Vide accliuis. andata, il venire,launicinarsi, giunta, Accliuitas, tatis, fę. ge. Cæfar. Eleu atur a leggera di monte.

arriuata.

Zare vicino

[ocr errors]

Accidnus fundus, Fornazzano preso Pe-Accolo, lis, lui, Pli. Liu. Habitare, 1 dftap-
faro.
quique Tiberim accolunt. Liu. Chi
qui Hetrufcum mare,
A 3
babi-

† Acapnifum, genus quoddam mellis
dulcioris, quod idcircò ita appellatur,Accidens, accidentis, neutrius generis

habitano appreffe il mare Tofcano, è il Te

- were.

Accola, læ, gen. com. Liu. Habitatore da

tus, Cicero. Accorto, diligente. accu-
ratum, & exquifitum dicendi genus
Ciceron. Vn modo di parlare efquifito
Difputatio accurata, Vna difputa dili-
gente.

& fuperlat. Più afpro, e molte afpre: Acerbus, ba, bum. Aufterus, habens acerbitatem, grauis, calamitofus, Cicer. Acerbo, afpro, homo acerbus. Cicer Huomo da non conuerfare.

Acerbum Funus. Cicero. Morte acerba, duda fopportare.

ra

Accuratè, Aduerb. qualit. Diligenter,
ftudiosè, exquifitè, Cic. Accortamente
con diligenza, accurate aliquid explica- Acerbitas, tatis, fe. g. Cic. Acerbità, l' ef-
re. Dichiarare qualche cofa con diligen- fer crudo, non maturo, auanti la fua fta-
Acerbitas animi, Cicer. Afflittione d'ani
mo, dolor eftremo.

༢བ .

preffo, vicino. Accommodo, das, daui, datum, dare , adapto, apto referro, commodo, colloco, Cicero. Adattare, adagiare, acconciare, accommodare, far riuJeire una cofa in propofito. accommodare fe ad kempub. Cicero. Accommodarfi al gouerno publico, accommoda-Accuratio, nis, fem. ge. verba. Studium, re animum litteris. Applicare l'animo diligentia cura, Cice. Accortezza, dilialle lettere, difporfi à ftudiare, accomgenza, estudio. modare fe tempori, eft fe fecundùm tempus regere, aut quod prouerbio dicitur, vel foro, Accommodarf al tempo Accommodare fe ingeniis

[ocr errors]

Accurro, ris, ri, fum, ad aliquem curro,
aliquò contendo, aduolo, me confe-
ro. Cicero. Correr à l'incontro, & correr
unitamente.

aliorum, Accommodarsi alla natura d'Accufo, fas, faui, fatum, fare, caufam,

alti.

Accommodatus,ta, tum, Particip. Aptus,
congruens. Cæfar. Acconcio, appropria-
to, adattato, agiato.
Accommodatio, tionis, fem. gen. Con-
ueniens, decens, aptaque difpofitio.
Cicer. Appropriamento, accommodamen-

to, attitudine.
Accommode. aptè, conuenienter aduer-
bium qualit. Cice. Agiatamente, accon-
ciamente, conueneuolmente.
Accommodus, da, dum, Virg. Commodo,|
accommodo, acconcio, agiato.
Accommodè, vide accommodatè.
Accredo, dis, didi, ditum, dere, Colum.
Acconfentire, confentire, achettarsi all'
altrui i parere.

Accreduo, is, Confentire. Plaut. verbum antiquum.

Accrefco, is, eui, tum, ere. Idem quod crefco, Crefcere, aumentare. vide crefco, & accumulo.

Accretio, tionis, fe. g. amplificatio, augmentum. Aumento, crefcimento. Accrementum, ti, n. g. Plin. Accrefcimen

to, aumento.

Accubitor, ris, Chifiede à tauola, vnde Accubitrix, cis, fem. gene. Donna, che fiede à tauola. Accubo, bas, baui, batum, bare, accumbere. Cubare, & difcumbere. Virg. Giacere, federe appreffu.

vel culpam in aliquem confero, vel
transferro, poftulo`, infimulo, arguo,
compello, appello, criminor, in cri-
men voco Cicero. Accufare. accufare
inertiam alicuius. Cicero. Biafimare,
riprendere la poltroneria altrui. Solet au-
tem fic loqui, accufo te illi, apud il-
lum, aut coram illo, fceleris, aut de
fcelere.

Accufatiuus, a, um, quod vim accufandi
habet cafus accufatiuus,quia per hunc,
vel accufamus, vel laudamus.
Accufatio,tionis, f.ge. Incufatio nominis
delatio, Cic. Accufa, querela, biafimo.
Accufator, toris, ori, m. ge. verbal. Cice.
Accufatore, querelante.

Accufatrix, tricis, fem. gen. Accufatrice,
femina querelante.
Accufabilis, & hoc accufabile, accufatio-
ne, aut caftigatione digaus. Cic. Degno
di accufa, d riprenfione.
Accufatorius, ria, rium, Cicero. Degno di
effer accufato, driprejo.
Accufatoriè, Aduerb. accufatorum more,
Cic. A forma di accufatore.
Accidia, dia, fe. gen. Accidia, poltroneria,
pigritia.

Acelum, oppidum creditur in Taurifco,
agro, Afola, Trinifana.
Acedia vox græca, Latinè pigritia,
ftitia, tædium.

gione.

Acerbo, bas, baui, batum, bare. Virg. Diventar afpro, inacerbire, esacerbare, aggranare le cofe.

Acerbè, Aduerb. qualit. Afperè . Cic. Af-
pramente, rigorosamente, duramente.
Acerbiùs, duriùs magis acerbè, Aduerb.
comparandi ab acerbè. Cicer. Fiù af
pramente, & rigorosamente con maggior
acerbità.

Acera, e, f.g. Arcula thuraria, Martialis,
Il turibolo da incenfare, & la caffetta dall
incenfo. apud alienos. Nauicella. item
patera, in qua libabant.
Acerrimus, a, um, Cice. fuperl. ab acer.
vide fuo loco, Molto afpro, forte, vebez
mente, crudele, fiero.

Acerrimè, aduerb. vehementiffimè, Ci-
cero. Con vehemenza, acutamente, fiera-

mente.

Aceruus,ui, m.g. Cumulus, Cic. Mucchio,
cumulo, maffa, monte catasta.
Aceruatim, aduerb. quant. Summatim.
Cicer. Amucchio, accumulatione.
Aceruo, uas, vide acumulo.
Aceruatio, tionis, fem. gen. Verba. Plin,
Ammaffamento, amucchiamento.
Acefis, cefis, f. ge. Plin. Orabuc, herba.
Acetabulum, li, neut. gener. Plin. Vafo
da aceto, vn vafo picciolo, che contiene

aceto.

[blocks in formation]

Accdium vrbs Venetia mediterr. quæ Accubatio, nis, Cicer. Il federe à tauola. nunc. Ceneda. Accubitum, 1, ne. ge. idem quod accu Aceo,ces,cui,cere,Ca. Diuenir agro, agvirbitus, lectus, Letto. Lampridius in fi. Vinum acere dicitur,cùm in acetum Commodo. vertitur. Accubitus, tus, maf. gen. Plin. lege accu-Aceo verbum, Colu. Diuenir forte, agro,

[blocks in formation]

ag irfi

Acer, aceris, ne. ge. Plin. Alcera, albero.
Acernus, Adiect. Vit. Di aceta, albero.
Acer, hæc acris, hoc acre, vehemens

mifcuit vuis.

Acheron, tis. Vno de trè fiumi dell' In-
ferno. Sic dictus quòd expers fit læti-
tix.

acutus ingens, Cic. Afpro, brufco, garbo.
animus acer, & præfens. Cicer. Animo
generofo, e pronto. Iudicium acre. Cic.
Giudicio, buono, confiderato. Item acer
ponitur pro forti. Forte. Vir. item pro
veloci. Veloce. Virg. acri gaudet equo,
ideft veloci, & celeri. Item pro dili-Aricula, fibule, Viues, Feretto da ftrin-
genti, Diligente, Idem 2. Georg. item
pro feuero, crudeli, Senero,crudele. Cic.
Inimicus acerrimus. Sic animaduerfio-
res aeres, ideft feueri, rigorofi, duri,
acrior, & acerimus, gradus, compar.]

Acheronticus,a,um, vt acherufius, a, um,
pro eodem. Cofa, che appartiene all'ache-
ronte. Virg.

Aricula, læ, fem. gen. Paruus acus, Ago picciolo.

4.

Acidalis,le, g. Omnis ex fonte acidalio. unde Venus acidalia dicitur, quia affert follicitudines, curifque afficit etiam acidalius, ia, lum.

ro, concilio, adiungo, paro, adifpicor,
confequor Cicer. Acquistare guada-

[ocr errors]

gnare.
Acrotophorum, ri, n. ge. Cicero. Orci-
uolo, vafo picciolo.

Acredula, læ, fœm. gen. Cice. Lufignuo-
lo vecellino.

Acidula, ea dicuntur, quæ fubacidum
faporem feruant, vt acidula pyra.
Acidus, da, dum, quod acetum factum
eft. Colu. Cofa diuenuta forte, acetofa,
agra.
Acies, ciel, fem. gen. & acumen, propriè
pars acuta ferri ad fecundum, & pro-
vifione etiam oculorum capitur. Cice.
Il taglio,ò punta di coltello, o pada, acn-
tezza della vista dell'occhio, Jottigliez-
za d'ingegno, & ordinanza, djquadia
de foldari. Ingenij acies, Cieer. Sotti-
gliezza d'ingegno. Oculorum acies, Acritas, tatis, f. ge. Gel. Afprezza.
Ciceron. Pupille dell' occhio. Militum Acritudo, dinis,
f. ge. Vitr. Agrezza.
Gallorum acies. Cicer. Squadra, def-Acriter, aduerb. qual. acri animo vehe-
fercito Francefe, acies instructa ad præ- menter, fortiter, Cicer. Fortemente fie-
liandum. La squadra apparecchiata à ramente, in vehementia.
combattere.

[blocks in formation]

Acrimonia, niæ, fem. gen. animi, vis aut
impetus, Cicero. Alprezza, dolore
alpro, pungente, acuto, acrimonia
in oratione, Cicero. Vinacità, vebe-
mentia di parlare.

riamente.

Actor, toris,ma.gen. Verbale ab ago, qui agit. Cice.Fattore, attore, colui, che cita un'altro in giudicio,d fia auuocato, ò cliente,actor Comedie, Cic.Rapprefentante, rappresentatore di comedie, ab aliquibus, Comedianti.

Auctor caufarum, Cic.Vn'auuocato, caufidicus, item orator, Vn'oratore. Actuarius, ij m. ge. actionum fcriptor, & qui paruam nauem ducit. Cice.Notaio, Jerittore di atti, conduttiere, ò che conduce nane da remi.

Actuarium, rij, ne. gen.Nauis velis, aut remis ducta, Cice.Nane che và à vela, ò remi.

Actuariolum, li neut. gene. Nane picciola menata à remi, ouero gondola con voce Ve

netiana.

Acriter intelligere.Cicer. Intender profon-
damente con fottigliezza. acerrimè age-
re aliquid Cicero. Operar con vebe-Actuolus, fa, fum, qui ab agendo non
ceffat, Cicer. Attuojo, pronto ne i gesti
del corpo.

mentia.

Acroceria, orum, dicuntur pinnacu

la in fummitate ædificiorum promi-Actus, ta,tum, particip. ab ago,Factus, nentia, Cuba, è cima di qualche edificio. Acroma, matis, neut. gen. Cicero. Sententia fottile, & rigorofa, & pigliasi per vna picciola, ò brene narratione, duttrina difficile, vnde alij libri Ariftotelis dicti funt acromatici, qui erant difficiliores, & alij exotici, qui faciliores.

Acroafus, fam. gene. Cicero. Auditorio,

audienza.

Acipenser, & aquipenfer, Plin. Vna forte
di pejce con le jeaglie verso la testa.
Aclaffis, is. Tunica, quæ non cft con-Acrorodon, onis, fę. gen. Clef. Brufco,
futa ab humeris.

Bugnone.

perfecius, confectus .Cic. Fatto perfetto, finito,compito, fornito, condotto à fine, Item adductus. Virgil. Æneid. tempeftatibus acti. Item:mpulfus, aut adductus. Item admotus. Ammoffo. Idem item perterritus. Spauentato, Virgil. prodigijs acti cæleftibus, ideft perierriti.

Actus, tus,maf. gen.actio, vel factum,aut res gefta, Cic. Atto fatto di alcuna operatione, imprefa,actus Herculei Claudiam. Imprefe, e fatiche di Hercole. Frut-Actutum, aducrb. ftatim,mox,illico. Subitò, repentè, Cic. Incontinente, fubito, di fubito, di fatto.

Aclis, dis, femin. gene. Vir. Foglia an- Acrodyra, dryorum, ne. ge. Caius.
tica di dardo.
ti di gufcia dura come noce.
Acmothetum, ti,ne. ge.Virg. Quel tronco-Acfi idem quod Vt fi, tanquam fi, Cice.
ne, fopra il quale pofa l'incuaine.
Acnus, idem, quod incus. Incudine, & Acta, čæ, fœm. gen. Virg. Lido, rina del
Pet. Incude.

Come je.

mare.

[merged small][merged small][merged small][merged small][merged small][ocr errors]

Aconitum, ti, neut. gen. Óui. Veneno po-Acta, orum, n. ge. pl.n. Cicer. Atti publitentiffimo. Vox græca.

Acontiæ, arum, ftellæ crinite, feù co

metæ. Comite. Plin. græca vox.
Acopa, porum, n. ge. Medicina,Plin. Me-
dicina da riftorar liftancbi.
Acopus, pi, fe. gen. Plin. Herba; & aco-
pis, Vna gemma.

Acorna, næ, velacarna, fęm. gen. Plin.
Garza.

Acorus, ri, mafc. gen. fiue acorum, ne.
ge. Plin. Herba nominata gladiolo.
Acor, coris, Col. lib. 3. Carità, afprezza,
fumofirà.

Acquiefco, fcis, eui, tum, vt quiefco,
& mihi requies eft, Cicero. Ripofare,
acconfentire, vt acquiefcere fententia
alicuius: item delecto, Dilettarfi. Ci-

ci registrati.

Aga, quæ per fingulos dies fcribebantur
dicta funt diaria, feu ephemerides
quæ per menfes, Kalendaria, quæ per
fingulos annos, annales, vide hæc fin-
gula fuis, locis.

Actio,nis, fe. gen.ab ago, Factum, aufus,
actus,negotium, Cice. Attione negotio.
Dare actionem aliquam alicui, Cicer.
Dar qualche negotio, ò imprefa da far ad
alcuno. Breuis concifa actio. Operatione
brene, & corta.

Actiofus, a, fum, qui multum ağit, Chi
fa gran cofe

Actitatio, is, Il far una cofa fpeffe volte.
verbale ab actio. Actitare caufas
Trattar fpeffo più caufe.

cero. Dolor acquieuit, Il dolore è tra-Actito, tas, taui, tatum, tare. Frequenter ago. Far fouente vna cofa.

Aculeus, ei,ma.gen. Spiculum, ftimulus.
Cic. Pongetto, ago, aculeus apis. Cicer.
Ago dell'ape, bijuiglio. Item genus tor-
menti quo martyres Christiani torque-

bantur.

Afculeatus, ta,tum. Plin. Pantuto, acuto. Spina aculeata, Plin. Spina pontata. Acumen, nis, neu. gen. Verbale ab acuo acritudo, nis, neut. gener. Verbale ab acuo, Cicer. Acutezza, punta, acumen roftri auium, Plin. Punta nel becco de gli vecelli, acumen pro aftu. Horat. Cautela, aftutia. Interpretatio habens acumen. Cicero. Sottile, & ingegnofa efpofitione. Omnia ifta, deriuata ab acuo,ut acies, acumen, acutos, & ejus modi, primo dicta funt de inftrumentis fcindentibus, per translationem verò de perfpicacia animi, & fen

[blocks in formation]

lafciato. Acupitor, toris, ma. gen. Ricamatore. Acquiro, ris,fiui, fitum rere, vt Compa-t Actiuè, aduerb. Artinamente, operato-Acus,cus, fe. gen.Cic. Pongolo, ago da cu

« PreviousContinue »