siam de Locheslea, cum omnibus pertinentiis et libertatibus suis. Manerium etiam de Pachintona cum omnibus pertinentiis et libertatibus suis, ex dono Gaufridi de Clinton, et concessione Henrici de Ardena, et Hugonis fratris sui per servicium dimidii militis. Et Lamintonam totam cum pertinentiis et libertatibus suis ex dono et concessu prioris et conventus de Coventre per servicium dimidii militis. Et ex dono Nicholai filii Nigelli, et Margaretæ uxoris suæ, hæremitorium de Calewich, cum terra et nemore, et cum ecclesia de Adalacheston, et cum omnibus aliis pertinentiis et libertatibus suis, sicut eorum carta testatur. Et sex solidatas terræ in Normanton ex dono Willielmi de Alneio, et concessu Roberti Banaster. Et terram de Stallintona quam canonici habent ex dono Nicholai Malveisin, et concessu Stephani de Budls per v. sol. annuatim, sicut in donatorum cartis et scriptis continetur, Et v. virgatas terræ in Wlurichestona. Quare volo, &c. Test. Thoma archiepisc. Cantuar. magistro Gaufrido archidiacono Cantuar. Roberto comite Leicestriæ, Ricardo de Humet constabulario, Manassero Bisset dapifero, Henrico filio Geroldi camerario, Goscelino de Baliolo apud Westmonasterium.

NUM. VIII.

Carta Nicholai de Greselei, de Ecclesia de Longford.

[Adhuc ex præfato registro de Kenilworth.]

EGO Nicholaus de Greseleia, concessu Willielmi fratris mei, et Margaretæ uxoris meæ, pro anima Nigelli patris mei, et assensu Rogeri episcopi Cestrensis, concessi ecclesiæ S. Mariæ de Kiningwurd, &c. ecclesiam de Longford, cum omnibus pertinentiis, quæ sita est in patrimonio uxoris meæ Margaretæ; quam elemosinam uxor mea Margareta donavit præfatæ ecclesiæ de Kinningwurd, concensu Gaufridi camerarii, fundatoris ejusdem ecclesiæ, sub cujus cura fuit per tempus non modicum, et patrimonium ejus totum : Et hanc donationem, quam uxor mea fecit, ratam habui. Et quod hanc concessionem, et uxoris meæ donationem firmam et stabilem imperpetuum manere, volo et firmiter constituo, ut prænominati canonici de Keningwurd, et fratres de Calwich habeant et teneant hanc meam elemosinam, cum terris et decimis, &c. liberam ab omni servicio et exac

tione seculari. Testes Radulfus prior de Stanes, Johannes propheta, Radulfus de S. Quintino.

NUM. IX.

missam de dulcissimo nomine Jhesu gerimus, et specialiter quod tale opus magnificum misericorditer in Domino inceptum aliquo casu emergente non cedat in ruinam seu vastitatem, de gratia nostra speciali, ad laudem et honorem omnipotentis Dei, ac intemeratæ Virginis Mariæ matris ejus in cujus honorem dictum monasterium fundatum existit, et omnium sanctorum cæli, necnon ad augmentum divini cultus in eodem monasterio, dedimus et concessimus licentiam, ac, pro nobis et hæredibus nostris, quantum in nobis est, per præsentes, licentiam damus et concedimus prædictis nunc abbati et conventui et eorum successoribus quod ipsi terras, tenementa, et redditus annui valoris quadraginta librarum, ultra reprisas, quæ de nobis seu de quocunque alio tenentur in capite, adquirere, ac aliis mediis et modis quibus meliùs fecerint, sibi et successoribus suis in suos proprios usus, pro perpetuo possidenda, optinere possint et valeant. Habenda et tenenda omnia prædicta terras, tenementa, et redditus, annui valoris quadraginta librarum, ultra reprisas, per præfatos abbatem et conventum et eorum successores adquirenda, aut aliter, ut præmittitur, optinenda, eisdem abbati et conventui et eorum successoribus imperpetuum in manum mortuam, absque fine seu feodo nobis in cancellaria nostra sive in hanaperio cancellariæ nostræ proinde reddendo seu solvendo; statuto de terris et tenementis ad manum mortuam non ponendis edito in aliquo non obstante. Eo quod expressa mentio de aliis donis sive concessionibus, præfatis abbati et conventui, et successoribus suis, per nos vel progenitores nostros perantea factis, in præsentibus minime facta existit, aut aliquo alio statuto, actu, sive ordinatione, in contrarium factis, non obstantibus. In cujus, &c. Teste Rege apud WestmonastePer breve de privato sigillo.

rium decimo tertio die Novembris.

NUM XI.

Deditio Abbatiæ de Kenelworth Ordinis Sancti Augustini in Manus Regis Henrici Octavi, per Abbatem et Conventum. [Stev. Contin. tom. ii. App. Num. CCCCXII. ex autogr. penes Wil. Stanford de Salford Abbatis in Com. Warwicensi, arm.] OMNIBUS Christi fidelibus ad quos præsens scriptum pervenerit, Simon Jekes abbas monasterii sive abbatiæ beatæ Mariæ Virginis de Kenelworth in comitatu Warrewici ordinis sancti Augustini et ejusdem loci conventus, salutem in Domino sempiternam. Noveritis nos præfatos abbatem et con

de Longford. [Ibid.]

UNIVERSIS, &c. Margareta uxor Nicholai, filii Nigelli de Longford, salutem. Sciant, &c. quod ego, pro animabus prædecessorum meorum, dedi canonicis de Kiningwurd, ecclesiam de Longford, cum pertinentiis, quæ sita est in patrimonio meo; et hanc meam donationem, dominus meus Nicholaus ratam habuit, &c. Testibus Simone filio meo, Reginaldo serviente canonicorum de Calwich, &c.

NUM. X.

Licentia a Rege Henrico Octavo Abbati et Conventui de Kenelworth, Canonicorum Sancti Augustini, quod ipsi adquirere possent Terras, et alios Redditus Annui Valoris quadraginta Librarum.

[Fæd. et Convent. vol. xiii. p. 310. A. D. 1511. an. 3 Hen. VIII. Pat. 3 Hen. VIII. p. 1, m. 5.]

Rex omnibus ad quos, &c. salutem. CUM Monasterium canonicorum beatæ Mariæ de Kenelworth, in comitatu nostro Warwicæ, de fundatione et patronatu nostris existat, ac pro eo quod abbas et conventus ejusdem monasterii et eorum successores unam missam solempnem de nomine Jhesu quolibet die Veneris per annum (die Parasceves dumtaxat excepto) ad laudem et honorem omnipotentis Dei, cum una collecta speciali in eadem missa, pro salubri statu nostro et Katerinæ consortis nostræ, necnon cum ab hac luce migraverimus unam aliam collectam specialem pro animabus nostris celebrare intendunt imperpetuum. Ac etiam pro eo quod prædictum monasterium tantis possessionibus congruis minus sufficienter dotatum modo existat, sciatis quod nos, nedum præmissa verum etiam animarum nostrarum salutem merito contemplantes, ac ob singularem devotionem quam in prædictam

beratis ita scienter et mero motu nostris ultro et sponte, dedisse, concessisse, et per præsentes damus, concedimus, reddiHenrico octavo Dei gratia Angliæ, Franciæ, regi, &c. tomus, et confirmamus illustrissimo principi et domino nostro tum dictum monasterium sive abbatiam nostram de Kenelworth ac totum scitum, fundum, circuitum, et præcinctum ejusdem, necnon omnia et singula maneria, dominia, terras, tenementa, possessiones, hæreditamenta, et jura nostra, tam infra dictum comitatum Warrewici quam infra comitatus Gloucestriæ, Wigornia, Northamptoniæ, Buckinghamiæ, Somersetiæ, Oxoniæ, et alibi infra regnum Angliæ, Walliæ marchias, eorundem eidem monasterio sive abbatiæ de Kenelworth spectantia, habenda et tenenda et gaudenda dictum monasterium dominia, maneria, et cætera præmissa, cum pertinentiis præfato invictissimo principi et domino nostro regi, hæredibus, et assignatis suis imperpetuum. In quorum testimonium nos præfati abbas et conventus huic scripto sigillum nostrum commune apponi fecimus. Dat. decimo quinto die Aprilis anno regni dicti domini nostri regis vicesimo nono. Concordat cum recordo quoad præmissa et examinatum per

5387. 19s. 4d.

were changed in the time of Henry the First into a Convent of Regular Canons from Kenilworth, to which House this Priory was a Cell till about the year 1260, when another lord Robert Stafford got it to be freed from any subjection to Kenilworth, save only the right of patronage and a yearly pension.

Dugdale beside the Legend of the Foundation, and the Copy of a metrical Table relating to the History of the House, which was suspended in the Priory in the time of Henry the Eighth, has preserved a charter of Enisanus de Waleton. and Ernald his son to the canons of Kenilworth of the church of Stanes; a charter of Nicholas de Stafford relating to the same; the grant of Hortone and Grettone by Robert de Stafford; a confirmation of King Henry II.; a charter of William Pantolf of the third part of the tithes of his demesne of Cublesdon; a charter of R. de Suggenhill and Petronille his wife, of lands in Derlauston; and another of A. de Beauchamp of lands in Little Sandon."

În the 26th Hen. VIIIth. the gross income of this House amounted to 1291. 28. 11d. per annum; the clear income to 1191. 14s. 113d.c

The Ministers' Accompts in the 29th Hen. VIIIth.

give a detailed statement of the possessions as they stood vested in the Crown.d

The Site was granted in the 30th Hen. VIII. to George Harper.

THOMAS WESTHAUGH was prior of Stone t. Hen. VI. The Editors have not met with any Impression from the SEAL of this House.

There is a REGISTER of Stone Priory preserved in the Cottonian Library of Manuscripts, marked Vesp. E. XXIV. written on thirty-nine leaves of vellum, large octavo. In a blank leaf at the beginning, in Sir William Dugdale's hand is written "Registrum Cartarum Prioratus de Stone in com. Staffordiæ; ex dono Christopheri Baronis Hatton."

Another Transcript of Charters belonging to this Priory occurs in the same Collection, Cart. antiq. Cotton. XIII. 6.8

There are scarcely any Vestiges of this Priory now remaining. Cole says a new parish church was built at Stone about 1756, in the construction of which, the materials of the Priory Church were principally used.

NUM. I.

et Ruffini filiorum Wlferi Regis.

[Ex vetusto MS. in bibl. Cottoniana (sub effigie Othonis A. 16.) fol. 1.] SI Tullianæ facultatis foecunda facundia penetrans pectinasset pectus meum, et ad liquidum limâsset linguæ plectrum, sederet proposito prædicare ac panagerico stilo beatorum Wlfadi et Ruffini fratrum, puerorum profectò illustrium illustrare martirium. Ipsorum namque triumphales titulos ab ipsa sapientia patris accipimus commendatos, credimus consecratos. Cum enim Salvator noster suos athletas ad agonum armaret ac animaret, multimoda certamina pro nomine suo toleranda; præmonens et præmuniens prædixit inter cætera," Trademini à parentibus, cognatis et amicis, et morte afficient ex vobis." Îterum alibi dicit expressiùs et

a The substance of the Decree by which Stone was relieved from the principal part of its subjection to Kenilworth is given by Dugdale in his History of Warwickshire, edit. 1656. p. 158. from Registr. Giff. fol. 84 a. as well as the substance of a final agreement made between the two Houses in 1291, from Pat. 10 Edw. III. p. 2, m. 33. b See the App. Numm. IJI. to IX. d Num. XI.

e MS. Cole, Mus. Brit. vol. xxix.

p. 59.

See Num. X.

f It begins with Confirmatio Hervei de Stafford, fol. 1. Among other important charters in this volume are several of its privileges, foll. 16, 16 b. Carta Hen. II. Regis, fol. 16 b. Carta de Tysho, foll. 2, 2 b, 3, 3 b, 4. Carta de Wottona, fol. 4. Carta de Dorlawston, foll. 5, 5 b, 6, 7, 8, 9. Carta de Stalinton, foll. 9, 10. Carte de Mulewiz, foll. 10 b, 11. Frodeswell, fol. 11. Eccl. de Bradel. foll. 11, 11 b. Langele, fol. 11 b. Carta de Stafford, foll, 12, 12 b, 13, 36, 37, 14. Derlaxton, fol. 15. Carta de terra in Witewic, fol. 20 b. Normancote, fol. 21 b. Eccl. de Dulvern. fol. 22, 22 b. Eston, fol. 23. Hylde weston, fol. 24. Gubelstun, ibid. Eccl. de Chekkeley, fol. 28. De eccl. de Swyneverton, 29 Edw. III. foll. 30 b, 32, 32 b.

The Bibliotheca Stowensis, vol. ii. p. 140. speaks of another REGISTER at the Duke of Buckingham's at Stow, Press III. num. lxxi. said to be the same which Dugdale quotes as Lord Hatton's.

Its contents are, 1. (Illegible). 2. Carta Hen. II. regis eccl. S. M. de Kenilworth concessa de possessionibus. 3. Carta alia Hen. II. regis eccl. de Kenilworth facta de protectione. 4. Carta Roberti de Staford eccl. et canon. de Stone facta, de capella de Staford, de ecelesia de Thisho, de ecclesia de Wlfuuard cum capella, de eccl. S. Leon. in manerio de Madele, de Briano fil. Cadiho cum catallis suis, de molendino de Wottona, et de decimis venationis suæ. 5. Carta ejusdem de controversia inter Ernaldum de Waleton fil. Elusani et canonicos de Stan, A.D. 1103. 6. Carta Ernaldi fil. Enusani de Waleton de eccl. S. Wolfadi de Stan, et de terris in Stone et Waleton. 7. Carta Rob. de Staford confirmans Horton cum Grottona. 8. Carta Ernisani et Ernaldi filii sui, de eccl. S. Wolfadi de Stan, et de terris in Stan et Waleton. 9. Carta Nich. fil. Rob. de Statfort et Roberti primogeniti et hæredis sui Bernardo priori de Kining. et canonicis suis de eccl. de Stanis et de terris in Stanes et Waleton. 10. Carta Nicolai de Stafort et Roberti fil. sui Osberto fil. Rualdi concessa de capella de Stafort; cum decimis. 11. Carta Rob. de Staford de Westcota t. Sim. episc. Wigorn. 12. De capella S. Nich. in castella de Staford. 13. Memorandum de carta

tur propensior, ac merces in cœlo copiosior coronaque celsior, quantò fuisset sanguinis linea proximior persecutor. Quis enim dignè pensare poterit quos quantosve cruciatus cordis cum corporis tormentis pertulerit proles, dum suum carissimum cruentum carnificem, et proprium patrem perpetitur sui peremptorem? Quod quidem à Domino prædictum qualiter in prænominatis pueris fuerit adimpletum, aggrediatur agresti licèt relatu enodare noticia posterorum. Et quidem ad id agendum propria me incitavit devotio. Et ut plurimorum discretio censet, passio præfatorum antiquitùs descripta, ob stilum incultum et falsam grammaticam, quibus tota scatet, potiùs contemptui quam lectioni patet. O dolorem indicibilem, ô coronam inmarcessibilem, quando non trepidat aut tardat martiri mortem inferre, qui jure naturæ Rob. fil. Odonis ad Joh. episc. Wigorn. directa de eccl. de Lochesl. 14. Carta Rob. de Staford de terra in Frodeswelle et de medietate eccl. de Stoćes. In dorso, 15. Carta confirm. eccl. de Stanes concessa, sine anno. 16. Carta T. Cant. archiep. eccl. B. M. de Kinild' concessa de confirmatione. 17. Confirmatio Rog. Cestr. episc. eccl. S. M. et S. Wlfadi de Stanes concessa. 18. Carta Ric. Coventr. episc. super statu eccl. de Bradle. 11. Carta Walt. Coventr. episc. de eadem eccl. 20. Confirm. Simonis Wigorn. episc. ecclesiæ de Stan. et Bern. priori de Kining et canonicis concessa de ecclesia de Thisho. 21. Carta Walt. Coventr episcopi de controversia inter canon. de Stan. et Osbertum et clericos de eccl. de Swinwrtona. 22. Carta Rob. Heref. episc. de benedictione cimiterii de Herdewic in parochia de Thiesho.

Tanner's references to other Records are, "Vide in Registro Godefr. Giffard episc. Wigorn. fol. 84. Compositionem inter priorem de Kenilworth et priorem de Stanes, juxta decretum finale Rogeri episcopi Litchf. et Coventr. A.D. 1260. Ibid. fol. 376. Appropriationem eccl. de Tyso, Warw. A.D. 1294. In libro MS. de cartis Religiosorum exhibitis in quadam Visitatione dioc. Coventr. et Litchf. penes Petrum Le Neve arm. Norroy, fol. 278 b. cartam Enisani et Ernaldi editam, in Mon. Angl. ordinationem Rogeri episc. Coventr. et Lichfeld, de exemptione prioratus de Stanes a prioratu de Kenilwortb, A.D. 1260. (abbreviat. in Dugd. Warwic. p. 158.) cum confirmatione xx. sol. ex eadem. fol. 280. a. aliam finalem concordiam 7. Ric. I. de eisdem advoc. et pensione, et decimis de Normancote. Bullam P. Alexandri IV. de fon ordinanda vicaria in eccl. paroch. de Stanes. Fin. Warw. 1 Joan. n.. pro eccl. de Loxley. Plac. apud Westm. 26 Hen. III. Mich. rot. 2. pro advoc. eccl. de Wolward Warw. Cart. 35 Hen. III. m. 4. pro mercat. et feria apud Stanes, et pro lib. war. in Stanes et Stalinton. Fin. Warw. 51 Hen. III. Hill. rot. Plac. in com. Staff. 21 Edw. I assis. rot. 25 de terris in Waleton. Ibid. rot. 29. et quo. war. rot. 4. Pat. 19 Edw. II. p. 2, m. 13. Pat. 9 Edw. III. p. 1, m. 34 vel 35. Pat. 10 Edw. III. p. 2, m. 33. de compositione inter priorem de Kenilworth et priorem de Stanes, super subjectione et annua pensione. Pat. 16 Edw. III. p. 1, m. 13. pro eccl. de Maddelegh. Rec. in Scacc. 17 Ric. II. Mich. rot. 28. Ibid. 22 Ric. II. Hill. rot. 6. Pat. 3 Hen. IV. m. 10. pro ten. in Stanes et Walton. Pat. 17 Edw. IV. p. 2, m. . See also Taxat. P. Nich. IV. pp. 242 b, 243, 252. Abbrev. Plac. pp. 32, 96. Plac. de Quo War. p. 708.

p. 1,

There is a Paper Survey of this House t. Hen. VIIIth. in the Augmentation Office.

pro illius vita tuenda tenetur mortem sufferre. Beatos adoescentulos Wlfadum et Ruffinum natura generando germanos edidit, set eos gratia regenerationis in fide atque sanguinis effusione feliciori germine germaniores reddit. Dicuntur enim fuisse filii Wlferi regis Merciorum, et sanctæ reginæ Ermenildis; qui quarto anno post patris sui Pendæ paganissimi principis internitionem, paternum jure successivo susceperat sceptrum. Is namque baptizatus à Finano episcopo, votum vovit Domino se delubra dæmonum destructurum, et omnia ydola de regno suo deleturum, et Christianæ religionis cultum pro posse dilaturum. Hoc etiam iteravit promissum quando egregiam Ermenildam duxit in matrimonium. Hæc enim beatissima erat præclara genere et specie, set fide præclarior et sanctitate. Ex Exberto rege Cantuariæ genita ex atavis Francorum illustrissimis regibus descenderat, atque ex sanctissima regum orientalium Anglorum stirpe originem duxerat. Et quoniam præfatus Penda tum dolis tum Martij campi casibus alludentibus sibi, plures reges Angliæ tulit de medio, qui postremo ab Oswio fratre sancti Oswaldi cæsus cum cunctis pene principibus, satrapis atque satellitibus suis, ob illorum vindictam interiit justo Dei judicio, formidavit cor Wlferi filii ejus ne ob inimicitiam patris pari periret exitio. Prospiciens proinde sibi et suo regno, desponsavit sanctam Ermenildam, cunctis regibus extinctis consanguinitate vel affinitate connexam, destricto discretoque consilio, ut in tempore iracundiæ gratia ipsa fieret reconciliatio. Wlferus igitur regis nomen nactus et insigne, vota sua, quæ distinxerunt labia ejus, Domino reddere distulit; immo instigante quodam pravo atque perverso, nomine Werebod, qui erat ei à secretis, penè in apostasiam lapsus, à fide retrorsum abiit.

Erat iisdem Werbodus idolatra, vir Belial, satelles Sathanæ, minister, immo mali artifex, quod pater ejus Penda perpetraverat, quem sibi auricularium et consiliarium velud alterum Achitophel ac rectorem à se secundarium in toto regno suo, sicut Assuerus quondam Aman constituerat. Extitit corde versutus, ore vafer, opere versipellis, carne lubricus, mente tumidus. Hic in tantam elationem prorupit, ut peteret à rege dari sibi conjugem filiam ejus ætate adhuc parvulam, Werburgam vocabulo, quam ei regina peperit. Estimabat enim hujusmodi fœdere nuptiarum se in regno regi successurum, et in præsenti non modicam partem regni possessurum. Et quidem rex ipsius petitioni assensum præbuit, set regina maturiùs et consultiùs hoc omnino fieri prohibuit. Disposuit despondere illam uni viro virginem castam exhibere Christo; quod et fecit in tempore oportuno. Venerabilis enim Werburga spretis regii germinis procis, totius mundialis gloriæ pompaticum fastum fastigiumque fastidita, velut viola viroris inviolati vernabat decore, et quasi lilium florens ortum Domini suo virgineo venustabat candore.

Prænominati adolescentes germani virginis Werburgæ, insolentiam hominis pagani præsertim indignè tulerunt, et ejus præsumptuosæ petitioni, ne videlicet auditu digna judicaretur, in faciem restiterunt. Ab illo ergo die versutus ille doli artifex insidiabatur pueris, factus illis quasi lancea in latere, ac velut sudes in oculis. Illi verò proficiebant ætate et gratia sancti dilecti Deo et hominibus; et quamvis nondum regenerati per baptismum in Christo, quendam tamen sacri lavacri candidatum præferentes, placebant bonis operibus et optimis moribus. Erant autem specie clari, set morum elegantia clariores, gestibus faceti, astuti ingenio, diserti eloquio.

Suprà senes intelligentes, ultra sapientes, erga omnes munifici et liberales. Hiis et aliis similibus adornando actibus in benedictionibus dulcedinis suæ prævenit eos Dominus. Prior natu Wlfadus exutâ pueritiâ, jam adolescentiæ limen attigerat, et ut decet genus regium, aliquotiens aucupio, venatui tamen potissimum indulgebat. Set miro moderamine miserantis Dei dum feras venari concupiscit et consuescit ad mortem, à Domini venatoribus sagittatur, comprehenditur ad salutem. Quadam namque die, dum venatum pergeret, offendit cervum miræ magnitudinis, quem fugientem diuciùs solus solum insequebatur, sociis dispersis, ac nuto divino fatigatis. Cervus opaca silvarum irrumpens, ad habitaculum viri Dei Ceddæ infra nemoris condensa supra cujusdam fontis marginem constructum pervenit, seque in eundem fontem latitando lascitudinem requie refrigerioque recreando projecit. Famulus Christi Cedda misericordiæ visceribus affluens erga creaturas Dei; frondibus et foliis arboreis cervum occultando et refrigerando contexit; quo

niam ut in fine rei claruit, aliquid divinitus actitari per ejus obsequium intellexit. Nam collo ejus postmodum funem circumposuit, et requie refocillatum ad pabula carpenda in silvas abire præcepit.

Erat sanctissimus Cedda, teste Beda, ecclesiæ Lichefeldensis episcopus, virtutibus et signis præclarus. Qui profectò partem meliorem Mariæ sibi eligens, secretiùs et sacratiùs dulcedini contemplativæ inhians, solitariam vitam ibidem ad tempus ducebat, radicibus herbarum et fructibus arborum silvestrium se sustentabat. Venerabilis adolescens Wlfadus è vicino terens vestigia cervi, devenit ad cellam hujus hominis Dei. Quem intuens et salutans, sciscitabatur ab eo, quo devenisset cervus, quem tota die cum tanto sudore fuerat insecutus. Cui respondit sanctus. "Nunquid custos cervi tui sum ego? Non curo, non custodio feras silvarum seu pecora campi, vel volucres cœli, set agnovi et suscepi ductorem salutis tuæ ministerio cervi. Voluntas enim Domini præparantis cervos revelavit tibi condensa sacramentorum suorum, ut credas in nomine ipsius, et baptizeris in remissionem peccatorum tuorum. Perpulcro prænostico, immo indicio certi præsagii portendit et præostendit tibi cervus demersus in fontem salutaris baptismi lavacrum, quatinus ex sententia discere possis illud Daviticum, Quemadmodum desiderat cervus ad fontes aquarum, ita desiderat anima mea ad te, Deus; sitivit anima mea ad Deum fontem vivum ; quando veniam et apparebo ante faciem Dei?" Perplura etiam peroravit sanctus, persuadens et docens qualiter in misterio irrationalium animalium misteria sua revelare dignata sit divina sapientia in salutem fidelium. Nempe Noe nuntiavit post suum naufragium, mundi reparatricem siccitatem, per columbam, et ore subjugalis asinæ prophetæ cohibuit insipientiam, et obsequio corvi prophetam eximium pavit Helyam. Jure verò Dominus prophetarum tendens Jerosolimam ascendere dignatus est asinam et pullum, in conversionis utriusque populi figuram. Narravit nichilominus ei quod de beato Eustachio legitur, qualiter in specie cervi ei apparere Dominus dignabatur; et multa subjunxit quæ in gestis beatorum Martini, Jeronimi, et aliorum sanctorum patrum patrata signa de brutis animalibus inveniuntur.

Venerabilis Wlfadus vas electionis respondisse fertur ad verba sancti sacerdotis. "Verè venerande pater à sanctitate tua prolata testimonia credibilia facta fuissent nimis; et mihi ad credendum quæ persuades conducibiliora, si cervus quem capere conabar, quem in fonte occultasti, et fune collo ipsius circumligato in silvam abire jussisti, tuis precibus aut præcepto appareret continuo in nostra præsentia." Sanctus sacerdos protinus se in orationem prostravit. Et ecce cervus memoratus funem in collo gestans, è nemore prorumpens, eorum se conspectui exhibuit. Tunc sanctus surgens ab oratione ait adolescenti. "Intellige vel nunc, quia omnia possibilia sunt credenti; et si quis petierit Patrem quicquam in nomine Filii, fiet ei. Audi, ergo, fili et vide; inclina aurem tuam ad obediendum Christianæ fidei, ad percipiendam gratiam baptismi; qui enim crediderit et baptizatus fuerit, juxta Salvatoris promissum salvus erit."

Confortatus et corroboratus in fide Wlfadus, provolvit se ante pedes viri Dei; postulavitque sibi tribui regenerationem salutaris lavacri. Videns beatus Cedda juvenem in fide radicatum et fundatum, exultavit in Domino, gratias agens Deo salutari nostro qui inchoavit in ejus pectore habitationis suæ locum; impositaque manu catezizavit eum. Benedicens denique fontem, in eodem baptizavit illum in nomine Sanctæ Trinitatis, eidem effectus patrinus et pater spiritualis. Et quoniam advesperascebat et inclinata erat jam dies, pater sanctus secum filiolum pernoctare fecit, et cibo corporalis et spiritualis alimoniæ, prout potuit, illius utrumque hominem refecit. Perpulchrum simul spectaculum ibidem apparebat; sicut sanctus Cedda cum sancto Wlfado manebat, sic cervus cum jumento, agreste animal cum domito in omni mansuetudine stabat, accubabat, foenum carpebat. Mane facto, sanctus sacerdos missam celebravit, et neophitum suum dominici corporis et sanguinis participatione communicans, eum ecclesiæ corpori tanquam proprium et perutile membrum associavit. Cervus nichilominus ad jussionem patris Ceddæ nota nemora repetiit, et animus tironis Christi magis ac magis in fide ac caritate Dei proficit.

Ingressus Wlfadus viam veritatis, de fratris sui salute solicitus, suppliciter sanctum Ceddam deprecabatur, quatinus precibus suis impetrare satageret à Domino, ut fratri suo Rufino perveniendi ad Christianæ fidei religionem, affectum

ex se.

et effectum largiretur. Cui sanctus sævior ait. "Quid postulas à me exiguo præstari quod impetrare poteris à Domino in instanti? Fides enim tua fratrem tuum salvum faciet, et infra triduum ad agnitionem veritatis perducet; qui enim vos segregavit ex utero matris vestræ, ambos vocabit per gratiam suam ad se, justificabit in se, glorificabit Post hæc valefaciens Wlfadus viro Dei sanctum osculum illi libavit, benedictioneque ab eo petitâ et perceptâ, robustus in fide ad sua remeavit. Cumque appropinquaret castro patris sui â quo decesserat, quæ nunc vocatur Wlfere-Cestria, obvium habuit fratrem suum Rufinum magno mærore afflictum ex ipsius absentia. Suspicabatur illum ab aliqua discerptum bestia, sive ab aliquo adversario peremptum fuisse, vel illi aliquid aliud adversi accidisse. Hac de causa perplures suorum adunavit; et illum per concava vallium, per condensa nemorum, per lustra ferarum quærere disposuit. Illo verò viso, tristitia vertebatur in gaudium, trepidatio in trepudium, solicitudo in solacium. Sciscitabatur ab eo quo demoraretur? vel si rectè omnia circa se agerentur? Respondens Wlfadus, prospera cuncta erga se actitari asseruit; secretiusque illum alloquens, omnia quæ gesserat indicans illi, eadem facere attentiùs admonuit. Rufinus verò divina præventus gratia gratias multiplices reddebat Deo, affirmans se diu desiderâsse atque deliberâsse pervenire ad fidem quæ est in Jesu Christo, ex quo verbum vitæ primùm audierat à sancto Germano Anglorum orientalium episcopo. Is namque pontifex cum venerabili Ermenilda superiùs memorata, ad partes illas advenerat, et aliquanto tempore ibidem degens, verbum Dei multis evangelizabat. Magnificavit igitur anima Wlfadi dominum, et exultavit spiritus ejus in Deo cunctorum salutari, quia respexit, et lumen suæ visitationis illustravit mentem fratris sui. Ut igitur maturiùs manciparetur effectui, quod illorum divinitùs inspirabatur affectu, prudenti usi consilio progrediuntur mane cum canibus quasi venatum, ut dum certam et tritam viam non tenentes pervenirent ad sancti Ceddæ cellam, celaretur cæteris ipsorum propositum. Nondum in silvam longiùs processerant, et ecce cervus, qui prius beato Wlfado apparuit, fune collum circumplexum habens, illis se repræsentavit, et usque ad mansionem viri Dei prævium præbuit. Rufinus è vestigio præcurrentem sequebatur. Set Wlfadus quid bruti animalis præsentia et præcursio prætenderit intelligens, clamando et cornu clangendo illum revocare nitebatur, ne fortè fera ferens ferculum salutis, ab ipso sagittaretur. Puer tamen non intelligens neque intendens clamorem aut cornicinium fratris sui præcurrit citiùs illo, et venit prior ad habitaculum hominis Dei. Cervus verò, sicut priùs, projecit se in fontem famuli Christi, ut patenter daretur intelligi, quod indicio, quo poterat, puerum perduceret ad vitalis fluenta baptismi. Referunt plures sanctissimum Ceddam fontem illum de terra suis precibus perduxisse, qui usque in hodiernum diem vocatur Fons Sancti Cedde, multisque variis incommodis laborantibus præbet salutiferæ haustum medelæ. Animadvertens homo Dei auditu et visu quæ fiebant, exivit è cella sub divo, infixis oculis ac manibus cœlo, pro utriusque hominis salvatione devotas preces profudit Deo vivo. Cumque orationi instantissimè antistes astaret, Rufinus affuit, ipsumque beatum Ceddam esse de quo multa et magna Germano narrante audierat, in ipso ictu oculi statim animo persuasum habuit. Et cum omni reverentia salutans eum, ait; "Tunc es Domine pater Cedda dilectus Deo et hominibus, amicus Annæ, quondam orientalium Anglorum regis christianissimi doctor et ductor ad salutem Wlfadi fratris mei?" Quo respondente, "Sum," procidit ad pedes ejus, obsecrans, obnixè ne tardaret se Christianæ fidei regulis initiare, impartiendo salutare lavacrum. Admirans et animo amplexans almus antistes devotionem tantam in pectore pueri, set sensu cani fervere, gavisus est gaudio magno valde; set et Wlfadus interim adveniens, dum agnoscit fraternum desiderium de ipsius certioratus conversione, impletum est gaudio os ejus; et lingua exultatione sanctus Cedda continuò catezizavit et baptizavit eum in ipso fonte, Wlfado ipsum ecclesiastico more tenente, atque de lavacro suscipiente, sic qui prima in generatione frater fuerat illius uterinus, in secunda effectus est ei patrinus. Celebravit sacerdos Altissimi postea missarum sollempnia, ipsosque agnos novellos effectos de grege, tonsos ascendentes de lavacro, sanciavit agni inmaculati libatione sacrosancta; mente voceque præsaga prævidit, prædixit eos ascensuros ad montem Galaad, hoc est martyrii

fastigia. Denique docebat eos observare mandata Dei, prædicans eis præcepta et legem vitæ, et disciplinæ, quia sciebat quod corrigerent adolescentiores vias suas in custodiendo sermones legis divinæ. Declaratio itaque sermonum Dei tantum intellectum dedit parvulis suis in Christo, ut neque mors, neque vita, neque instantia, neque futura, neque aliqua creatura posset eos separare à caritate Dei quæ est in Christi Jesu omnium Domino.

66

Discessuri electi Dei à præsentia præsulis sancti, et ad sua reversuri, humili quidem et devota precum instantia virum Domini rogabant, ut propiùs castrum patris sui Wlferecestriam dignaretur habitationem suam construere, quo liberiùs ad eum convenire divinis mysteriis celebrandis, horisque canendis frequentiùs interesse; ac verbum Dei valerent crebriùs audire. Placuit petitio puerorum in oculis pontificis; cellamque cum oratorio competenti loco ædificans viciniorem, exhibuit illic copiam sui se visitaturis. Ipsi cotidie ad virum Dei venientes divinis officiis assistebant, aliquando divinis morabantur, studioque venandi simulato Christianam religionem, quam susceperant, obumbrabant, ne in eis deprehenderentur. Verumptamen quia scriptum est, Semper diligit qui est amicus," et è contrario " In tempore suo non absconditur inimicus." Werbodus, vir Belial, longè superiùs memoratus, sedebat in insidiis, quasi arcus dolosus, ut sagittaret inmaculatos, ut interficeret innocentes pueros illos. Plerumque pedetentim proditor ille instar pavonis post illos gradiens vespere ac mane ad cellam sancti euntes, exploravit itinera et actus eorum. Omni autem nisu tempus et occasionem aucupabatur quo regis animum inflammaret in odium, immo perniciem eorum. Cumque indagine certiori explorando didicisset ipsos christianissimos effectos, divini cultus gratia oratorium illud frequentare, hominemque sic visitare; accedens ad regem idipsum illi studuit intimare, verbis dilatoriis ac malignis circumlocutionibus circumscribens, eum in iræ furorem non cessavit incitare. Erat enim idem rex Wlferus, sicut et Penda pater ejus, naturali consparsione iracundus, et tempore commotionis suæ fera ferocior ferâ furibundus. Nactus igitur tempus oportunum maliciæ ac nequitiæ suæ, inventor et incentor totius mali fertur ad regem in hunc modum prorupisse. "Diu domine mi rex est deliberandum quod semel est statuendum, quoniam ad puerilem levitatem spectat, immo in ignominiam regiæ maturitatis redundat convellere plantata, ædificata destruere, decreta dissipare, sancita immutare. Placuit proinde prudentiæ sullimitatis vestræ propensioris providencia, ponderare discreto libramine, utrum Christianorum nova secta debeat eligi, an cultura deorum à temporibus avitis approbata retineri. Sub illa enim pater tuus diu victoriosissimus vixit, feliciter diis propiciantibus regnavit, splendide de tyrannis et regibus triumphavit; si vero illam abjicere, atque de regno vestro delere vestræ placuerit majestati, cum consilio magnatum vestrorum illud condecet fieri. Nunc autem filii tui Christicolæ effecti, animo irreverenti et infrunito, vestrum dispositum despicientes, cotidiè Christianæ legis fanum frequentare non cessant quod infra condensa silvarum in regiæ majestatis vestræ contumeliam contumaciter ferri fecerant. Nisi ergo animadversione districta talis præsumptio punita fuerit, auctoritas vestra quam citius deperibit, et quilibet quamlibet sectam sibi eliget quæ oculis suis plus placuerit. Hæc et hiis similia rex audiens, irâ totus incanduit, seque graviter in illos vindicaturum, si sic se res haberet, juravit. Malignitatis autem ministrum secum nocte illa demorari fecit, in crastino cum ipso solo volens explorando experiri rei veritatem, quam ei detulit. Iccirco illum accusatorem solum secum ducere consultiùs arbitratur. Et si quid gravius in filios irâ dictante perpetraret, ejus solius notitiâ perceptum inposterum cunctis celaretur. Summo sequentis diei diluculo, cum adhuc tenebræ essent super terram, rex, cum filio tenebrarum, accinctus gladio iter arripuit versùs locum. Sciens autem se fore impotem impetum iræ suæ refrenandi, præmisit ante faciem satellitem illum diaboli, qui annunciaret filiis suis adventum sui, si fortè, in oratorio illo fuissent reperti, ut sic saltem perterriti se absentarent ab eo beneficio fugæ atque latibuli. Missus minister atque magister sceleris, clanculo ad oratorium accedens et per fenestrellam introspiciens, illos solo tenus prostratos orationi devotissimè procumbere perpendit, et nec verbulum aliquod aut sonitum saltem in visitando emittens, set latenter cum omni silencio recessit; et ad regem reversus ait. "Assunt filii tui contumaces et