At moesta terram sors premit Italam ;
Heroes illi in pulvere dormiunt,
Vatumque cessavere plectra,

Et liquidæ siluere voces:

Mæret virorum quod periit genus;

Proles aviti nominis immemor

Fas ducit amplecti catenam, et
Otia præposuisse laudi,

Illic ubi olim Brutus, et impigri

Robur Camilli natum; ubi Quintius

Sudabat exercens aratro

Jugera, fecit et alta virtus

Parvo potentem Fabricium. O pudor! Hic Reguli vox non sibi providi

Flexit senatores, petentis

Clarius exilium triumpho :

Hæc illa tellus, quæ tulit ultimas
Terrarum ad oras signa minantia,

Laurusque victoresque currus

Cum ducibus Numidumque regum

Duxit tropæis ad Capitolium.
Eheu! jacentes nunc aquilas tenet
Somnus perennis; fortiumque

Nullus honor superest favillæ.

Sed pristinorum lux mihi suaviter
Ridet dierum. Visere me juvat

Urbesque desertumque campum et
Templa suis spoliata Divis :

Lustrare flavâ quas Tiberis lavat
Oras arenâ, aut Nar violentior

Qua surgit, aut obliquus errat
Mincius. O sacer amnis, annon

Unquam trementes inter arundines
Moesti susurrat vox tibi Virgilî?
Auditur: haud ripam relinquat

Musa tuam: calet et calebit

Semper Camœnæ spiritus igneæ,
Et fabulosis sedibus immorans,

Per saxa, per valles, suâque

Prata volat celebrata chordâ.

Ibo, ruentum Tibur ubi strepit
Fragore aquarum; visam ego frigidum
Præneste, curvatamque fluctu

Parthenopen, vacuasque Cumas.

Dic, O vetustæ filia Chalcidis,

Phoebea sedes, quid superest tui?

An marmor usquam, et sculptor audax
Dædalus, historiæque miræ ?

Et fana et ædes O ubi sunt? jacent
Oblivioso mersa silentio ;

Murum ruinososque vicos

Gramineum tumulat sepulchrum :

Nec garrulorum murmura civium
Audire nunc est; sed regio horrida

Occultat infestas latronum

Insidias: male tunc apertis

Erratur agris, cum niger Hesperus
Induxit umbras, et juga terruit

Gaurana concentus propinquas
Per siluas ululans luporum.

O quis Sibyllæ fatidicam domum
Lustrare mecum, quis nemus audeat,
Et mille per flexus hiantes

Tartareas specuum latebras ?

Quo ferre quondam non timuit pedem Trojanus heros; deinde sub infera Descendit, et ductu Sibyllæ

Ad Stygium penetravit amnem ;

Dîs carus ille et sæcula posteris
Promissa vidit, sceptraque Julia,
Et cuncta terrarum per orbem
Missa sub imperium Quirini.

Arce profanos: nam sacer est locus:
Duc me recessus, Diva, per avios,

Qua tela non intrant diei, et
Sulphurei latices Averni

Lethale virus faucibus evomunt.

Jam stagna propter, jam videor cava

Per tesqua, per dumos vagari,

Et Trivia penetrale Divæ ;

Atrasque taxos inter et ilices

Feralis horror gliscit, opacaque

Nutant cupressorum, canitque

Triste melos agitata pinus,

Ruptoque cœpit sub pedibus solo
Mugire tellus, lunaque luridum
Lucere per frondes, levique

Mira volant simulacra formâ.

O magne Apollo, quo rapior? Patet Caliginosum trans aditum specus; Passis et apparet capillis

Labra movens taciturna vates,

Grassantium formidine numinum

Pallens, tremiscens. Ecce, Deus, Deus

Irrupit : illi plena fato

Corda novæ quatiunt procellæ ;

Phoebumque demens excutit. Audio

Singultientem: murmurat intima
Rupes, repercussæque circum

Cum gemitu reboant cavernæ.

K