Page images
PDF
EPUB

iaeth faan i'r cyfryw drefniad terfynol ar y degwm yn y rhan hono o'r Deyrnas Gyfunol, ag a ddiffoddo bob achosion cyfiawn o gwyn, heb niwed i iawnderau na meddiant un dosparth o'm deiliaid; nac i unrhyw sefydliad yn yr Eglwys neu y Wladwriaeth.

[ocr errors]

Cadwyd yr heddwch gwladol yn gyffredinol, a gwelir ar ansawdd taleithiau Iwerddon olwg fwy dymunol ar y cyfan, nac a welid unrhyw yspaid yn ystod y flwyddyn | ddiweddaf.

"Ond gyda theimladau o ofid dwfn, a digter cyfiawn, y gwelais baräad ymgeisiau i annog pobl y wlad hòno i geisio diddymu yr Undeb Llywodraethol.

"Datgenais yn barod fy mhenderfyniad sefydlog ac annewidiol dan fendith Dwyfol Ragluniaeth, i gadw y rhwymyn hwn o'n nerth a'n diogelwch gwladol yn ddilwgr drwy bob moddion yn fy ngallu.

"Nid wyf yn amheüus o gydweithrediad brwd ac effeithiol fy Senedd a'm pobl er cefnogi y penderfyniad hwn.

I'r arferion a ddefnyddiwyd i feithrin drwg-ewyllys i'r Llywodraeth, ac anymddiried a dygasedd o bob-tu, rhwng pobl y ddwy wlad, y rhaid priodoli yn benaf yr yspryd o anymostyngiad a fu yn rhy amlwg mewn llawer o angrheifftiau er ei fod wedi ei ffrwyno drwy awdurdod y gyfraith i radd fawr yn bresennol.

"Ni chynnyrcha y paräad o'r cyfryw ysbryd, ganlyniadau mwy niweidiol i neb nac i offerynau twylledig y cynnwrf a annogwyd yn y fath fodd dinystriol; ac y mae yr alwad uchelaf am ymdrechiadau unol ac egniol y deiliaid ufudd a ffyddlawn, i gefnogi y llywodraeth i ddinystrio y cyfryw drefniant cynhyrfus a thrahaus, yr hon, tra y byddo, sydd ddinystriol i dangnefedd cymdeithas, a phe llwyddai, a fyddai yn niweidiol anocheladwy i nerth a diogelwch y Deyrnas Gyfunol."

Yr annerchiad i'r Brenin mewn attebiad i'w araeth, a gynnygiwyd yn Nhy yr Arglwyddi gan y Duc o Sutherland, ac a gefnogwyd gan Arglwydd Howard o Effingham; yr hyn yn fuan a gymmeradwywyd.

Yn Nhy y Cyffredin, cynnygiai Mr. Lefevre yr annerchiad i'w Fawrhydi, ac efe a gefnogid gan Mr. Morrison; ac wedi rhai gwrth-ddadleuon oddiwrth y Milwriad Evans, Mr. Hume, Mr. Grattan, a Mr. O'Connell, cymmeradwyid yr annerchiad yno hefyd, ac ar ddau gynnygiad a wnaed gan y ddau foneddwr olaf, pan ranwyd y ty, gwelid fod mwy o du y Gweinidogion o 152 un rhaniad a 166 y rhaniad arall.

TY YR ARGLWYDDI,-CHWEF. 5ED. Cludid y Cyfarchiad o Dy yr Arglwyddi i'w Fawrhydi, gan amrai Arglwyddi, yn cael eu blaenori gan Arch-esgob Caer Gaint, a'r Arglwydd Canghellwr.

CHWEF. 6, Hysbysai yr Arglwydd Canghellwr y Ty, o'r derbyniad a gafodd y Cyfarchiad gan ei Fawrhydi, a darllenai yr atteb a welsai y Brenin yn dda ei roddi i'r Cyfarchiad.

CHWEF. 7. Cymmerai yr Arglwydd Canghellwr ei sedd ar y sach wlan am bump o'r gloch yn yr hwyr: ac Arglwydd Dacre a gyflwynai Ddeiseb oddiwrth yr Ymneillduwyr Gwrthdystiol o fewn cylch deuddeg milldir o Lundain, yn cwyno eu bod dan amrafael ormesiadau, y penaf o ba rai ydoedd, eu bod yn cael eu gomedd o'r hawl o briodi a chladdu gan eu gweinidogion eu hunain, ac yn ol eu dullweddau eu hunain; eu bod yn cael eu cau allan o Athrofäau Rhydychain a Chaer Grawnt; a'u bod yn cael eu gorfodogi i dalu trethi eglwysig.

Addoedwyd hyd ddydd Llun, Chwef. 10, pan ymgyfarfuant drachefn; a chymerai Esgob Derry y llwon a'i eisteddle. Arglwydd Ellenborough a roddodd rybudd o'i fwriad i alw am drefnu cyfeisteddfa ddetholedig i ystyried pob Deisebion o barth cauad tiroedd agored.

CHWEF. 11. Cytiwynai y Duc o Richmond Ddeiseb o Sussex yn erbyn degymau. Arglwydd Ellenborough a wnaeth gynnygiad yn ol ei rybudd y dydd o'r blaen, â'r hwn y cyttunwyd, a sefydlwyd Cyfeisteddfa. Yna bu peth ymddyddan rhwng Is-Iarll Strangford ag Iarll Grey, o barth perthynasau masnachol y Deyrnas hon â Ffrainc. Yn yr ymddyddan, mynegai y Prif weinidog, fod y ddwy Deyrnas wedi trefnu Dirprwywyr i geisio llunio cyngrhair masnachol a fyddai yn fuddiol i'r ddwy wlad; ond na allai efe fynegi etto, pa ryw gyfnewidiau a allent gymeryd lle mewn canlyniad i hyny : ond ei fod ef yn meddwl wrth fwrw golwg ar ein perthynasau à Galluoedd Tramor, fod genym le i obeithio am ëangiad a ffyniant ar ein masnach.

CHWEF. 17, Cyflwynai Esgob Llundain ddau Eirchiad oddiwrth Arch-diacon, ac

eglwyswyr Ely; y naill yn achos gwelliant yn y gyfraith am gadw y Sabbath, a'r ilall yn cynnwys gwrth-dystiad yn erbyn unrhyw weithred a niweidiai yr Eglwys Sefydledig.

CHWEF. 18. Cyflwynai Arglwydd Kenyon Ac Iarll RomDdeiseb cyffelyb i'r un olaf. ney ac Arglwydd Dacre a gyflwynent rai yr Ymneillduwyr.

oddiwrth

CHWEF. 19, 20, 21. Cyflwynid amryw Eirchion oddiwrth yr Ymneillduwyr; ac eraill oddiwrth gyfeillion yr Eglwys Sefydledig.

TY Y CYFFREDIN.

Yr oedd yn gorwedd mewn trefn ar lyfr Ty y Cyffredin, Hysbysiadau am 134 o Gynnygiadau, i'w rhoddi dan sylw yn yr Eisteddfod bresennol; a'r dydd cyntaf o ym. gyfarfyddiad y Senedd, rhybuddiwyd y tŷ am oddeutu deg ar hugain o Gynnygiadau

a amcanai rhai o'r aelodau eu gwneyd yn nghorph yr Eisteddfod hon.

O'r cynnygiadau hyn y mae saith neu wyth yn dwyn perthynas âg iawnderau yr Eglwys, neu sefyllfa wladol ei haelodau, megys hawl yr esgobion i eistedd yn nhy yr Arglwyddi, &c. Un arall gan Mr. O' CONNELL, am ail sefydliad Senedd gartrefol yn Iwerddon; ac un arall gan Mr. BISH, yn attolygu i'w Fawrhydi gynnal ei Lŷs a'i Senedd yn achlysurol yn Iwerddon. Amrai eraill yn attolygu cyfnewidiad yn mharhâd Senedd, a'i bod yn Senedd bum, neu dair blwyddol.-Amrafael gynnygiadau am gyf. newidiadau, neu ddiwygiadau mewn rhyw bethau perthynol i Weithred y Diwygiad. Un gan Mr. O'CONNELL i ddiogelu cywirach adroddiad yn y Newyddiaduron o ddadleuon y Tŷ; ac arall, er cymhell y Tŷ | i gyfarfod am ddeg y boreu, ac ymadael wyth yn yr hwyr: ar y cyfan, y mae tua,25 o Gynnygiadau i'w gwneuthur o barth cyfansoddiad, neu ddull y Senedd. Tebygir oddiwrth yr Hysbysiadau hyn hefyd, y bydd ymladdfa gethin eleni yn achos y trethi; ac y gwneir egniad grymus gan rai o Gynnrychiolwyr y bobl i roddi heibio bob taliadan diangenrhaid, fel yr ysgafnhaer y trethi hyd y galler. Heblaw hyn hefyd, y mae Cynnygiadau at ddiwygiad yn y Gyfraith wladol, mewn perthynas i gospi dyledwyr â charchar;-i attal ymladd ornest;-i wrthsefyll cynnydd anghymedroldeb, ac anfoesau yn y trefydd mawrion a'r prif borthladdoedd; am well ymddygiad ar y Sabbath ;—am ddiddymiad cyfreithiau usuriaeth;-yn erbyn gorfodogi dynion i fyned i'r llynges;-yn erbyn fflangellu yn y fyddin; am well darpariaeth at ddysgeidiaeth gyffredinol plant y wladwriaeth, &c., &c.

Gwelir yn amlwg wrth y crybwyllion uchod, fod llawer o waith o flaen ein Seneddwyr eleni etto: a thebyg ddigon y bydd yno lawer o ddweyd; ond y mae lle i ofni mai prinach fydd y gwneyd etto; o ddau ddrwg, gwell areithiau na chyfreithiau drwg: ac os na wnant dda, goreu pa leiaf a wnelont o ddrwg: a diau mai ein dyledswydd ni fel deiliaid, yw gweddio mwy drostynt, a chablu llai arnynt.

at weinidogion y Llywodraeth, A oedd y cyfryw gyhuddiad yn wirionedd? I'r hyn yr attebai Arglwydd Althorp, Na bu neb o'r Seneddwyr Gwyddelig yn annog y llywodraeth, fel y crybwyllid, hyd y gwyddai efe : etto fod ganddo reswm i gredu fod mwy nac un o'r aelodau Gwyddelig er siarad yn llym a phleidleisio yn erbyn yr ysgrif er rhoddi awdurdod helaethach i'r fyddin i ddarostwng terfysgoedd yn Iwerddon, yn arfer iaith wahanol mewn cyfeillach neillduol. Dilynwyd hyn â siarad lled boeth rhwng Pennaeth yr Iwerddon (D. O'Connell) a Canghellwr y Trysorlys; ac yn y man cyfodai y Gwyddelod fel gwenyn, a gofynai amryw o honynt, ai hwynt-hwy a olygid yn y cyhuddiad? O'r diwedd, Arglwydd Althorp a nodai Mr. Sheil fel un o'r rhai a gyhuddid fel y cyfryw; erbyn hyn yr oedd dirfawr derfysg drwy y Tŷ, a chan yr ofnid i'r ddau foneddwr fyned i ymladd ornest o'r herwydd, tybiodd y Tŷ yn addas i roddi y ddau mewn dalfa hyd oni chaid sicrwydd ganddynt na chanlynent ar y ddadl oddi allan i furiau Tŷ; a'r hyn y cydsyniodd y ddau yn fuan ar ddymuniad eu cyfeillion, ac yna hwy a ryddhawyd; a phenderfynwyd trefnu Cyf. eisteddfa i chwilio i'r peth.

CHWEF. 6. Cymerai rhai aelodau newydd. ion y llwon; a derbynid Eirchion o amrafael natur.

CHWEF. 7. Cynnygiwyd a darllenwyd rhai Ysgrifau lleawl, yna ffurfiwyd y Tŷ yn Gyfeisteddfod er ystyried traul y Deyrnas ; ac ar ol hyny ymholai Mr. Hume am gyfrifon o'r cospedigaethau corphorawl a fu yn y fyddin Frytanaidd yn Mrydain Fawr a'r Iwerddon yn y blwyddau 1830-31 ac 1832; a'r hyn y cydsyniwyd. Yna gofynodd am gyfrifon o'r treuliadau o gynnal y milwyr cartrefol o'r laf o Ionawr 1816 hyd Ionawr 1, 1834.

CHWEF. 10. Cyflwynwyd amryw Ddeisebion oddiwrth laweroedd o gynnulleidfaoedd Ymneillduol; yn erfyn am gyfnewidiad yn y gyfraith am brïodi, am restriad cyffredinol, ac yn erbyn trethi Eglwysig gorfodawl, a threuliwyd llawer o amser yn achos y cyhuddiad a ddygasid yn erbyn Mr. Sheil.

CHWEF. 11. Bu dadl frwd a maith yn achos Gwobrwy y Tywysog Leopold, yn awr Brenin Belgium: a phenderfynwyd Cyfeisteddfod i ystyried traul etholiadau.

ALGLWYDD ALTHORP, A MR. SHEIL. Yr oedd un Mr. Hill, aelod Seneddol dros Hull, wedi dywedyd mewn rhyw giniaw CHWEFROR 13. Cyflwynid lluaws o Eirchcyhoeddus er's tro bellach, fod rhai o'r ion oddiwrth amryw gynnulleidfaoedd o YmSeneddwyr Gwyddelig yn annog y Llywodr- neillduwyr, a llefarai amryw foneddigion yn aeth o'r neilldu i ddwyn rhai ysgrifau yn wresog iawn o'u plaid ar yr achlysur; gan mlaen, pan oeddynt yn pleid-leisio yn gy-ganmol eu ffyddlondeb fel deiliaid, a dadleu hoeddus yn erbyn yr unrhyw; a pharodd hyn gynnwrf nid bychan yn mysg Cynnrychiolwyr yr Iwerddon: a llawer a daerwyd ac a amheuwyd pwy oedd y bradwr, neu y bradwyr hyd ddydd Mercher, Chwef. 5, pan ddug Mr. O'Connell yr holiad adref

cyfiawnder eu gofynion, am gofrestriad cyfreithiol o'u bedyddiadau, a hawl i briodi a chladdu eu pobl eu hunain, yn eu dull eu hunain. Cyflwynid amryw Eirchion eraill, gan mwyaf yn nghylch diwygiad yn yr Eglwys.

HANESION TRAMOR.

FFRAINC.

Chwef. 14. Ar gynnygiad Arglwydd Althorp, ffurfiwyd y Tŷ yn Gyfeisteddfod, i ystyried ansawdd cyllidau y Deyrnas, a'r Canghellwr a roddai rag-ddarluniad o'r gôd wladol i'r Nid oes nemawr newyddion o bwys wedi aelodau, a chydunir ar bob llaw, ei bod yn ein cyrhaedd or Deyrnas hon yn ystod y mis olygfa led ddymunol. Mae yr ardreth bre- diweddaf, heblaw fod y llywodraeth hono yn senol yu fwy na'r draul o fwy na mila hannero cyfarfod a chryn rwystrau, oddiwrth rai o'r filoedd o bunoedd; a rhag olygai'n obeithlawn Seneddwyr poblogaidd, y rhai a fynent ysy gellid cymhwyso deuddeg can-mil o bun- gafnhau ar y wladwriaeth, a lleihau trauloedd at leihau y trethi; a chynygiai ddilëuiadau y Deyrnas, fel y gellid gostwng y trethi, trêth tai annedd: ac i'r boneddigion a gwyn-acysgafnhau beichiau y bobl. Mynasant gael ent na buasai y lleihâd uchod yn cael ei lleihau y fyddin o'r hyn a gynnygiai prif gymhwyso at ysgafnhau beichiau yr amaeth- weinidog y llywodraeth, sef 370,000, heb yr wyr, efe a addawai gyfnewidiad yn y Deg- hyn, eb efe, ni ellid cynnal anrhydedd y wm, a diwygiad yn ngweinyddiad cyfraith y Deyrnas ; ond y mae y Cyfeisteddwyr cyntlodion, yr hyn a ysgafnhâi fwy arnynt, nac nilgar, yn amcanu rhoddi prawf ar hyny, â unrhyw ostyngiad bychan a allent wneyd ar dim ond 290,000 o wyr. y trethiad cyffredinol, yn ansawdd bresenol cyllidau y Deyrnas.

Cyn ymadael y diwrnod hwn, dug y Cyf. eisteddwyr a benodasid i chwilio i natur y cyhuddiad a ddygid ar Mr. Sheil, eu had. roddiad i mewn, yr hwn a gynnwysai lawn ddiheuriad i'r boneddwr.

Gwnaed hysbysiad swyddol yn ddiweddar hefyd, fod Algiers i gael ei gwneuthur yn Drefedigaeth o Ffrainc, a chynnygir i 19,000,000 o francs, gael eu neillduo at adeiladu amddiffynfeydd, gwneuthur ffyrdd, pontydd, a gweithfeydd eraill, angenrheidiol er gwelliant y Drefedigaeth newydd, a'i di

Chwefror 17. Cyflwynwyd amryw Eirchionogeliad rhag rhuthriadau yr Arabiaid: ac y oblaid hòniadau yr Ymneillduwyr, ac yn erbyn Degymau, &c.

Ac wedi ffurfio y Tŷ yn Gyfeisteddfod, dygwyd traul y llynges dan sylw, wrth yr hyny deallwn fod y llynges yn fwy y flwyddyn hon nac ydoedd yr un ddiweddaf, ac etto yr amcanir i'r draul fod yn llai o fwy na naw ugain mil o bunoedd. Yr holl leihâd a wnaed gan y Gweinidogion presennol yn nhraul, llynges er y flwyddyn 1831, yw pedwar cant ar ddeg o filoedd o bunoedd.

y

Chwefror 18. Cyflwynwyd llawer o Eirchion oddiwrth yr Ymneillduwyr, cyffelyb o ran eu cynnwys i'r rhai a grybwyllwyd o'r

blaen.

Cynnygiodd Mr. D. W. Harvey, fod Cyf. eisteddwyr detholedig i gael eu penodi i chwilio i ansawdd y wobrwy-restr, &c., ond ei gynnygiad a wrthodwyd, ac ar raniad y Tŷ, trodd y fantol i'w erbyn, a dim ond naw again a dau o'i du. Yna Mr. Harvey a'u hysbysai ei fod ef yn bwriadu gwneyd cynnygiad cyffelyb ryw ddiwrnod arall.

Chwefror 19. Cyflwynwyd amryw Eirchion yn gofyn am dyny y dreth oddiar y brâg; a cheisiai Mr. Cripps ganiatâd i ddwyn ysgrif i mewn er diwygio cyfraith etholiad y rhaith-holydd gwladol.

mae y gair ar led mai Duc Nemours, ail fab Brenin Ffrainc, sydd i fod yn rhaglaw ar y Drefedigaeth. Deallwn fod llywodraeth Ffrainc wedi penderfynu na cha y Pwyliaid nawdd a chartref yn eu tiriogaethau hwy.

PORTUGAL.

MAE achos Don Miguel yn gwaelu o hyd yn y wlad hon; ac y mae yn dra thebygol Yr oedd efe a'i wyr yn warchäedig yn Sanna fydd ganddo fodd i sefyll nemawr yn hwy. fewn, a'r gelyn oddiallan yn eu blino, a'u tarem yn ddiweddar, lle yr oedd yr haint o lleihau yn ddychrynllyd: fel y dywedid rai prydiau yn ol, fod o dri i bedwar ugain o'r milwyr yn y mae gwyr Don Pedro yn ymgalonogi bob meirw bob dydd. Ar y llaw arall, dydd, fel y maent yn deall fod eu gelynion ysgarmesau gwaedlyd wedi cymeryd lle rhwng yn digaloni; a'r canlyniad yw fod amryw ddwyblaid yn ystod y mis diweddaf.

y

HISPAEN.

Dysgwylir y bydd y Cortes, Senedd wladol yr Hispaen, yn cael ei galw ynghyd oddeutu dechreu Ebrill nesaf; a deallwn fod

egwyddorion rhyddid yn parhau ar gynnydd yn y wlad hone.

y gallont gan fwriadu ymgryfhau eu goreu i wneuthur un rhuthr egniol yn mis Ebrill.

Etto ofnir fod y Carliaid yn llawer cryfach nac y meddylir yn gyffredin eu bod, a'u Chwefror 20. Dug Mr. Littleton ei gyn-bod yn gochel ymladd â gwyr y frenines hyd nygiad addawedig o barth Degymau yr Iwerddon yn mlaen, gan hysbysu y Tŷ y dygai ei Ysgrif yn mlaen yn fuan, yn yr hon y cynnygid gosod math o dreth ar feddianwyr tiroedd yn Iwerddon yn lle y Degwm.

Chwefror 21. Treuliwyd llawer o amser i ymddadleu yn achos Cyfraith cabl-draith, ac yn achos caledi yr amaethyddion,

Dywedir fod gan bleidwyr Carlos ddeuddeg mil o wyr wedi eu harfogi yn dda at eu galwad pan y mynont, ac y gallent gasglu byddin o fwy nac ugain mil i'r maes yn rhwydd, pe meddent ddigon o arlwy rhyfel iddynt. Amser a ddengys pa fodd y trŷ y glorian.

[blocks in formation]

1. Duwdod Crist. 2. Ei ddyndod. 3. Yr angenrheidrwydd o'i fod yn Emmanuel, Duw-ddyn. NID Duw creedig neu wneuthuredig yw Crist, fel y dywaid yr Ariaid, na Duw o herwydd ei swyddau, fel yr haera y Sociniaid: ond y mae Grist yn Berson dwyfol, anfeidrol, a thragywyddol, heb fod yn drais iddo ei dybied ei hun yn ogy fuwch â Duw, gan ei fod yn wir lun ei Berson ef, &c.

t

law Moses, ac a'i ogoneddus fraich, gan hollti y dyfroedd o'u blaen hwynt, ac a'u harweiniodd trwy y dyfnderau, &c."

Ac nid oes dim yn fwy sier, nac mai Crist oedd y person a'u harweiniodd ac a'u gwaredodd; canys yr apostol a ddywaid,-"Na themtiwch Grist, megis y temtiodd rhai o honynt hwy, ac a'u dyfethwyd gan y seirph." Ac efe, sef yr Arglwydd Crist, a welodd Mae amryw bethau yn profi fod Crist yn Esaiah mewn dull mawreddig, ar eisteddfa Dduw yr un wedd a'r Tad a'r Yspryd. uchel a dyrchafedig, a seraphiaid pur y

1. Yr enwau dwy foi a roddir iddo yn y nefoedd yn ei gyfarch dan enw gogoneddus a gwirionedd. dwyfol,-"Sanct, Sanct, Sanct, yw Arglwydd Dduw y.lluoedd."

2. Y rhagoriaethau dwyfol a briodolir iddo. 3. Y gweithredoedd y mae yn eu cyflawni. 4. Yr addoliad a orchymynir ac a roddir iddo.

Ac y mae yr Efengylwr Ioan yn datgan mai Crist oedd efe : canys eb efe, "Y pethau hyn a ddywedodd Esaias, pan welodd ei Efe a ymddangosodd i Moses yn y Berth, ogoniant ef, ac y llefarodd am dano ef." gan ei alw ei hun yn Dduw Abraham, Duw Prophwydwyd hefyd am Ioan fedyddiwr, y Isaac, a Duw Jacob.-Yr YDWYF YR HWN byddai iddo ef barottoi ffordd yr ARGLWYDD, YDWYF, yn ARGLWYDD a JEHOFA: Ac mai neu ffordd JEHOFA (sef Crist,) ac y mae Crist oedd yn llefaru wrth Moses sydd yn geiriau nodedig i brofi dwyfoldeb Crist yn amlwg; oblegyd ni roddir yr enw angel un Ioan 1, 1. "Yn y dechreuad yr oedd y amser yn ngair y gwirionedd, i'r Tad nac i'r . Gair, a'r Gair oedd gyda Duw, a Duw oedd Yspryd. "Ac angel yr Arglwydd a ymddang-y Gair."-Yn y dechreuad, cyn gosod sylosodd iddo mewn fflam dan o ganol y berth;" faeni y mynyddoedd, cyn gwneuthur y ddaear -sef angel mawr y cyfamod, angel ei gyd- na'r maesydd, sef yn nhragywyddoldeb dirychioldeb ef, yr hwn a'u hachubodd hwynt, ddechreu, pryd nad oedd yn bodoli ond Duwyn ei gariad, ac yn ei drugaredd y gwaredodd dod yn unig: gan hyny, y mae Crist yn wir efe hwynt; "Efe a'u tywysodd hwynt â deheu- Dduw. A phan y mae y Tad yn llefaru am

97

yr angelion creedig, ac am y Mab yn gyfer- | yw yr un, ac yn dragywydd.”

byniol iddynt, y mae efe yn dywedyd,—“Yr hwn sydd yn gwneuthur ei angelion yn ysprydion, a'i weinidogion yn fffam dân: ond wrth y Mab, dy orseddfaine di O Dduw, sydd yn oes oesoedd,"-Rhaid ymattal ar hyn.

3. Gellir profi Duwdod Crist, oddiwrth y gweithredoedd a gyflawnodd, ac y mae yn gyflawni. Efe ei hun a ddywedai, ei fod yn gweithredu yr un gweithredoedd a'r Tad:—“V mae fy Nhad yn gweithio hyd yn hyn, ac yr ydwyf finnau yn gweithio."—"Yn wir, yn wir meddaf i chwi, ni ddichon y Mab wneuthur dim o honaw ei hunan; eithr yr hyn a welo efe y Tad yn ei wneuthur: canys beth bynag y mae efe yn ei wneuthur, hyny hefyd y mae y Mab yr un ffunud yn ei wneuthur."

2. Yr ail beth a brofa Dduwdod Crist, yw y rhagoriaethau dwyfol a briodolir iddo ef. Dywaid yr apostol fod holl gyflawnder y Duwdod yn preswylio ynddo ef, sef bod pob priodoledd berthynol i'r Tad ac i'r Yspryd, yn berthynol i'r Person anfeidrol hwn hefyd. Pe byddai un yn eisiau, ni byddai pob cyflawnder ynddo. Ond y mae pob cyflawnder neu bob priodoledd ddwyfol ynddo ef. Mae tragywyddolrwydd diddechreu a di- ion, nerth i wywedigion, iechyd i gleifion, ddiwedd yn briodol iddo.

Efe, sef Crist, sydd yn cynnal y ddaear ar ei eholofnau; canys ynddo ef y mae pob peth yn cyd sefyll—Mae y gwyrthiau rhyfeddol a wnaeth efe; rhoddi llygaid i ddeill

bywyd i feirwon, &c., nid yn unig yn profi ei

“Myfi,” eb efe, “yw Alpha ac Omega, yanfoniad gan y Tad, ai fod yn Fessiah; ond dechreu a'r diwedd." Hefyd y mae gallu anfeidrol yn brïodol iddo ;—“Trwyddo ef y gwnaethpwyd pob peth," yn nechreuad amser; nid trwyddo ef fel offeryn; ond trwyddo ef fel achos. Efe a fu uwch ben y gwagle yn y dechreuad, yn bloeddio "Bydded," ac yn ol ei air ef y bu.-Daeth creadigaeth brydferth a chyflawn, o groth diddym, trwy nerthoedd ei air ef. "Trwyddo ef y gwnaeth pwyd pobpeth ac hebddo ef ni wnaethpwyd dim ar a wnaethpwyd."

Y mae yn holl bresennol Pan oedd efe o ran ei gorph, a'i bresennoldeb dynol gyda Nicodemus, yr oedd o ran ei Dduwdod yn y nef y pryd hwnw : canys efe ei hun a ddywedai, "Ni esgynodd neb i'r nef, oddieithr yr hwn a ddisgynodd o'r nef; sef Mab y Dyn, yr hwn sydd yn y nef."

Mae yn hollwybodol hefyd. Nid oedd raid tystiolaethu o neb iddo am ddyn, o her. wydd efe a wyddai beth oedd mewn dyn: ac y mae cyffes Pedr wrtho yn briodol iawn i'r perwyl hwn,-"Ti a wyddost bob peth, ti a wyddost fy mod yn dy garu di.”

Mae yn anghyfnewidiol hefyd, ac nid yw y rhagoriaeth yma yn briodol i neb ond i Dduw yn unig.-"Iesu Grist, ddoe, a hedd.

y

hefyd ei fod yn Dduw: gan na allasai neb ond Duw gyflawni y cyfryw weithredoedd nerthol. Hefyd, y mae ei fod wedi cyflawni gwaith mawr prynedigaeth yr eglwys, yn nghyd a'r anfeidrol wiwdeb oedd yn ei werthfawrocaf waed i wneuthur cymmod dros an wiredd, a bod yn iawn i gyfiawnder; fel gellir dwyn y caffaeliaid oddiar y cadarn, á rhyddhau y rhai a gareharwyd yn gyfiawn mewn cyfiawnder drwyddo ef, yn profi hyn. Gan na allasai neb ond Duw a Duw yn unig gwblhau y gweithredoedd hyn, ymaent yn profi yn amlwg fod Crist yn Dduw.--Hefyd, yr oedd ei adgyfodiad ef oddiwrth y meirw, yn profi ei fod ef yn Fab Duw mewn gallu: ac efe yn y dydd olaf a gyfyd y meirw, drwy nerth ei air a'i leferydd. “Y rhai sydd yn y beddau, a glywant lef Mab Duw, a'r rhai a glywant a fyddant byw." Yeyfryw weithredoedd ydynt yn profi yn ddiwrth-ddadl ei fod ef yn wir Dduw.

4. Mae yr addoliad a orchymynir ac a roddir iddo yn profi ei Dduwdod: oblegyd mae y gwirionedd sanctaidd yn gwahärdd rhoddi addoliad i neb ond Duw yn unig. Mae y Person anfeidrol hwn yn wrthddrych addoliad angelion a dynion: oblegyd pan

« PreviousContinue »