animum, Difperars. Ab integro idem, quod denud, Cic.3.Ver.
Abno&to, as, foris pernodo, Senec., Dormir fuuri la notte.
Abnodo, das, daui, datum, Soluo. Hor. & Col. Snodar, fciolgere, cacciar i nodi di nlegno, tagliare i nodi degli alberi.
Abitus, tus,maf. ge. Verbale, idem quod difceffus,receffus, & profectio, Cicer.5. Verr. Partita, partenza, il partito,il par-Abnormis, & hoc abnorme. Hor. Senza tirfi, l'andar via. regola, e norma fuor di regola,ò di ragione, Abiudico, cas, caui, catum, adiudico, vide anormis. Rem alicui ablatam alteri do, & abdi-Abnuo, nuis, nui, nutum, nuere. Idem, co, Cicer. de Orat. li. 2. Togher via per quod nego, & recufo. Cicer.pro Milo-| giudicio, darlo ad altri. ne. Negare, rifiutare, ricufare, accennare Abiugo, as, are, à iugo remoueo, Cicero. col capo di non volere. Item impendio, Sciglier dal giogo. Seruius ex 2. En. Vir. Impedire, abnue- ram, bello Troiam concurrere, Teucris, ideft impediueram.
Abiungo, is, xi, tum. Remoueo, separo. Cic. Att. li.2. Difgiungere, fcompagnare, feparare.
Abiurare verbum antiquum, pro abiu
Abiuro, as, aui, atum. Nego quod de
beo, periuro. Cic. Att. lib.5. Spergiurare, Jeongiurare, negare giurando. Abiuratus, particip. Spergiurato buomo, Abiuratio, f. g. Spergiuramento. Ablacto,as, aui,atum. Verbum Ecclefiaft. Dislattare, slattare.
Abnuto, as, aui, atum, are, fæpiùs abnuo. Cicero. 3. de Orat. Kicufare con Spelli
Aboleo, les, leui, abolitum, lere, Deleo, tollo, extinguo, Cic. Vir, Ridur à nien- te, feancellare,annullare, caffare, abolere legem, vel magiftratum. Cic. Caffare la legge, ò magistrato. Significat item ab luo, lauo, Lauare. Vir. 4. Geor, Abolere vifcera, ideft abluere.
Ablaqueo,as,aui, atum. Col. lib.4. Sliga-Abolesco, lefcis, leui, lefcere, abolco, re, fciogliere la vita, dislacciare. Vir. lib. 7. Ene. annulare. Riufcir in Item terram circa radices arborum effo- nulla, in vano. dio, vt melius fructificent, Col. Dif-Abolitus, partic. Deletus, Quint. Annul- calzare.
lato, caffato, fcancellato. Abolitio, tionis, fe. ge. Annullatione,can- cellatione, caffatione. Abolitio, criminis Quintil. Cancellatione, remiffione di col- pa, à peccato.
Ablaqueatus, Particip. Sciolto, slegato. Ablatus, Particip, ab auferor. Idem quod Ereptus, raptus, abreptus, ademptus, Cic.Val. Fl. Rubbato, tolto, portato via. Ablegmina, num, n. g. plur. Feftus,par-Abolla, æ, f. g. vel erat veftis Senatoria tes extorum, que dijs immolabantur. vide ad legmina. Ablego, as, aui, atum, Amando, Remo- dimitto, Cicer. 4. Ver.Ter. Man- dar in qualche luogo. hinc ablegatio. Ablegatus. Per. Dimiffus. Mandar vis. Abligurio, ris, riui, ritum, rire. Teren- tio Eun. 2. Confumare, Spender sconcia-Abominor,
bullata vel diplois Scolaftica, aut ve- ftis militaris ex Iuuenale. Abomafum, i, n.g. compofitum ex ab, & omafum idem, quod omafum, vel ea pars inteftinorum, quæ appellatur re- ticulum, aut alia pars ei vicina. Her- molaus, Barb.
aris, atus, fum,ari. Plin.ver- bum non vfu pofitum, pro quo latine dicimus auerfus fum, Abominare, Sprezzare, bauer à fchino. Abominandus, da, dum, odiofus, Quint. Odiofa, abimineuole, Abominatio, nis, fę. g. Abominatione, & abominatus. Particip. Horat.in Epodis, Abominato.
Abluo, luis, lutum, luere, abfter luo, purgo, Cice. 5. Tufc. Lanare, purgare, mondare, nettare. abluere maculam, C-¶ cer. Lenare una macchia, a bluere autem propriè eft, rem aqua lauare, & mun- dare. Abluuium, uij, n. g. Gell. Diluvio,
Abmatertera, f. g. luft. Sorella della Ma- dre, grande del Padre, ò Madre, quarta anola abnato as aliundè natando. recedo, Nuotar indietro. Abmitto, tis, fi, fum, idem quod mitto, verbum rariffimum. Plaut. Mandare, Abnego, as, aui,atum,are, Vir. & Horat. Denegar, renegar, negar, rifiutar Item renuo, nolo, Ricufave, non volere, Vir. Abnepos, potis, m. g. Sur. Nepote di noftro nipote.
Abneptis, tis, f. g. Nezza di nostra nezza. Abnoto, as, aui, atum, Senec. Dormire fuor dicafa, star fuori di notte,
il parto acerbo. Abpatruus, trui, ma. ge. abaui,& proaui frater, Iuftia. Quinto auole. Abrado, adis, rafi, rafum, dere, & metaphorice. Aufero, & fubripio, Col. lib. 3. Lucret. & Ter. Radere fu'l vino, sù la radice, portar via, rubbare. Abram ,
nomen primi Patriarchæ quod latinè pater excelfus interpretatur Sed Abraham , pro quo etiam latini dicunt Abrahamus, cum H, dictus eft poft promiffionem, & latinè interpre.Pater multarum gentium,quali abrab, ham, in Hebreo,
Abre, & abs re, Fuor di propofito. Non abs re dixerim. Non dico,e parlo fuor di ragione.
Abre tua, Senza tua vtilità, fuor di tuo intereffe, ficut oppofitum denotat in re tua, pro re tua, Per tuo vtile, e commodo.
Abreptus,pta, ptum, particip. ab abripior idem, quod raptus, Cic. Rubbato, ù prefo à forza.
Abripio, ripis, ripui,reptum, ripere, vt abftraho, & aufero, Cicer. lib.1. Offic. Rapire, rubbare, condur via à forza. Abrodo, dis, di, fum, dere, Plin. Rødere, confumare.
Abrogo, gas, gaui, gatum, gare, adimo, abdico, Refcindo, diffoluo, irritum fa- cio, priuo, Cic. 3. Offic. Annulare, caf- fare, annichillare, scancellare,priuare,to- gliere il vigore. Legem abrogare, Cicer. Annullare, à caffare una legge. Fidem homini abrogare. Cic. Leuare il credito ad vn' baqmo.
Abrogatio, tionis, f.g. Cic, ad Att.lib.3. Annullatione, calfamento. Abrotonum, ni, n. g. & abrotonus, m. g. Strab. & Plin. L'herba abrotano. Abrotomites, tæ, ma. gen. Colum.Vino di abrotano.
Abrumpo, pis,pi,ruptum. Libro, Incido, interrumpo, auello, perrumpo. Cic. Philip. 4. Interrompere, rampere cofa, che fia tenuta con un'altra. Abrumpere otium, Plin. fec. ideft inter- rumpere, Sic abrumpere vitam ideft finire. Virg.abrumpo etiam fignificat, liberare fe ab aliquo, Liberarfi. Cic.hæc legia abrupit fe latrocinio Antonij,
Particip. Rotto.Spezzato,troncato, fracafate. Vnde loca dicuntur abrupta, ideft, inuia, feù scalebrofa,Ronine. Sanctus Hieronymus.
Abominofus, plenus abominatione, Diom. lib. 3. Pieno di abominatione. Aborior, reris, vel riris,ortus fum, abor-Abruptus, tum facere, Gell. Difperdere, partorire auanti il termine. Attribuitur cùm fæ- tui , tum matri, fætus enim dicitur aboriri, ideft nafci ante debitum tem- pus, mater verò dicitur aboriri, ideft abortum facere.
Aboritus vox, Luc. La voce manca. Ab- ortiuus, adiect. Suetonius. Sconciamen-
Abruptio,tionis, f. g. Cic. de Diuin.lib.2. Rompimento, rottura.
Abruptè, Aduerb. qualitatis, vt abruptè orationem incipere.Quint.lib.3.cap.10. Il cominciare un' oratione, fenza proemio alcuno.
Abs, præpofitio feruiens ablatiuo cafui & ab. Cioè idem fignificans, quod A dal, ò dalle, Sed ab eis in hoc differens, quod ponitur ante dictiones, quæ inci- piunt à vocali, aut diphtongo, & ante confonantes, t. & q. vt abs te,abs quo- libet homine.
Abfalon, interpretatur Pater pacis.
Abfcedo, feedis, fceffi, fceffum; idem; quod abeo, difcedo, & recedo, idem. 2. de Diuin. Andarfene, Partirfi, vires ab- fcedunt, Le forze mancano. Abfceffus, fus, maf.g. vt difceffus,difcef- fio, abfceffio, Cicero. Partita, parten- za, lontananza, abfceffus, Celfus, A-Abfolutè, Aduerb. qualit. perfectè, Cic. poftema. abfceffio, nis, f.g. vide abfcef- 3. de Finibus, Perfettamente, compita-
Abfcido, dis, pen. product. idem, quod abfcindo, Ouidius. Tagliare, troncare. Compofitum ex cædo, mutando
in i. Abfcindo, dis, di, abfciffum. Lacero. Difcindo , amputo, Cicer. Tagliare troncare ..
cum ablatiuo cafu, vt abfolui fufpicio fit ex hoftis manibus enfem. Leud con ne regni affectati aliquando verò cum furia la fpada dalle mani del nemico. genit. Cicero. Iudex abfoluerat iniu-Abstractum, ab abftraho fit. Aftratto. riæ , prætereà fignificat expedio, Efpe-¶ Abftringo, is, i. Soluo, Liu. Sciogliedire. Pla. te breui abfoluam, i. expe-) re, dislegare. diam. Abftraho, trahis, traxi, tractum,abripio, euollo,auoco, adduco. Cic. lib.1. Tufc. Spiccare, tirare per forza,ò per inganno. Abftrudo,is, fi, fum, dere, idem quod abAbfolutio, tionis, fe. ge. Verbale,&per-fcondo, licet Seruius dixerat abftrudere fectio, Cic. pro Pomp. Affolutione, per- effe naturæ opus, abfcondere verò arfettione, perdono. tis, Vir. Nafcondere, occultare. Abftrufus, Particip. Abditus, reconditus, abductus, Cicer. Nafcofto, nafcofo. Abfumedo, dinis, fem. ge. Confumptio, Pla. Confumamento.
Abfolutus, particip. & nomen Adie&t. perfectus, Cicer. 1. Acad. Affoluto per- fetto, Vita beata, & abfoluta, Cic. Vita beata, perfetta.
Abfonus, na, num, pen.co. priuatus fono, & malè fonans, Cicer. i. de orat. Fuo di fuono, difcordante. Abfonus clamor. Apul. Grido fconcio, e difcordante. Nihil fidei abfonum erat. Liu.Neffuna cofa era incredibile.
Abfum,es,fui. Remotus fum, aut Difiun- &tus, Cic.2.de Nat. Deor. Effere affente, lontano.
Abeffe propiùs à morte, Cicer. de fene&t. Effer più vicino alla morte. culpa à me abeft, Cic. Io jen innocente. Abfumo, mis, fumpfi, fumptum,vt con- fumo, contero, conficio, predo, Cice. Quint. Confumato del tutto. Abfumunt aque campos, Cic. Le acque inondano le campagne.
Abfciffus, participium, ab Abfcindor.Re-Abfoluta conftitutio Iurifdicialis apud fciffus, Laceratus, amputatus, Cice. Cicer. & rethores eft, in qua clarè con- Tagliato troncato tinetur quæftio recti,& non recti,Cic.8. Abfcifio, onis, & Præcifio figura. Cicer. de inuentione Troncamento, tagliamento, incifione. Abfconditè Aduerb. qualit. abditè clàm. Cicer. Di nascosto, occultamente, celatamente, fecretaments. Abfcondo, dis, di, ditum, dere. Occulto, Celo, abdo, abftrudo, Retundo, Cic.3. de Finibus, & Vir. Nafcondere, occulta-Abforbeo, bes, bui, & pfi, orptum, bere, re, afcondere, celare. abfumo, rapio, vel exhaurio, Cic.2.det Abfconditus, particip. Reconditus ab- legib. Sorbire, tracanare. Arufus, Cicero. Nafcefto, occultato, ce-Abfque præpofitio feruiens ablat. Idem eft , quod fine Ciceron. & Terent. Abfens, particip. Ter. Affente, lontano, Senza. &abfente.Cuius ablatiuus abfente vfur-Abfque eo rectè mihi prouidiffem. Ter. patur aduerbialiter, aut tanquam pro- Senza di lui mi hauerei proueduta. pofitio apud Terentium cum dicit, ab-Abftemius, mia, mium, qui vino abfti- fente nobis.
Abfcentia, tiæ, fe.g.Difceffus, Cic.Lonta
nanza, affentia, abfentia, affenza, & abfenza.
Abfento, tas, taui, tatum, tare, Claud. Affentarfi, allontanarfi. Abfilio, lis, lij, litum, ex ab,salio, Lucr.
net. Ouid. & Quint. Chinon bene vino. a temeto dictum, quod veteres dicebant pro mero, feù vino.
Abftergo, gis, erfi,erfum, Deleo, & diluo, Cic. Afciugare, nettare, rimouere, pur- gare.
Abftergo, gis, fi, gere, abftergo,ægritu- dinem, Hetum, lutum, metum, mole- ftias abftergere, Cice. 3.Tufc. Nettare, purgare, afciugare, rimouere, infermità, trauagli, è moleftia.
Abfterreo, terres, terrui, territum, & De- terreo, Ter. & Cic. 4. Ver. Spauentar, sbigottire, fgomentare, rimouere. Abfterritus, particip. Liu. lib.5.Spauenta- to, sbigottito.
Abftineo, nes, nui, tentum, ftinere.Co- hibeo. Temporo, contineo, Cicer. 4. Acad. Afenerfi, guardarfi. Armis abfti- nere, Cice. Aftenerfi, ritirarsi dall'arme, rebus alienis abftinere, Aftenersi dalla
Abfiftitur, imperfonale paffiuum Liuius, Si ferma, fi lafcia, onftruitur cum abla-Abftinere manum ab aliquo. Cicer. tiuo, vt abfiftitur bello,Ogni vno fi ritira dalla guerra.
Abfumptio, is, fe. ge. à vero abfumo, Il confumare, lo riddur al niente, vt diui- tiarum abfumptio.
Abfurdus, da, dum, Difpar, diuerfus Abfurdè, Aduerb. qualit. ineptè, iniquè, turpiter, nefarié. Cicer. 2. de finibus Sconciamente, fozzamente.
Abfynthium, thij, n. g. Pli. Abfintio... Abfirtus nomen proprium fratris Me- deæ, & Circes, quem cum Medeam fugientem comitaretur, hofque am- bos Oeta Rex eodem perfequeretur itinere eadem foror Medea quo regem rememoretur medium fcidit & membratim cęfum per arua diffu-
Abhorrens, odiofus, iniquus, turpis, ineptus, fatuus, Cic. 3. de orat. Sconuens uole, inconueniente,brutto,abfurda loqui, Dire di cofe impertinenti, fconueneuole, à male à propofito.
Abundo, das, daui, datum, affluo, Redundo, circumfluo, Cicero. Abondare, bauer copia. re aliqua abundere, Cicer. Abondare di qualche cofa. abundare amore. Terent. Eer innamorato fopra modo.. abundare otio, Cic. Hauer affai d'otio,
commodità di far qualche cofa. Conftruitur cum ablatiuo, vel, genitiua, fed potiùs cum ablatiuo. Rite-Abundans, antis, Adie&t. Affluens, circumduens, copiofus, Cicer. Abondante, copiofo, LaЯis abundans, Vir. Abondante di latte. Otio,& ftudio abundans, Cice. Abondante di otio, chi bà tempo di ftudiare.
nerfi di dare la morte ad alcuno. Abftinentia, tiæ, feni. g. Modeftia,contimentia. Cice. Aftinentia, aftinenza, moleftia, continenza.
Abfoluo, foluis, folui, folutum,Reficio, conficio, finio, foluo, & ad exitum perduco. Cicero. 3. Ver. Affoluere, li-Abftinenter, Aduerbium qualit. Tempe- berare, finire, abfoluere aliquid, Cice. ranter ; moderatè. Ciceron. Finire, por fine ad alcuna cofa. Vno tamente moderatamente, aftinentemen- 2 verbo abfoluam, Plat. Fornirà in una parola, à breuemente abfoluere opus Cic. 3. Offic. Compire, finire un'opera, d attione. Sic abfoluere creditorem, Pa- garlo, fignifica, item libero, Liberare, Vbi obferuandum, aliquando conftruit
abondanza. Particip. Contentus fuo temperatus modeftus, Continens Ciceron. Attico. Aftinente, temperato,| modesto. Abftorqueo,es, Lenar con empito.Abftor
Abundapter Aduerb. qualit. affluenabundè, profluenter, redundanter plena manu magna copia fatis, copiosè, large, largiter, Cice, Abondan
temente; in abondantia, copiofamëntë • Abundè, vide abundanter. + Abuolo,as,ui, atum, abredere volando, Folar via da qualche luogo. + Abufio, is, Verbale, à verbo abutor. Abufo, il feruirfi male di alcuna cofa, abufus, fus. Abufque, aduerb. modò tempus, modò locum fignificans. Plau. In fino da mattina à fera.
† Abuftum, ti. Quod circa circum exuftum eft, Abbruggiato à torno à torno. Abufus, huius, abufus, maf. gen. Cic. Vfo contrario al bene, confumamento, trifto
Abutor, teris, vel tere,bufus. Non rectè aut non ut conuenit vtor. Terent. Mal fare, gouernar male, confumare. Diui- tijs abuti, ar male le ricchezze, Abuti nomine alieno ad fuos quæftus. Cice. Servirfi malamente dell' altrui nome à fuo guadagno, abuti tempore, Cicero. Var male il tempo, lafciare, perdere il tempo, abuti patientia, clementia, manfuetu- dine alterius. Cicer. Vfar male la pa- tienza d' alcuno.
Abydus, p. p. fem. gen. Vrbs, quædam Afie in introitu Helefponti fita. Abydenus, a, um, qui abydi ortum for- titus eft.
quia videlicet abfque fumo purgatum
Accedo,dis,ceffi,ceffum, adeo, & propin- quo,venio, & propinquo, aduenio, Cic. Accoftarfi, annicinarfi, farfi appreffu,& proffimarfi. Ad fores accedere, Ter. Ap- proffimarfi alla porta. Accelero, ras, raui, ratum, rare, Maturo, celero, propero, celeritatem adhibeo,) Cic. Andar in fretta, affrettarfi. Acceleratio, tionis, Feftinatio Affrettamento, preftezza. Accellum oppidum. Ajolo di Triuigiana. Accendo,dis,di, fum, dere, inflammo,
Quint. Acoidente contrario alla sostanza; item aliquando accipitur pro circumftantia rei, Le circostanze, vt funt locus, tempus, & fimilia. Accidens, partic. Cic. Chi fi inginocchia à 2. piedi d' alcung.
Accido, dis, di, cidere, ex ad, & cedo Cicer. Hamiliari, gettarfi à piedi, ò No terra dinanzi ad alcuno, accido verò ex ad,& cæde fignificat. Tagliare, efstenuave, Scarnare, affottigliare. Accidit imperfonale, Čiçer. Accader, occorrer, accafcare. il-Acieo, cies, ciui, citum compofitum,
lumino, illuftro, Cicero. Allumare,ac- cendere. Ignem accendere, Virg. Accen- dere ii fuoco,attribuitur animo, & figni- ficat ftimulo,incito, Virg. Inftigare, ac-† cendere animos iuuenum ad virtutem Inftigare ligiouani alla virtù. Accentus, fa, fum, incenfus, ardens, Ala- grans, Cicer. Accefo, ardente, infocato. Accenfus, fi, fubftantiuum, m. g. Cic. Pli. Feft. Soldato /critto in luogo di un' altro
morto, ouero comandatore.
Accento, as, frequentatiuum à cano; Vnde acceptabulum, li, caliculus, ca- lix paruus, Vas, quod capere poteft aliquid.
Accentus, tus, ma. ge. Accento, che fignifiAbyla, mons excelfus Mauritaniæ,| ca il lenare, d abbassare la fillaba. Calpe monti,qui in Hifpania eft oppo-Acceptio,tionis,fe. gen. accipiendi actio, fitus, quos ambos Herculis columnas Cicero. Riccnet,riceuuta, & riceuimento dicunt. Acceptor, ptoris, ma. g. Accettatore, chi piglia, ricene.
† Abyssus, fi, fẹ. g. Abissu, baratro, profundità, Fanum erat Proferpine, in quo perpetuo magna vis intacti auri erat abdita fub terram.
Academia, iæ, penultima interdum producta, interdum correpta,Gymnafium, Cic. Luogo vicino ad Atene, doue concorreuano i Filofofi, & ogni Vniuerfità, e luoco, one fi ftudia.
Academici verò dicuntur fapientes, Academiarum. Cicero. Academici, dvna fetta, forte di Filofofi chiamati ; Acadeinici, Platonici, dei quali ne furon due forti,gli antichi, & li nuoni.
Academus, mi, academiæ auctor, & inftitutor. Auttore di Accademia. Acamantis, dis, Infulæ proprium,que aliter nuncupaturCyprus à cipro arbore odoratiffime fragrante. Hec arbor in Italia Liguftrum dicitur.
† Acanthis, idis, auis stridula fuauiffimè modulans: appellatur etiam Carduelis quod fe pafcat,ac nutriat carduis,alijfque herbis fenticofis.
Acanthus, puer in florem fui numinis conuerfus, fiore acanto. Virg. Acatalepton, vox greca, quod comprehendi non poteft, fic interpretatur.
Accepto, tas, taui, tatum, tare, Plaut. Accettar Spello. Acceptus,Adiect. ab accipior. Cicer. Ac- cettato, ammeffo. Maximè plebi acce- ptus erat. Cæf. Grato fommamente alla plebe. acceptum ferre. Cicer. Confeffare il riceuuto, acceptum referre, idem vel eft in tabulas referre, quod acceptum ek, Cice. Far di riceuere contra ferre expenfum, eft illud fcribere, quod de- deris, Cic.
Accerfio, fis, fiui, fitum, fire. Idem, quod aduoco, adfcifco, adoreo, aduoco, in- uito, Cice. Chiamare, citare in giudicio, aliquem accerfire capite, Cice. Accufar alcuno, doue vi vada la vita. cum figni- ficat accufare conftruitur cum geniti uo re, vel ablatiuo mediante præpofi- tione, de, ficut reliqua verba accufan- di.
Accerfo, fis, idem, quod accerfio, cerfis, accerfitus, particip. Vocatus, conuo- catus, inuitatus,Cic. Chiamato, citato. Accerfitus,tus,maf. gen. Cic. Citatione. Accerfitor, toris, m. g. Plaut. Chiamatore che cita.
ex ad, & cieo, idem, quod accerfo, & venire iubeo, Cicero. Chiamare ci
Accinctus, a, um, Particip. ab accingo
is, Cinto d' intorno. Accingo, gis, xi, &um, compofitum Prepararsi, pararsi mettersi in ordine & qualche imprefa, accingere fe operi, Virg. Apparecchiarfi ad vn' opera. Accino,is,ini, entum, ere, ad aliud cano aut cum alio cano,item vocem attollo, aut deprimo, unde accentus de quo fu-, prà.
Accio,cis,ciui,citum, Vide accieo. † Accipiter, tris, ma. ge. Sparauiero! Accitus, particip. Vide accerfitus. Accitus,tus, fubftant. ma. ge. Cic. Coman- damento, citatione. Accipio,pis,cepi,ceptum, pere, capio, re- cipio, & fufcipio. Accettare, e vicenere, pigliare, vdire, torre, intendere, cono- fcere, comprendere, accipere item figni- ficat, audire. Hæc accepi à maioribus meis,Cicer.Ho inteso questo da miei mag- giori. accipere aliquem regio apparatu. Cicero. Accettare uno con apparecchi regale trattarlo da Rè. accipere nomen militis,Ci.Riceuere alla mostra, mutuum accipere, Pigliare in prestido, verba ali-- cujus peruersè accipere, Cic. Gloffart malamente, accipio item fignificat tra- &to, Trattare. Terent. indignis fum ac- ceptus modis. Son ftato trattato indegna- mente da lui.
Accipiter, pitris, ma. ge. Sparauiere, fal—2 cone vecello di rapina. Acclamo, mas, maui, matum, mare, Cice. Chiamare, gridare insieme à fauo- ? òbiafimo di alcuno. acclamare ali- cui, Cicero. Levare grid, fauorenole con~~~ multi.
Acclamatio,tionis, fe. gen. Verb. Cicerale Grido di molti per fauorire. Acclamato, tas, taui, tatum, tarej frequent. Plat. Gridar (pelo per favorire Acclino, nas, naui, natum, nare, Cuid. Acceffio, onis, fe. gen. Incrementum, Piegarfi, chinari, inchinarsi, abbassar, i à adiectio, acceffus, Čice. Aumento, gion-Accliuis, & hoc accliue. Arduus Cicle. far riaerenza, bonore. ta, accrefcimento. Acceffus,fus, masc. gen. appropinquatio, indo. Erto luogo aprico, che alquanto si và ab acceffio, aduentus, Ciceron. Venuta ,Accliuus, ua, uum. Vide accliuis. andata, il venire,launicinarsi, giunta, Accliuitas, tatis, fę. ge. Cæfar. Eleu atur a leggera di monte.
Accidnus fundus, Fornazzano preso Pe-Accolo, lis, lui, Pli. Liu. Habitare, 1 dftap- faro. quique Tiberim accolunt. Liu. Chi qui Hetrufcum mare, A 3 babi-
† Acapnifum, genus quoddam mellis dulcioris, quod idcircò ita appellatur,Accidens, accidentis, neutrius generis
habitano appreffe il mare Tofcano, è il Te
Accola, læ, gen. com. Liu. Habitatore da
tus, Cicero. Accorto, diligente. accu- ratum, & exquifitum dicendi genus Ciceron. Vn modo di parlare efquifito Difputatio accurata, Vna difputa dili- gente.
& fuperlat. Più afpro, e molte afpre: Acerbus, ba, bum. Aufterus, habens acerbitatem, grauis, calamitofus, Cicer. Acerbo, afpro, homo acerbus. Cicer Huomo da non conuerfare.
Acerbum Funus. Cicero. Morte acerba, duda fopportare.
Accuratè, Aduerb. qualit. Diligenter, ftudiosè, exquifitè, Cic. Accortamente con diligenza, accurate aliquid explica- Acerbitas, tatis, fe. g. Cic. Acerbità, l' ef- re. Dichiarare qualche cofa con diligen- fer crudo, non maturo, auanti la fua fta- Acerbitas animi, Cicer. Afflittione d'ani mo, dolor eftremo.
preffo, vicino. Accommodo, das, daui, datum, dare , adapto, apto referro, commodo, colloco, Cicero. Adattare, adagiare, acconciare, accommodare, far riuJeire una cofa in propofito. accommodare fe ad kempub. Cicero. Accommodarfi al gouerno publico, accommoda-Accuratio, nis, fem. ge. verba. Studium, re animum litteris. Applicare l'animo diligentia cura, Cice. Accortezza, dilialle lettere, difporfi à ftudiare, accomgenza, estudio. modare fe tempori, eft fe fecundùm tempus regere, aut quod prouerbio dicitur, vel foro, Accommodarf al tempo Accommodare fe ingeniis
Accurro, ris, ri, fum, ad aliquem curro, aliquò contendo, aduolo, me confe- ro. Cicero. Correr à l'incontro, & correr unitamente.
aliorum, Accommodarsi alla natura d'Accufo, fas, faui, fatum, fare, caufam,
Accommodatus,ta, tum, Particip. Aptus, congruens. Cæfar. Acconcio, appropria- to, adattato, agiato. Accommodatio, tionis, fem. gen. Con- ueniens, decens, aptaque difpofitio. Cicer. Appropriamento, accommodamen-
to, attitudine. Accommode. aptè, conuenienter aduer- bium qualit. Cice. Agiatamente, accon- ciamente, conueneuolmente. Accommodus, da, dum, Virg. Commodo,| accommodo, acconcio, agiato. Accommodè, vide accommodatè. Accredo, dis, didi, ditum, dere, Colum. Acconfentire, confentire, achettarsi all' altrui i parere.
Accreduo, is, Confentire. Plaut. verbum antiquum.
Accrefco, is, eui, tum, ere. Idem quod crefco, Crefcere, aumentare. vide crefco, & accumulo.
Accretio, tionis, fe. g. amplificatio, augmentum. Aumento, crefcimento. Accrementum, ti, n. g. Plin. Accrefcimen
Accubitor, ris, Chifiede à tauola, vnde Accubitrix, cis, fem. gene. Donna, che fiede à tauola. Accubo, bas, baui, batum, bare, accumbere. Cubare, & difcumbere. Virg. Giacere, federe appreffu.
vel culpam in aliquem confero, vel transferro, poftulo`, infimulo, arguo, compello, appello, criminor, in cri- men voco Cicero. Accufare. accufare inertiam alicuius. Cicero. Biafimare, riprendere la poltroneria altrui. Solet au- tem fic loqui, accufo te illi, apud il- lum, aut coram illo, fceleris, aut de fcelere.
Accufatiuus, a, um, quod vim accufandi habet cafus accufatiuus,quia per hunc, vel accufamus, vel laudamus. Accufatio,tionis, f.ge. Incufatio nominis delatio, Cic. Accufa, querela, biafimo. Accufator, toris, ori, m. ge. verbal. Cice. Accufatore, querelante.
Accufatrix, tricis, fem. gen. Accufatrice, femina querelante. Accufabilis, & hoc accufabile, accufatio- ne, aut caftigatione digaus. Cic. Degno di accufa, d riprenfione. Accufatorius, ria, rium, Cicero. Degno di effer accufato, driprejo. Accufatoriè, Aduerb. accufatorum more, Cic. A forma di accufatore. Accidia, dia, fe. gen. Accidia, poltroneria, pigritia.
Acelum, oppidum creditur in Taurifco, agro, Afola, Trinifana. Acedia vox græca, Latinè pigritia, ftitia, tædium.
Acerbo, bas, baui, batum, bare. Virg. Diventar afpro, inacerbire, esacerbare, aggranare le cofe.
Acerbè, Aduerb. qualit. Afperè . Cic. Af- pramente, rigorosamente, duramente. Acerbiùs, duriùs magis acerbè, Aduerb. comparandi ab acerbè. Cicer. Fiù af pramente, & rigorosamente con maggior acerbità.
Acera, e, f.g. Arcula thuraria, Martialis, Il turibolo da incenfare, & la caffetta dall incenfo. apud alienos. Nauicella. item patera, in qua libabant. Acerrimus, a, um, Cice. fuperl. ab acer. vide fuo loco, Molto afpro, forte, vebez mente, crudele, fiero.
Acerrimè, aduerb. vehementiffimè, Ci- cero. Con vehemenza, acutamente, fiera-
Aceruus,ui, m.g. Cumulus, Cic. Mucchio, cumulo, maffa, monte catasta. Aceruatim, aduerb. quant. Summatim. Cicer. Amucchio, accumulatione. Aceruo, uas, vide acumulo. Aceruatio, tionis, fem. gen. Verba. Plin, Ammaffamento, amucchiamento. Acefis, cefis, f. ge. Plin. Orabuc, herba. Acetabulum, li, neut. gener. Plin. Vafo da aceto, vn vafo picciolo, che contiene
Accdium vrbs Venetia mediterr. quæ Accubatio, nis, Cicer. Il federe à tauola. nunc. Ceneda. Accubitum, 1, ne. ge. idem quod accu Aceo,ces,cui,cere,Ca. Diuenir agro, agvirbitus, lectus, Letto. Lampridius in fi. Vinum acere dicitur,cùm in acetum Commodo. vertitur. Accubitus, tus, maf. gen. Plin. lege accu-Aceo verbum, Colu. Diuenir forte, agro,
Acer, aceris, ne. ge. Plin. Alcera, albero. Acernus, Adiect. Vit. Di aceta, albero. Acer, hæc acris, hoc acre, vehemens
Acheron, tis. Vno de trè fiumi dell' In- ferno. Sic dictus quòd expers fit læti- tix.
acutus ingens, Cic. Afpro, brufco, garbo. animus acer, & præfens. Cicer. Animo generofo, e pronto. Iudicium acre. Cic. Giudicio, buono, confiderato. Item acer ponitur pro forti. Forte. Vir. item pro veloci. Veloce. Virg. acri gaudet equo, ideft veloci, & celeri. Item pro dili-Aricula, fibule, Viues, Feretto da ftrin- genti, Diligente, Idem 2. Georg. item pro feuero, crudeli, Senero,crudele. Cic. Inimicus acerrimus. Sic animaduerfio- res aeres, ideft feueri, rigorofi, duri, acrior, & acerimus, gradus, compar.]
Acheronticus,a,um, vt acherufius, a, um, pro eodem. Cofa, che appartiene all'ache- ronte. Virg.
Aricula, læ, fem. gen. Paruus acus, Ago picciolo.
Acidalis,le, g. Omnis ex fonte acidalio. unde Venus acidalia dicitur, quia affert follicitudines, curifque afficit etiam acidalius, ia, lum.
ro, concilio, adiungo, paro, adifpicor, confequor Cicer. Acquistare guada-
gnare. Acrotophorum, ri, n. ge. Cicero. Orci- uolo, vafo picciolo.
Acredula, læ, fœm. gen. Cice. Lufignuo- lo vecellino.
Acidula, ea dicuntur, quæ fubacidum faporem feruant, vt acidula pyra. Acidus, da, dum, quod acetum factum eft. Colu. Cofa diuenuta forte, acetofa, agra. Acies, ciel, fem. gen. & acumen, propriè pars acuta ferri ad fecundum, & pro- vifione etiam oculorum capitur. Cice. Il taglio,ò punta di coltello, o pada, acn- tezza della vista dell'occhio, Jottigliez- za d'ingegno, & ordinanza, djquadia de foldari. Ingenij acies, Cieer. Sotti- gliezza d'ingegno. Oculorum acies, Acritas, tatis, f. ge. Gel. Afprezza. Ciceron. Pupille dell' occhio. Militum Acritudo, dinis, f. ge. Vitr. Agrezza. Gallorum acies. Cicer. Squadra, def-Acriter, aduerb. qual. acri animo vehe- fercito Francefe, acies instructa ad præ- menter, fortiter, Cicer. Fortemente fie- liandum. La squadra apparecchiata à ramente, in vehementia. combattere.
Acrimonia, niæ, fem. gen. animi, vis aut impetus, Cicero. Alprezza, dolore alpro, pungente, acuto, acrimonia in oratione, Cicero. Vinacità, vebe- mentia di parlare.
Actor, toris,ma.gen. Verbale ab ago, qui agit. Cice.Fattore, attore, colui, che cita un'altro in giudicio,d fia auuocato, ò cliente,actor Comedie, Cic.Rapprefentante, rappresentatore di comedie, ab aliquibus, Comedianti.
Auctor caufarum, Cic.Vn'auuocato, caufidicus, item orator, Vn'oratore. Actuarius, ij m. ge. actionum fcriptor, & qui paruam nauem ducit. Cice.Notaio, Jerittore di atti, conduttiere, ò che conduce nane da remi.
Actuarium, rij, ne. gen.Nauis velis, aut remis ducta, Cice.Nane che và à vela, ò remi.
Actuariolum, li neut. gene. Nane picciola menata à remi, ouero gondola con voce Ve
Acriter intelligere.Cicer. Intender profon- damente con fottigliezza. acerrimè age- re aliquid Cicero. Operar con vebe-Actuolus, fa, fum, qui ab agendo non ceffat, Cicer. Attuojo, pronto ne i gesti del corpo.
Acroceria, orum, dicuntur pinnacu
la in fummitate ædificiorum promi-Actus, ta,tum, particip. ab ago,Factus, nentia, Cuba, è cima di qualche edificio. Acroma, matis, neut. gen. Cicero. Sententia fottile, & rigorofa, & pigliasi per vna picciola, ò brene narratione, duttrina difficile, vnde alij libri Ariftotelis dicti funt acromatici, qui erant difficiliores, & alij exotici, qui faciliores.
Acroafus, fam. gene. Cicero. Auditorio,
Acipenser, & aquipenfer, Plin. Vna forte di pejce con le jeaglie verso la testa. Aclaffis, is. Tunica, quæ non cft con-Acrorodon, onis, fę. gen. Clef. Brufco, futa ab humeris.
perfecius, confectus .Cic. Fatto perfetto, finito,compito, fornito, condotto à fine, Item adductus. Virgil. Æneid. tempeftatibus acti. Item:mpulfus, aut adductus. Item admotus. Ammoffo. Idem item perterritus. Spauentato, Virgil. prodigijs acti cæleftibus, ideft perierriti.
Actus, tus,maf. gen.actio, vel factum,aut res gefta, Cic. Atto fatto di alcuna operatione, imprefa,actus Herculei Claudiam. Imprefe, e fatiche di Hercole. Frut-Actutum, aducrb. ftatim,mox,illico. Subitò, repentè, Cic. Incontinente, fubito, di fubito, di fatto.
Aclis, dis, femin. gene. Vir. Foglia an- Acrodyra, dryorum, ne. ge. Caius. tica di dardo. ti di gufcia dura come noce. Acmothetum, ti,ne. ge.Virg. Quel tronco-Acfi idem quod Vt fi, tanquam fi, Cice. ne, fopra il quale pofa l'incuaine. Acnus, idem, quod incus. Incudine, & Acta, čæ, fœm. gen. Virg. Lido, rina del Pet. Incude.
Aconitum, ti, neut. gen. Óui. Veneno po-Acta, orum, n. ge. pl.n. Cicer. Atti publitentiffimo. Vox græca.
Acontiæ, arum, ftellæ crinite, feù co
metæ. Comite. Plin. græca vox. Acopa, porum, n. ge. Medicina,Plin. Me- dicina da riftorar liftancbi. Acopus, pi, fe. gen. Plin. Herba; & aco- pis, Vna gemma.
Acorna, næ, velacarna, fęm. gen. Plin. Garza.
Acorus, ri, mafc. gen. fiue acorum, ne. ge. Plin. Herba nominata gladiolo. Acor, coris, Col. lib. 3. Carità, afprezza, fumofirà.
Acquiefco, fcis, eui, tum, vt quiefco, & mihi requies eft, Cicero. Ripofare, acconfentire, vt acquiefcere fententia alicuius: item delecto, Dilettarfi. Ci-
Aga, quæ per fingulos dies fcribebantur dicta funt diaria, feu ephemerides quæ per menfes, Kalendaria, quæ per fingulos annos, annales, vide hæc fin- gula fuis, locis.
Actio,nis, fe. gen.ab ago, Factum, aufus, actus,negotium, Cice. Attione negotio. Dare actionem aliquam alicui, Cicer. Dar qualche negotio, ò imprefa da far ad alcuno. Breuis concifa actio. Operatione brene, & corta.
Actiofus, a, fum, qui multum ağit, Chi fa gran cofe
Actitatio, is, Il far una cofa fpeffe volte. verbale ab actio. Actitare caufas Trattar fpeffo più caufe.
cero. Dolor acquieuit, Il dolore è tra-Actito, tas, taui, tatum, tare. Frequenter ago. Far fouente vna cofa.
Aculeus, ei,ma.gen. Spiculum, ftimulus. Cic. Pongetto, ago, aculeus apis. Cicer. Ago dell'ape, bijuiglio. Item genus tor- menti quo martyres Christiani torque-
Afculeatus, ta,tum. Plin. Pantuto, acuto. Spina aculeata, Plin. Spina pontata. Acumen, nis, neu. gen. Verbale ab acuo acritudo, nis, neut. gener. Verbale ab acuo, Cicer. Acutezza, punta, acumen roftri auium, Plin. Punta nel becco de gli vecelli, acumen pro aftu. Horat. Cautela, aftutia. Interpretatio habens acumen. Cicero. Sottile, & ingegnofa efpofitione. Omnia ifta, deriuata ab acuo,ut acies, acumen, acutos, & ejus modi, primo dicta funt de inftrumentis fcindentibus, per translationem verò de perfpicacia animi, & fen
lafciato. Acupitor, toris, ma. gen. Ricamatore. Acquiro, ris,fiui, fitum rere, vt Compa-t Actiuè, aduerb. Artinamente, operato-Acus,cus, fe. gen.Cic. Pongolo, ago da cu
« PreviousContinue » |